Öz
Lieutenant Colonel Mehmet Nihat Bey of Bursa who was born in 1886 and martyrized by a stray bullet during his military service at Klizman area of Güzelbahçe district in İzmir, accomplished to write 39 books about military history which are including his war experience and his translation works. Nihat Bey who is the first and the most important military historian in the Republic of Turkey, was an intellectual person rather than a soldier. He meticulously evaluated many mistakes and points should be learn about war by an objective eye in his works. Although Altough it past a century from the time this books had been written this great person couldn’t have been totally discovered by researchers yet.The first military historian in Republic of Turkey Mehmet Nihat Bey, participated in Trablusgarp, Balkan, Çanakkale and Turkish War of Independence. He taught in military academy for many years and he impressed many staff officers in terms of idea. During the first years of republic era in Turkey helectured about military history and until the last year before he died he had given so useful informations in warfare of Çanakkale for visitors.Nihat Bey evaluated the conditions about the period of his life and the wars he participated by an objective view and he left great materials for next generations succeeding him. He enlightened our recent history by writing the events which he had witnessed. Studies of Nihat Bey has an important impact for the researchers who want to have knowledge about Balkan and Çanakkale wars which fullfilled their 100 th anniversary
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arşivler:
- APİKAM Arşivi.
- Genelkurmay Başkanlığı ATASE Arşivi.
- Kara Kuvvetleri Arşivi.
- Millî Savunma Bakanlığı Arşivi.
- Eserler
- Akansel, İsmail Hakkı, Güzelbahçe Şehitleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri Ticaret ve Sanayi Aş., İzmir 1996.
- Akansel, İsmail Hakkı, İkinci Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası İzmir Garnizonu, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 2012.
- Akansel, İsmail Hakkı, İzmir Tarihi Sarıkışla ve Tarihi Orduevi, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 2010.
- Askerî Tarih Yayınları Bibliyografyası, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1987.
- Atabay, Mithat, Mustafa Kemal’in Himayelerinde Şehitlikleri İmar Cemiyeti Nasıl Kuruldu? Nasıl Gelişti?, Türk Şehitlikleri İmar Vakfı Yayınları, İstanbul 2012.
- Berber, Engin – Saygı, Serhan Kemal, Tarih Öncesinden Günümüze Güzelbahçe Tarihi, Güzelbahçe Belediyesi Kültür Yayınları, İzmir 2013.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi, 1328-1329 Trakya Seferi, C.1, Askerî Matbaa, İstanbul, 1924.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi’nde Çatalca Muharebesi Konferansı, Askerî Matbaa, İstanbul 1925.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi’nde Çatalca Muharebesi, (Transkript eden: Kasım Bolat), Çatalca Kaymakamlığı Yayınları, İstanbul 2013.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi-1328-1329 Trakya Seferi (Kırk Kilise Muharebesi), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul 1924.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi-1328-1329 Trakya Seferi (Lüleburgaz Meydan Muharebesi), c. 3, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 1, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 2, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 3, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 4, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harpte Çanakkale Seferi, (The Gallipoli Campaign in the Great War), (Çeviren: Elif Berfin), Türk Şehitlikleri İmar Vakfı Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harpte Çanakkale Seferi, İlhami Fevzi Matbaası, İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Zabitin Harp Çantası (Kurmay Subay Muhtırası), İstanbul.
- Erendil, Muzaffer, Askerî Tarih ve Türklerde Askerî Tarih Çalışmaları, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1990.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harp’te Türk Harbi: Türk Cephelerindeki Harekât ve Muhaberat, (Çeviren: Mehmet Nihat), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harpte Türk Harbi: Tali Darülharekâtlar ve Harbin Neticesi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 1, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harpte Türk Harbi: Tali Darülharekâtlar ve Harbin Neticesi, (Çeviren: Bursalı Mehmet Nihat), c.3, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Özakman, Turgut, Diriliş Çanakkale 1915, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2011.
- Stegeman, Herman, Harbi Umumi Tarihi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 1, Askerî Matbaa, İstanbul, 1918.
- Stegeman, Herman, Harbi Umumi Tarihi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul, 1918.
- Türsan, Nurettin, Büyük Askeri Tarih Öğretmeni Bursalı Kurmay Yarbay Mehmet Nihat Bey, Harp Akademisi Yayınları, İstanbul 1996.
- Yıldız, Cemalettin, Bir Komutanın Gözünden Çanakkale Savaşları, Emre Basımevi, Çanakkale 2007.
- Dergiler
- Bursalı Mehmet Nihat Bey, “Hatıralara Hürmet”, 86 Nolu Askerî Mecmua, Askerî Matbaa, İstanbul.
- Aldoğan, M. Şahin, “Bursalı Mehmet Nihat Bey, Unutulan Türk Büyüğü”, NTV Tarih Dergisi, Sayı 15, İstanbul Nisan-2010.
- Yılmaz, Aliye, “Amanullah Han’ın Islahatları ve Atatürk ”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:21, Isparta Mayıs 2010.
- Gazeteler
- Vakit, 18 Eylül 1927.
- Ahenk, 16 Temmuz 1928.
- Anadolu, 16 Temmuz 1928.
- Anadolu, 17 Temmuz 1929.
- Görüşmeler
- Altındağ Kokluca Mezarlığı’nda Çalışan Personel İle Yapılan Mülakat, Altındağ-Bornova/İzmir, 24.10.2013.
- Çobanoğlu Zeki Bey Caddesi’ndeki Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 15.01.2014.
- Emekli Orgeneral İsmail Hakkı AKANSEL İle Yapılan Mülakat, Balçova/İzmir, 12.01.2014.
- Emekli Tuğgeneral Nurettin TÜRSAN İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 05.03.2014.
- Güzelbahçe Belediyesi Kültür İşleri ve Fen İşleri Müdürleri İle Yapılan Mülakat, Güzelbahçe/İzmir, 01.15.2014.
- Güzelbahçe Şehitler Anıtı Etrafındaki Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Güzelbahçe/İzmir, 15.01.2014.
- Nihat Bey’in Torunu Munis KİRİZMAN İle Yapılan Mülakat, Urla/İzmir, 04.12.2013.
- Şehit Nihat Bey Caddesi’nde Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 15.01.2014.
- İnternet Siteleri
- http://bursazamandergisi.com/yazarlar/bursanin-kinali-kuzulari-2057.html, KAPTANOĞLU, Raif, 16.01.2014.
- http://www.ttk.gov.tr/193.255.138.2/takvim.asp?takvim=3&gun=3&ay=5&yil=1331/21.12.2014.
- www.geliboluyuanlamak.com/ 12.12.2013.
- www.yok.gov. tr/ 12.12.2013.
- htt://www.mkutup.gov.tr/ 21.12.2013.
- www.tsiv.org.tr/ 28.02.2014.
Öz
1886’da doğan ve 1928’de görev esnasında kaza kurşunu ile İzmir’in Güzelbahçe ilçesinin Klizman bölgesinde şehit düşen Bursalı Yarbay Mehmet Nihat Bey, 42 yıllık kısa hayatına harp tecrübelerinin yanı sıra çevirilerinin de yer aldığı 39 harp tarihi eseri sığdırmıştır. Cumhuriyet’in ilk ve en önemli harp tarihçileri arasında yer alan Nihat Bey, asker olmanın ötesinde bir aydındır. Tarafsız bir bakış açısıyla yazdığı eserlerinde, muharebelere ilişkin pek çok hatayı ve ders alınması gereken noktayı titizlikle işlemiştir. Eserlerinin yazılması üzerinden neredeyse bir asır geçmesine rağmen araştırmacılar tarafından tam anlamıyla halen keşfedilememiştir. Cumhuriyet’in ilk harp tarihçisi Bursalı Mehmet Nihat Bey, Trablusgarp, Balkan Harbi, Çanakkale ve İstiklâl Savaşı’na katılmıştır. Uzun yıllar Harp Akademisinde öğretmenlik yapmış ve birçok kurmay subayı fikrî yönden etkilemiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Harp tarihi içerikli konferanslar vermiş, vefatından bir yıl öncesine kadar Çanakkale’yi ziyaret edenlere, çarpışmaların geçtiği mekânlarda, çok değerli bilgiler aktarmıştır. Nihat Bey, yaşadığı dönem ve katıldığı savaşlar itibarıyla döneminin koşullarını objektif bir gözle analiz etmiş ve kendinden sonra gelecek nesillere büyük eserler bırakmıştır. Tanık olduğu olayları kaleme alarak yakın tarihimize ışık tutmuştur.
Anahtar Kelimeler
Balkan Harbi Çanakkale Savaşı Bursalı Mehmet Nihat Bey I. Dünya Harbi
Kaynakça
- Arşivler:
- APİKAM Arşivi.
- Genelkurmay Başkanlığı ATASE Arşivi.
- Kara Kuvvetleri Arşivi.
- Millî Savunma Bakanlığı Arşivi.
- Eserler
- Akansel, İsmail Hakkı, Güzelbahçe Şehitleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri Ticaret ve Sanayi Aş., İzmir 1996.
- Akansel, İsmail Hakkı, İkinci Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası İzmir Garnizonu, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 2012.
- Akansel, İsmail Hakkı, İzmir Tarihi Sarıkışla ve Tarihi Orduevi, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 2010.
- Askerî Tarih Yayınları Bibliyografyası, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1987.
- Atabay, Mithat, Mustafa Kemal’in Himayelerinde Şehitlikleri İmar Cemiyeti Nasıl Kuruldu? Nasıl Gelişti?, Türk Şehitlikleri İmar Vakfı Yayınları, İstanbul 2012.
- Berber, Engin – Saygı, Serhan Kemal, Tarih Öncesinden Günümüze Güzelbahçe Tarihi, Güzelbahçe Belediyesi Kültür Yayınları, İzmir 2013.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi, 1328-1329 Trakya Seferi, C.1, Askerî Matbaa, İstanbul, 1924.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi’nde Çatalca Muharebesi Konferansı, Askerî Matbaa, İstanbul 1925.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi’nde Çatalca Muharebesi, (Transkript eden: Kasım Bolat), Çatalca Kaymakamlığı Yayınları, İstanbul 2013.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi-1328-1329 Trakya Seferi (Kırk Kilise Muharebesi), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul 1924.
- Bursalı Mehmet Nihat, Balkan Harbi-1328-1329 Trakya Seferi (Lüleburgaz Meydan Muharebesi), c. 3, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 1, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 2, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 3, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harp, c. 4, (Almancadan çeviri), İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harpte Çanakkale Seferi, (The Gallipoli Campaign in the Great War), (Çeviren: Elif Berfin), Türk Şehitlikleri İmar Vakfı Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
- Bursalı Mehmet Nihat, Büyük Harpte Çanakkale Seferi, İlhami Fevzi Matbaası, İstanbul 1926.
- Bursalı Mehmet Nihat, Zabitin Harp Çantası (Kurmay Subay Muhtırası), İstanbul.
- Erendil, Muzaffer, Askerî Tarih ve Türklerde Askerî Tarih Çalışmaları, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1990.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harp’te Türk Harbi: Türk Cephelerindeki Harekât ve Muhaberat, (Çeviren: Mehmet Nihat), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harpte Türk Harbi: Tali Darülharekâtlar ve Harbin Neticesi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 1, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Larşer, Binbaşı M., Büyük Harpte Türk Harbi: Tali Darülharekâtlar ve Harbin Neticesi, (Çeviren: Bursalı Mehmet Nihat), c.3, Askerî Matbaa, İstanbul 1928.
- Özakman, Turgut, Diriliş Çanakkale 1915, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2011.
- Stegeman, Herman, Harbi Umumi Tarihi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 1, Askerî Matbaa, İstanbul, 1918.
- Stegeman, Herman, Harbi Umumi Tarihi, (çev. Bursalı Mehmet Nihat), c. 2, Askerî Matbaa, İstanbul, 1918.
- Türsan, Nurettin, Büyük Askeri Tarih Öğretmeni Bursalı Kurmay Yarbay Mehmet Nihat Bey, Harp Akademisi Yayınları, İstanbul 1996.
- Yıldız, Cemalettin, Bir Komutanın Gözünden Çanakkale Savaşları, Emre Basımevi, Çanakkale 2007.
- Dergiler
- Bursalı Mehmet Nihat Bey, “Hatıralara Hürmet”, 86 Nolu Askerî Mecmua, Askerî Matbaa, İstanbul.
- Aldoğan, M. Şahin, “Bursalı Mehmet Nihat Bey, Unutulan Türk Büyüğü”, NTV Tarih Dergisi, Sayı 15, İstanbul Nisan-2010.
- Yılmaz, Aliye, “Amanullah Han’ın Islahatları ve Atatürk ”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:21, Isparta Mayıs 2010.
- Gazeteler
- Vakit, 18 Eylül 1927.
- Ahenk, 16 Temmuz 1928.
- Anadolu, 16 Temmuz 1928.
- Anadolu, 17 Temmuz 1929.
- Görüşmeler
- Altındağ Kokluca Mezarlığı’nda Çalışan Personel İle Yapılan Mülakat, Altındağ-Bornova/İzmir, 24.10.2013.
- Çobanoğlu Zeki Bey Caddesi’ndeki Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 15.01.2014.
- Emekli Orgeneral İsmail Hakkı AKANSEL İle Yapılan Mülakat, Balçova/İzmir, 12.01.2014.
- Emekli Tuğgeneral Nurettin TÜRSAN İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 05.03.2014.
- Güzelbahçe Belediyesi Kültür İşleri ve Fen İşleri Müdürleri İle Yapılan Mülakat, Güzelbahçe/İzmir, 01.15.2014.
- Güzelbahçe Şehitler Anıtı Etrafındaki Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Güzelbahçe/İzmir, 15.01.2014.
- Nihat Bey’in Torunu Munis KİRİZMAN İle Yapılan Mülakat, Urla/İzmir, 04.12.2013.
- Şehit Nihat Bey Caddesi’nde Bölge Esnafı İle Yapılan Mülakat, Konak/İzmir, 15.01.2014.
- İnternet Siteleri
- http://bursazamandergisi.com/yazarlar/bursanin-kinali-kuzulari-2057.html, KAPTANOĞLU, Raif, 16.01.2014.
- http://www.ttk.gov.tr/193.255.138.2/takvim.asp?takvim=3&gun=3&ay=5&yil=1331/21.12.2014.
- www.geliboluyuanlamak.com/ 12.12.2013.
- www.yok.gov. tr/ 12.12.2013.
- htt://www.mkutup.gov.tr/ 21.12.2013.
- www.tsiv.org.tr/ 28.02.2014.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 13 Sayı: 18 |
