50. Yıldönümünde Ankara Anlaşması Perspektifinden Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerine Kısa bir Bakış

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 2, 213 - 238, 01.12.2014

Gökhan Akşemsettinoğlu

Öz

The European Union is perhaps the most important organization, where the idea “to be incorporated

with the West,” one of the most important basis of the Turkish political life and Turkish foreign policy,

has become tangible. The relations between Turkey and the European Union became official with the

Ankara Agreement signed in the year 1963 and which entered into effect on 1 December 1964 and has been

in the workings up to date. This article was prepared to remind us of the main highlights of the Ankara

Agreement on the occasion of its fiftieth anniversary on entering into effect, and to also give a brief summary

of the relations, close to half a century, between Turkey and the European Union. This article reviews the

Turkey-EU relations chronologically, the ups and downs of the relations, the problems encountered and

explains the paths taken for the solution of the problems with historical examples. This article emphasizes

the structure of this agreement which progresses when the geo-strategic importance of Turkey increases

and which takes its shape according to conjunctural changes.

Anahtar Kelimeler

Ankara Agreement, Turkey - European Union Relations, Turkish Foreign Policy

Kaynakça

• Avrupa Toplulu¤u Sözlü¤ü (Ankara: Pelin Yay›nc›l›k,1984). Baflbakanl›k, ABGS Türkiye’de Siyasi Reform, Uyum Paketleri ve Güncel Geliflmeler (Ankara: ABGS, 2007). Berksoy, Taner, “Türkiye–Avrupa Birli¤i ‹liflkilerinin Anatomisi,” Marmara Üniversitesi Avrupa Araflt›rmalar› Dergisi, 6/1, (1998). Bilici, Nurettin, Avrupa Birli¤i ve Türkiye, Mali Yard›mlar, Vergilendirme (Ankara: Seçkin Yay›nc›l›k, 6. Bask›, 2013). Bilici, Nurettin, Avrupa Birli¤i ve Türkiye (Ankara: Seçkin Yay›nc›l›k, 6. Bask›, 2013). Birand, Mehmet Ali, Türkiye’nin Avrupa Maceras›, 1959-1999 (‹stanbul: Do¤an Kitapç›l›k A.fi., 2000). Bozer, Ali, “Türkiye AT ‹liflkileri ve 1992 Tek Pazar Program›,” Marmara Üniversitesi Avrupa Araflt›rmalar› Dergisi, 1/1-2, (1991). Canbolat, S. ‹brahim, “Yeni Avrupa Yap›lanmas› ve Türkiye,” Marmara Üniversitesi Avrupa Araflt›rmalar› Dergisi, 2/3, (1993/1994). Canbolat, S. ‹brahim, Avrupa Birli¤i ve Geniflleme Sürecinde Türkiye ile ‹liflkiler, Uluslarüstü Bir Sistemin Tarihsel, Teorik, Kurumsal, Jeopolitik Analizi (‹stanbul: Alfa Bas›m, 2012). Çal›fl, H. fiaban, Türkiye–Avrupa Birli¤i ‹liflkileri (Ankara: Nobel Yay›nc›l›k, 2006). Esen Erol ve Hasan Engin fiener, (der.), Avrupa Birli¤i’ne Uyum Sürecinin Örgütlenmesi: Türkiye, Macaristan ve Polonya (Ankara: AKVAM, 2009). Esen O¤uz ve Filiz Baflkan, (der.), Avrupa Birli¤i ve Türkiye ‹liflkileri, Beklentiler ve Kayg›lar, içinde Müftüler- Baç, Meltem, “Avrupa Birli¤i Geniflleme Süreci: Türkiye-AB ‹liflkilerine Kuramsal Bir Yaklafl› m,” (Ankara: Eflatun, 2009). Gökdere, Ahmet. Avrupa Toplulu¤u ve Türkiye ‹le ‹liflkileri, (Ankara: ATAUM, 1991). Griffiths, T. Richard ve Durmufl Özdemir, (der.), Turkey and the EU Enlargement (‹stanbul: Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›, 2004). Gümrükçü, Harun, Türkiye ve Avrupa Birli¤i, ‹liflkinin Unutulan Yönleri, Dünü ve Bugünü (‹stanbul: Beta Yay›nc›l›k, 2002). ‹nan, Kamran, D›fl Politika, (‹stanbul: Ötüken Yay›nc›l›k, 1993). Karluk, R›dvan, Avrupa Birli¤i ve Türkiye, (‹stanbul:‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›, 1996). Kaymakç›, O¤uz, Avrupa Birli¤i Üzerine Notlar, ed., içinde Dartan, Muzaffer. “Avrupa Birli¤i-Türkiye ‹liflkileri: Quo Vadis?” (Ankara: Nobel Yay›nc›l›k, 2005). Lasok, Dominik, “The Ankara Agreement: Principles and Interpretation,” Marmara Üniversitesi Avrupa Araflt›rmalar› Dergisi, 1/1-2, (1991). Oktay, Müjde, Aç›klamalar›yla Birlikte 1/95 Say›l› Türkiye – AB Ortakl›k Konseyi Karar› ve GATT, 1994 Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Kodu ile Korunma Tedbirleri Anlaflmas› (‹stanbul: ISO Yay› nlar›, 1995). Ortayl›, ‹lber. “Avrupa Siyasi Birli¤i ve Avrupal›lar,” Avrupa Siyasi Birli¤i ve Türkiye Seminerleri, 23-27 Mart 1998 (Ankara: TCMB, ‹nsan Kaynaklar› Genel Müdürlü¤ü, 1999). Ortayl›, ‹lber. “Türkiye’nin Bat›l›laflma Hareketlerine Genel Bak›fl,” Avrupa Birli¤i El Kitab›, Avrupa Birli¤ i ve Türkiye–Avrupa Birli¤i ‹liflkileri Semineri, 20-31 Mart 1993 (Ankara: TCMB, Personel Genel Müdürlü¤ü, 1993). Özdal Bar›fl, Avrupa Birli¤i, Siyasi Bir Cüce, Askeri Bir Solucan m›? Ortak D›fl Politika ve Güvenlik Politikas› ile Ortak Güvenlik ve Savunma Politikas› Oluflturma Süreçlerinin Tarihsel Geliflim (Bursa: Dora Yay›nc›l›k, 2013). Özen, Ç›nar, Türkiye-Avrupa Toplulu¤u Gümrük Birli¤i ve Tam Üyelik Süreci Üzerine Etkileri (‹zmir: Ceylan Kitabevi, 2002). Özülker, Uluç, Avrupa Siyasi ‹flbirli¤i, Türkiye–AET ‹liflkileri Üzerinde Düflünceler (Ankara: ATAUM, 1992). Pinto, Mario, “Political and Security Impacts of Turkey in the EU,” Conference Proceedings, EU Enlargement Lessons Learnt and Future Prospects, ‹stanbul, 23-24 Haziran, 2008. Rehn, Olli, Avrupa’n›n Gelecek S›n›rlar›, Türkiye Bir Köprü mü, Köprübafl› m› Yoksa Ergime Potas› m›? [çeviren Onur fien ve Hasan Kaya] (‹stanbul: 1001 Kitap, 2007). Tangör, Burak, Avrupa Güvenlik Yönetiflimi, Bosna, Kosova ve Makedonya Krizleri (Ankara: Seçkin Yay› nc›l›k, 2008). Tocci, Nathalie, Türkiye’nin Avrupa’daki Gelece¤i, ABD-AB-Ortado¤u ‹çgeninde Türkiye’nin Yeri (‹stanbul: ‹nk›lap, 2013). Soysal, ‹smail, Türkiye’nin Uluslararas› Siyasal Ba¤›tlar›, Cilt II (1945 – 1990), Kesim A (Çok Tarafl› Ba- ¤›tlar) (Ankara: Türk Tarih Kurumu Bas›mevi, 1991). Ülgen, Sinan, AB ile Müzakere El Kitab›, Ne Bekliyoruz, Ne Olacak (‹stanbul:‹stanbul Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›, 2005). Ülger, ‹rfan Kaya, Avrupa Birli¤i Rehberi (‹zmit: Umuttepe Yay›nlar›, 2008).