Banditry Activities in Vize District During the Second Half of 16th Century (1553-1574)

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 12, 97 - 107, 01.04.2012

Volkan Ertürk

Öz

Anahtar Kelimeler

-

XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Vize Sancağında Eşkiyallık Faaliyetleri (1553-1574)

Öz

XVI. yüzyılın II. Yarısında Vize sancağında meydana gelen eşkıyalık olaylarını konu alan çalışmamamızın ana kaynağı mühimme defterleridir. Vize ve çevresi coğrafî şartlarından dolayı eşkıyalığa müsait bir konumda idi. Çalışmamızda, mühimme defterlerinin verdiği imkân ölçüsünde sancak genelinde meydana gelen asayiş sorunları ve bu sorunların karşısında devletin almış olduğu tedbirler ortaya konulmuştur. Buna ilaveten mühimme defterlerinden elde edilen veriler doğrultusunda bölgenin içtimaî ve iktisadî yapısı hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Vize, Eşkıya, Mühimme Defteri, Osmanlı Devleti, Hüküm

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• a-) Mühimme Defterleri
• Defter No: 3- 5- 6- 7- 9- 10- 12- 14- 16-18- 21- 23- 24- 26
• b-) Tahrir Defterleri
• BOA. Tapu Tahrir Defteri (Muhasebe-i İcmal Defter), Defter No: 370, 1530 (M).
• BOA. Tapu Tahrir Defteri (Mufassal Defter), Defter No: 194, 1539 (M).
• TK. KKA. Tapu Tahrir Defteri (Timar İcmal), Defter No: 310, 1568 (M).
• Araştırma ve İncelemeler
• Aktepe, Münir. “XV. ve XVI. Yüzyıllarda Rumeli’nin Türkler Tarafından İskânına Dair”, TM, X, İstanbul 1953, s. 299-312.
• Bardakoğlu, Ali. “Eşkıya”, DİA, XI, İstanbul 1995, s. 463-466.
• Barkey, Karen. Eşkıyalar ve Devlet Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi, (çev. Zeynep Altok), İstanbul 1999.
• Braudel, Fernand. Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, (çev. Orhan Akalın-Necdet Hasgül), II, Ankara 1990.
• Cin, Halil-Akgündüz, Ahmet. Türk Hukuk Tarihi, Kamu Hukuku, I, Konya 1989.
• Demirci, Süleyman-Arslan, Hasan. “Osmanlı Türkiyesinde Eşkıyalık Faaliyetlerini Önlemeye Yönelik Alınan Tedbirler ve Uygulanan Cezalara Dair Gözlemler: Maraş Eyâleti Örneği (1590-1750), History Studies-İnternational Journal of History, Prof. Dr. Enver Konukçu Armağanı, 2012, s. 73-103.
• Demirci, Süleyman-Arslan, Hasan. “Eşkıyalar ve Osmanlı Devleti: Maraş Eyâleti Örneğinde Devlet Görevlilerinin Eşkıyalık Faaliyetleri ve Bunların Merkez-Taşra Yazışmalarındaki Yansımaları (1590-1750), SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, Isparta 2012, s. 47-76.
• Emecen, Feridun. “Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mîrî, Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, III/5, İstanbul 2005, s. 107-139.
• Gökbilgin, Tayyib. XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, İstanbul 1952.
• Gündüz, Ahmet. “XVIII. Yüzyıl Sonlarında Kayseri’de Eşkıyalık ve Eşkıyalar”, III. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (06-07 Nisan 2000), Kayseri 2000, s. 223-227.
• Hobsbawm, Eric. Eşkıyalar, (çev. Orhan Akalın-Necdet Hasgül), İstanbul 1997.
• İlgürel, Mücteba. “Osmanlılarda Eşkıyalık Hareketleri”, DİA, XI, İstanbul 1995, s. 466-469.
• İnalcık, Halil. “Rumeli”, İA, IX, s. 766-773.
• İnbaşı, Mehmet. “XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Kayseri ve Civarında Meydana Gelen Olaylar”, III. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (06-07 Nisan 2000), Kayseri 2000, s. 237-251.
• İpşirli, Mehmet. “XVI. Yüzyılın II. Yarısında Kürek Cezası ile İlgili Hükümler”, İstanbul Üniver- sitesi Tarih Enstitüsü Dergisi, XII, İstanbul 1982, s. 203-248.
• Karagöz, Mehmet. “17. Asrın sonunda Filibe ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri (1680-1700)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16/2, Elazığ 2006, s. 373-402.
• Karagöz, Mehmet. “XVIII. Yüzyılın Başlarında Malatya ve Çevresinde Eşkıyalık Olayları”, OTAM, V, Ankara 1994, s. 192-207.
• Kütükoğlu, Mübahat. “Mühimme Defteri”, DİA, XXXI, İstanbul 2006, s. 520-521.
• Mumcu, Ahmet. Osmanlı Devleti’nde Siyaseten Katl, Ankara 1963.
• Orhonlu, Cengiz. Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, İstanbul 1987.
• Öz, Mehmet. “Modernleşme-Öncesinde Osmanlı Toplumunda Eşkıyalık Hareketlerinin Nite- liği ve Özellikleri”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Bayram Kodaman’a Armağan Özel Sayısı, Isparta 2010, s. 226-233.
• Öztürk, Mustafa. “XVIII. Yüzyılda Antakya ve Çevresinde Eşkıyalık Olayları”, Belleten, LIV/211, Ankara 1991, s. 963-994.
• Söylemez, Faruk. “XVIII. Yüzyıl Başlarından XIX. Yüzyıl Ortalarına Kadar Maraş ve Çevresin- de Eşkıyalık Hareketleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, Kayseri 2007, s. 69-85.
• Şemseddin Sami Kâmûs-ı Türkî, İstanbul 1317.
• Tızlak, Fahrettin. “XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısı ile XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Yukarı Fırat Hav- zasında Eşkıyalık Hareketleri”, Belleten, LVII/220, Ankara 1994, s. 751-780.
• Uluçay, M. Çağatay. XVII. Asırda Saruhan’da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri, İstanbul 1944.
• Uluçay, M. Çağatay. 18 ve 19. Yüzyıllarda Saruhan’da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri, İstanbul 1995.
• Uzun, Efkan. “Osmanlı Ülkesinde Görülen İsyan ve Eşkıyalık Olayları Karşısında Alınan Bazı Tedbirler Hakkında Bir Değerlendirme”, TÜBAR, XXV, 2009, s. 185-214.
• Ünal, Mehmet Ali. Mühimme Defteri 44, İzmir 1995.
• Yetkin, Sabri. Ege’de Eşkıyalar, İstanbul 2003.