Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 26, 421 - 446, 30.04.2019
https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585388

Öz

Osmanlılar, erken dönemlerden itibaren harabe halindeki Yunan, Roma ve Bizans yapılarındaki kullanılabilecek malzemeleri, çoğu zaman ekonomik, bazen sembolik, bazen de estetik nedenlerle kullanmışlardır. Bu çalışmada Osmanlı belgeleri ve Batılı seyyahların raporlarına dayanarak 15 ve 16. yüzyıllarda İstanbul’da kullanılan devşirme malzemeler ve nereden geldikleri üzerinde durulacaktır.

Kaynakça

  • Anonim, Tevarih-i Al-i Osman, (F. Giese Neşri) haz. Nihat Azamat, Edebiyat Fakültesi Yayınevi, İstanbul 1992.
  • Ashmole, Bernard, “Cyriac of Ancona and the Temple of Hadrian at Cyzicus”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 19, No. 3/4, 1956, s. 179-191.
  • Asutay-Effenberger, Neslihan, and Arne Effenberger. Die Porphyrsarkophage der oströmischen Kaiser: Versuch einer Bestandserfassung, Zeitbestimmung und Zuordnung, Reichert, Wiesbaden 2006.
  • Ayverdi, Ekrem Hakkı, Fatih Devri Mimarisi, Istanbul Matbaası, İstanbul, 1953. Babinger, Franz, Die Frühosmanischen Jahrbücher Des Urudsch, Lafaire, Hannover 1925.
  • Babinger, Franz, Fatih ve Zamanı, (çev. Dost Körpe), Oğlak Yayınları, İstanbul 2008.
  • Bacqué-Grammont, Jean-Louis, “Osmanlı Döneminde Mermer Kullanımı Hakkında Bazı Düşünceler”, X. Türk Tarih Kongresi, 22-26 Eylül 1986, Ankara (V. Cilt), s. 1927-1930.
  • Bacqué-Grammont, Jean-Louis, “Remarques sur l’exploitation du marbre à l’époque ottomane”, ed. A. Temımı, Mélanges Professeur Robert Mantran, Zaghouan, 1988, s. 31-34.
  • Barkan, Ömer Lûtfi, Süleymaniye Cami ve İmareti İnşaatı (1550-1557) I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1972.
  • Barkan, Ömer Lûtfi, Süleymaniye Cami ve İmareti İnşaatı (1550-1557) II: İnşaata ait Emir ve Fermanlar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1979.
  • Barsanti, Claudia, “Istanbul: un inconsueto capitello ionico ad imposta di eta giustiniana”, Milion: Studi e Richerche d’Arte Bizantina, 2, 1990, s.423-325.
  • Bassett, Sarah, The Urban Image of Late Antique Constantinople, Cambridge University Press, Cambridge, 2006.
  • Bauer, F. A., Stadt, Platz und Denkmal in der Spätantike, P. von Zabern, Mainz am Rhein 1996.
  • Becatti, G., La colonna coclide istoriata. Problemi storici, iconografici, stilistici, “L’Erma” di Bretschneider, Roma 1960.
  • Bent, James Theodore, Energetic Traveller, Explorer and Archaeologist, Spending 1885– 1888 in Asia Minor, Early voyages and travels in the Levant, I: Diary of Master Thomas Dallam 1599–1600; II Extracts from the diaries of Dr. John Covel, 1670–1679, Hakluyt Society, Londra 1893.
  • Bruyn, Cornelis de, Voyage au Levant, Guillaume Cavelier, Paris 1714.
  • Cerasi, Cerasi, “Da Costantinopoli a Istanbul: I secoli XV–XVII,” ed. Leonardo Benevolo, Metamorfosi della citta, Milan 1995, s.75-148.
  • Chesneau, Jean, Le voyage de Monsieur d’Aramon, ambassadeur pour le Ray au Levant (1547), Haz. Charles Schefer. Leroux, Paris 1887.
  • Claudia Barsanti ve Alessandra Guiglia, “Iustinianos’tan (Jüstinyen’den) Osmanlı Dönemine Konstantinopolis’teki Ayasofya’da Devşirme Malzeme (Spolia): Çok Katmanlı Yeniden Kullanım Olgusu”, Devşirme Malzemenin Yeniden Doğuşu, İstanbul 2018, s.103-130.
  • Deliyannis, Deborah Mauskopf, Ravenna in Late Antiquity, Cambridge University Press, Cambridge, 2018.
  • Dernschwam, Hans, İstanbul ve Anadolu’ya Seyahat Günlüğü, çev. Yaşar Önen, Kültür ve turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
  • Donalson, Malcolm Drew, A Translation of Jerome’s Chronicon With Historical Commentary, Mellen University Press, Lewiston, 1996.
  • Dukas, Bizans Tarihi, çev. İ. Mirmiroğlu, İstanbul Matbaası, İstanbul 1956.
  • Eldem, Sedat Hakkı, Köşkler ve Kasırlar I, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını, İstanbul, 1969.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, 1. Kitap, 1. Cilt, (Haz. Seyit Ali Kahraman - Yücel Dağlı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2008.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Akkirman - Belgrad - Gelibolu - Manastır - Özü - Saraybosna - Slovenya - Tokat - Üsküp, 5. Kitap, 1. Cilt, (Haz. Seyit Ali Kahraman), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
  • Eyice, Semavi, “Neue Fragmente der Theodosius-Saule”, Istanbuler Mitteilungen, 8, 1958, s.144-147.
  • Eyice, Semavi, Bizans devrinde Boğaziçi, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1976.
  • Fellows, Charles, Travels and Researches in Asia Minor, more particularly in the province of Lycia, J. Murray, Londra 1852.
  • Fıratlı, Nezih, La sculpture byzantine figurée au Musée archéologique d’Istanbul, Maisonneuve, Libr. d’Amérique et d’Orient Maisonneuve, Paris 1990.
  • Flachat, Jean-Claude, Observations Sur Le Commerce Et Sur Les Arts D’Une Partie De L’Europe, De L’Asie, De L’Afrique, Et Même Des Indes Orientales, Tome Second, Buisson, Lyon 1766.
  • Gassot, Jacques, Le discours du voyage de Venise à Constantinople, On les vend en la boutique d’Antoine le Clerc, Paris 1550.
  • Greenhalgh, Michael, Marble Past, Monumental Present: Building with Antiquities in the Mediaeval Mediterranean, Brill, Leiden 2009.
  • Greenhalgh, Michael, Constantinople to Córdoba: Dismantling Ancient Architecture in the East, North Africa and Islamic Spain, Brill, Leiden 2012.
  • Greenhalgh, Michael, From the Romans to the Railways: The Fate of Antiquities in Asia Minor, Brill, Leiden 2013.
  • Goodwin, Godfrey, “The Reuse of Marble in the Eastern Mediterranean in Medieval Times”, Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 1, 1977, s.17-30.
  • Goodwin, Godfrey, A History of Ottoman Architecture, Thames and Hudson, Londra, 2003.
  • Gnoli, Raniero, Marmora Romana, Edizioni dell’Elefante, Roma 1971.
  • Gyllius, Petrus, İstanbul’un Tarihi Eserleri, (Çev. Erendiz Özbayoğlu), Eren Yayıncılık, İstanbul 1997.
  • Hoca Sadettin Efendi, Tacü’t-tevarih, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1999.
  • İnalcık, Halil, “The Policy of Mehmed II toward the Greek Population of Istanbul and the Byzantine Buildings of the City”, Dumbarton Oaks Papers, 23/24, 1969/1970, s 229-249.
  • James, Liz, Ioannis Vassis et. al. (haz.), Constantine of Rhodes, on Constantinople and the Church of the Holy Apostles, Ashgate, Farnham 2012.
  • Kafescioğlu, Çiğdem, Constantinopolis / Istanbul: Cultural Encounter, Imperial Vision, and the Construction of the Ottoman Capital, Pennsylvania State University Press, University Park 2010.
  • Kiilerich, Bente, Late Fourth-Century Classicism in the Plastic Arts: Studies in the socalled Theodosian Renaissance, Odense University Press, Kopenhag 1993.
  • Kinney, Dale,“Rape or Restitution of the Past? Interpreting Spolia”, ed. Susan Clare Scott, The Art of Interpreting, The Pennsylvania State University Press, University Park 1995, s.53-67
  • Longfellow, Brenda, Roman Imperialism and Civic Patronage: Form, Meaning, and Ideology in Monumental Fountain Complexes, Cambridge University Press, Cambridge 2014.
  • Mamboury, Ernest, Istanbul touristique, Çituri Biraderler Basımevi, İstanbul 1951.
  • Mango, Cyril, “Three Imperial Byzantine Sarcophagi Discovered in 1750,” Studies on Constantinople, Variorum Collected Studies, Aldershot, Hampshire 1993, study VI.
  • Mango, Cyril, “A Newly Discovered Byzantine Imperial Sarcophagus,” Studies on Constantinople, Variorum Collected Studies, Aldershot, Hampshire 1993, study VII.
  • Meinecke, Michael, “Mamlukische Marmordekorationen in der osmanischen Türkei”, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Abteilung Kairo, 27.2. 1971, 207-220.
  • Matschke, Klaus-Peter, “Builders and building in late Byzantine Constantinople,” ed. Nevra Necipoğlu Byzantium between the Ottomans and the Latins: Politics and Society in the Late Empire, Cambridge University Press, Cambridge 2009 s. 315-328.
  • Moreno, Alfonso, “Hieron: The Ancient Sanctuary at the Mouth of the Black Sea”, Hesperia, 77/4, 2008, s.655-709.
  • Morkoç, Selen B., “Reading architecture from the text: the Ottoman story of the four marble columns”, Journal of Near Eastern Studies, 67.1, 2008, s. 31-47.
  • Müller-Wiener, W. “Spoliennutzung in Istanbul,” ed. Harald Hauptmann, R. M. Boehmer, Beiträge Zur Altertumskunde Kleinasiens. Festschrift Für Kurt Bittel, von Zabern, Mainz 1983. s.369-382.
  • Müller-Wiener, W., İstanbul’un Tarihsel Topografyası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.
  • Necipoğlu, Gülru, 15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı: Mimarî, Tören ve İktidar, (çev. Ruşen Sezer), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2007.
  • Necipoğlu, Gülru, Sinan Çağı. Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür, (çev. Gül Çağalı Güven), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2013.
  • Neci̇poğlu-Kafadar, Gülru, “The Süleymaniye Complex in Istanbul: An Interpretation”, Muqarnas, 3, 1985, s.92-117.
  • Norman A. F., Libanius’ Autobiography (Oration 1): The Greek Text, Edited with Introduction, Translation and Notes, Oxford University Press, London, New York and Toronto 1965.
  • Palerne, Jean, Peregrinations Du S. Jean Palerne Foresien, Secretaire De François De Valois Duc D’anjou, Pillehotte, Lyon 1606.
  • Pardo, Vittorio Francetti, “Costantinopoli: la trasformazione di Bisanzio nella capitale imperiale,” ed. Leonardo Benevolo, Metamorfosi della citta, Milan 1995, s.3-72.
  • Ousterhout, Robert, Master Builders of Byzantium, Princeton University Press, Princeton, 1999.
  • Ousterhout, Robert, “The East, the West, and the Appropriation of the Past in Early Ottoman Architecture”, Gesta, 43, 2004, s.165-176.
  • Ousterhout, Robert, “Ethnic Identity and Cultural Appropriation in Early Ottoman Architecture”, Muqarnas, 12, 1995, s.48-62.
  • Porter, David, Constantinople and its Environs, Harper & Brothers, New York 1835.
  • Redford, Scott, “The Seljuqs of Rum and the Antique”, Muqarnas 10, 1993, s.148-156
  • Refik, Ahmet, Hicri Onbirinci Asırda İstanbul Hayat, (1000-1100), Devlet Basımevi, İstanbul, 1930-31.
  • Refik, Ahmed, Onaltıncı asırda İstanbul Hayatı (1553-1591), Devlet Basımevi, İstanbul 1935.
  • Rice, David T., Stanley Casson et al. Second Report Upon the Excavations Carried Out in and Near the Hippodrome of Constantinople in 1928, on Behalf of the British Academy, Published for the British Academy by Humphrey Milford, Oxford University Press, Londra, 1929.
  • Rogers, J. Michael, “The State and the Arts in Ottoman Turkey. Part 1. The Stones of
  • Suleymaniye”, International Journal of Middle East Studies, 14.1, 1982, s.71-86.
  • Rogers, J. Michael, “The State and the arts in Ottoman Turkey Part 2: the Furniture and Decoration of Suleymaniye”, International Journal of Middle East Studies, 14.3, 1982, s.283-313.
  • Sai Mustafa Çelebi, Yapılar Kitabı. Tezkiretü’l-Bünyan ve Tezkiretü’l-Ebniye (Mimar Sinan’ın Anıları), Haz. Hayati Develi, K Kitaplığı, İstanbul 2003.
  • Sande, Siri, “Some new fragments of the column of Theodosius”, Acta ad Archaeologiam et Artium Historiam pertinentia, serie altera, 1, 1981, s.1-78.
  • Sodini, Jean-Pierre, “Marble and Stoneworking in Byzantium, 7th to 15th Centuries”, ed. Angeliki E. Laiou, The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century, Dumbarton Oaks, Washington, D.C. 2002, s. 129-146.
  • Tanyeli, Uğur ve Tanyeli, G., “Osmanlı Mimarlığında Devşirme Malzeme Kullanımı (16.-18. Yüzyıl)”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2.4, 1989, s.23-31.
  • Tezcan, Hülya, Topkapı Sarayı ve çevresinin Bizans devri Arkeolojisi, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1989.
  • Tournefort, Joseph Pitton de, Relation d’un voyage du Levant, Imprimerie royale, Paris 1717 (Joseph de Tournefort, Tournefort Seyahatnamesi, [çev. Ali Berktay], Kitabevi, İstanbul 2013).
  • Vatin, Nicolas, “Notes sur l’exploitation du marbre et l’île de Marmara Adasi (Proconnèse) à l’époque ottomane,” Turcica. Revue des études turques. Peuples, langues, cultures, états, 32 2000, s.307-362.
  • Vryonis, Speros, “The Byzantine Legacy and Ottoman Forms”, Dumbarton Oaks Papers, 23/24, 1969, s.251-308.
  • Wohl, B. L., “Constantine’s use of spolia”, ed. J. Fleischer, J. Lund and M. Nielson, Late Antiquity: Art in Context, Hyperboreum & Museum Tuscullanum Press, Copenhagen 2001, s.85-116.
  • Yalman, Suzan ve Ivana Jevtic (ed.), Devşirme Malzemenin Yeniden Doğuşu, ANAMED, İstanbul, 2018.
  • Yerasimos, Stefanos, Türk Metinlerinde Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri, İletişim Yayıncılık, İstanbul 1993.
  • Yürekli, Zeynep, “Osmanlı Mimarisinde Aleni Devşirme Malzeme: Gazilerin Alamet-i Farikası”, Serpil Bağcı ve Zeynep Yasa Yaman (ed.), Tradition, Identity, Synthesis: Cultural Crossings and Art – in Honor of Günsel Renda / Gelenek, Kimlik, Bireşim: Kültürel Kesişmeler ve Sanat – Günsel Renda’ya Armağan, Ankara 2011, s. 273-282.
  • Yürekli, Zeynep, Architecture and Hagiography in the Ottoman Empire: The Politics of Bektashi Shrines in the Classical Age, Ashgate, Farnham, Surrey, 2012.
Toplam 84 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Mehmet Fatih Yavuz Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 17 Sayı: 26

Kaynak Göster

APA Yavuz, M. F. (2019). 15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 17(26), 421-446. https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585388
AMA Yavuz MF. 15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. Nisan 2019;17(26):421-446. doi:10.17518/canakkalearastirmalari.585388
Chicago Yavuz, Mehmet Fatih. “15. Ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 17, sy. 26 (Nisan 2019): 421-46. https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585388.
EndNote Yavuz MF (01 Nisan 2019) 15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 17 26 421–446.
IEEE M. F. Yavuz, “15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, c. 17, sy. 26, ss. 421–446, 2019, doi: 10.17518/canakkalearastirmalari.585388.
ISNAD Yavuz, Mehmet Fatih. “15. Ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 17/26 (Nisan 2019), 421-446. https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585388.
JAMA Yavuz MF. 15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2019;17:421–446.
MLA Yavuz, Mehmet Fatih. “15. Ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, c. 17, sy. 26, 2019, ss. 421-46, doi:10.17518/canakkalearastirmalari.585388.
Vancouver Yavuz MF. 15. ve 16. Yüzyıllarda Osmanlı İstanbul’unda Devşirme Malzeme Kullanımı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2019;17(26):421-46.