SPATIAL ANALYSIS OF SECTORAL SPECIALIZATION AT NUTS-2 REGIONS: THE EXAMPLE OF BASIC METAL INDUSTRY SECTOR

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 8 - 20

Fatma Betül Urhan , Ersin Kaya Sandal

https://doi.org/10.69851/car.1590259

Öz

This study aims to comparatively analyze the regional specialization levels of the basic metal industry sector in Türkiye at the NUTS-2 regions according to the selected time periods. The sectoral classification of the study was made according to the NACE code system, which expresses the statistical classification of economic activities in the EU. Accordingly, the "Basic metal industry" sector is included in the NACE Rev.2 classification with code 24 and consists of 66 subclasses. The specialization levels of each region were determined by the locality coefficient method in two parameters, namely the number of local units and the number of employees. The localization coefficient has a value between 0 and infinity. Accordingly, those with a locality coefficient between 0 and 0.99 are considered unspecialized, those between 1.00 and 1.24 are considered candidates for specialization, and those 1.25 and above are considered specialized sectors. The specialization status of the regions was mapped with the index values obtained for 3 different periods, namely 2009, 2015 and 2023, and their spatial pattern was analyzed comparatively. According to the findings obtained from the analyses, while the number of regions specializing in the local unit number parameter was 6 in 2009 and 2015, this number increased to 16 in 2023; While the number of regions specializing in the number of employees parameter was 5 in 2009 and 8 in 2015, this number increased to 25 in 2023, and a specialization has emerged almost throughout the country. The region with the highest specialization in both parameters is the TR82 region consisting of the provinces of Kastamonu, Çankırı and Sinop, with coefficient values of 14.13 according to the number of employees in the sector parameter and 5.63 according to the number of local units parameter.

Anahtar Kelimeler

Economic geography, regional development, regional specialization, basic metal industry

SEKTÖREL UZMANLAŞMANIN DÜZEY-2 BÖLGE ÖLÇEĞİNDE MEKANSAL ANALİZİ: ANA METAL SANAYİ SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de düzey-2 bölge ölçeğinde ana metal sanayi sektörünün bölgesel uzmanlaşma düzeylerinin seçilen zaman periyodlarına göre karşılaştırmalı olarak analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın sektörel sınıflaması AB’de ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasını ifade eden NACE kod sistemine göre yapılmıştır. Buna göre “Ana metal sanayi” sektörü NACE Rev.2 sınıflamasında 24 koduyla yer almakta ve 66 alt sınıftan oluşmaktadır. Yerel birim sayısı ve çalışan sayısı olmak üzere iki parametrede yerellik katsayısı yöntemiyle her bir bölgenin uzmanlaşma düzeyleri belirlenmiştir. Yerelleşme katsayısı 0 ile sonsuz arasında bir değere sahiptir. Buna göre yerellik katsayısı 0-0,99 arasındakiler uzmanlaşmamış, 1,00-1,24 arasındakiler uzmanlaşmaya aday, 1,25 ve üzeri olanlar ise uzmanlaşmış sektörler olarak kabul edilmiştir. 2009, 2015 ve 2023 yılları olmak üzere 3 ayrı periyod için elde edilen endeks değerleriyle bölgelerin uzmanlaşma durumu haritalandırılmış ve mekansal örüntüsü karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Analizlerden elde edilen bulgulara göre yerel birim sayısı parametresinde 2009 ve 2015 yıllarında uzmanlaşan bölge sayısı 6 iken, 2023 yılında bu sayı 16’ya yükselmiş; çalışan sayısı parametresinde uzmanlaşan bölge sayısı 2009 yılında 5 ve 2015 yılında 8 iken bu sayı 2023 yılında 25’e yükselerek neredeyse ülkenin tamamında bir uzmanlaşma ortaya çıkmıştır. Sektörde çalışan sayısı parametresine göre 14.13, yerel birim sayısı parametresine göre ise 5.63 katsayı değerleriyle her iki parametrede en yüksek uzmanlaşmaya sahip bölge Kastamonu, Çankırı, Sinop illerinden oluşan TR82 bölgesidir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik coğrafya, bölgesel kalkınma, bölgesel uzmanlaşma, ana metal sanayi

Kaynakça

• Akgüngör, S., Kumral, N., & Lenger, A. (2003). National Industry Clusters and Regional Specializations in Turkey. European Planning Studies, 11(6), 647-669.
• Alkan, A. ve Bilimi O.Z. (2021). Lokasyon Katsayısı Yaklaşımı İle Türkiye Çimento Sanayiinde Bölgesel Yoğunlaşma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 101-113.
• Bayraktutan, Y., Tüylüoğlu, Ş., ve Özbilgin, M. (2012). Lojistik Sektöründe Yoğunlaşma Analizi ve Lojistik Gelişmişlik Endeksi: Kocaeli Örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 61-71.
• Bertacchini, E., & Borrione, P. (2013). The Geography of the Italian Creative Economy: The Special Role of the Design and Craft Based Industries. Regional Studies, 47(2), 135-147.
• Boix, R., Oliver, J. L. H., & Miguel-Molina, B. M. (2012). Micro-Geographies Of Clusters Of Creative Industries in Europe. Papers in Evolutionary Economic Geography. https://ideas.repec.org/p/egu/wpaper/1209.html adresinden 02.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Çelik, E. ve Sandal, E.K. (2022). Türkiye İmalat Sanayii ve Alt Sektörlerinin Bölgesel Yoğunlaşma Yapısı: 2011-2020 Yılı Karşılaştırmalı Yerelleşme Katsayısı Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1452-1468.
• ÇKA, (2014). Mersin İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması. Çukurova Kalkınma Ajansı.
• https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/dokuman/mersin-ili-potansiyel-yatirim-konulari-arastirmasi/1134 adresinden14 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Cruz, S. S., & Teixeira, A. A. C. (2015). The Neglected Heterogeneity of Spatial Agglomeration and Co-Location Patterns of Creative Employment: Evidence from Portugal. The Annals of Regional Science, 54, 143–177.
• Currid, E., & Stolarick, K. (2010). The Occupation–Industry Mismatch: New Trajectories for Regional Cluster Analysis and Economic Development. Urban Studies, 47(2), 337–362.
• DAKA, (2014). TRB2 Bölgesi Mevcut Durum Analizi. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı. https://www.daka.org.tr/icerikler/mda adresinden 13 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Devereux, M. P., Griffith, R., & Simpson, H. (2004). The Geographic Distribution of Production Activity in the UK. Regional Science and Urban Economics, 34(5), 533-564.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) 2000, “SBYKP Demir-Çelik Sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, DPT Yayın No: 2497, ÖİK Raporu No: 520, Ankara.
• EUROSTAT, (2024). NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflaması. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics adresinden 02 Ocak 2024 tarihinde alınmıştır.
• Flegg, A. T., & Tohmo, T. (2013). Regional Input--Output Tables and the FLQ Formula: A Case Study of Finland. Regional Studies, 47(5), 703-721.
• Garanti, Z., Zvirbule-Berzina, A., & Yesilada, T. (2014). Cluster concept in policy planning documents: The cases of Latvia and Northern Cyprus. Business: Theory and Practice, 15(2), 129-139.
• Gülcan, Y., Kuştepeli, Y. & Akgüngör, S. (2009). Public Policies and Development of the Tourism Industry in the Aegean Region, European Planning Studies, 17(10), 1509-1523.
• Hatzichronoglou, T. (1997). Revision of the High Technology Sector and Product Classification. (OECD Science, Technology and Industry Working Papers No. 1997/02). http://dx.doi.org/10.1787/134337307632 adresinden 19 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• İSDEMİR (İskenderun Demir Çelik), 2009, “İSDEMİR 38 Yaşında-İSDEMİR Tanıtım Katalogu”, www.isdemir.com.tr (11.10.2019).
• İZKA, (2010). İzmir Kümelenme Analizi. İzmir Kalkınma Ajansı. izmir-kumelenme-analizi.pdf (kalkinmakutuphanesi.gov.tr) adresinden 11 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Karaalp Orhan, H. S., & Erdal, F. (2012). Sanayileşmenin bölgesel yığılması ve komşu illerin büyümesi gelir farklılıklarını artırır mı? Türkiye için bir beta yakınsama analizi. Ege Akademik Bakış, 12(4), 475-486.
• KARACADAĞ, (2014). TRC2 (Diyarbakır-Şanlıurfa) Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı Analiz ve Genel Değerlendirme. Karacadağ Kalkınma Ajansı.
• https://2023.karacadag.gov.tr/Download/TRC2_Analiz_ve_Genel_Degerlendirme.pdf adresinden 2 Nisan 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kaygalak, İ. (2011). Türkiye’de Sanayi Kümelenmesi: Usak Örneği (Yayın no.302859)[Doktora tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Lazzeretti, L., Boix, R., & Capone, F. (2013). Do creative industries cluster? Mapping creative local production systems in Italy and Spain. İçinde Managing situated creativity in cultural industries (ss. 90-108). Routledge.
• MEVLANA, (2019). Konya Karaman Bölgesi İmalat Sanayi Sektörel Rekabet Edebilirlik Analizi. Bölgesel Araştırma Raporları Serisi. Mevlana Kalkınma Ajansı. https://www.mevka.org.tr/haber/konya-karaman-bolgesi-imalat-sanayi-sektorel-rekabet-edebilirlik-analizi-2019/916 adresinden 11 Mayıs 2020 tarihinde alınmıştır.
• Miller, M. M., Gibson, L, J., & Wrıght, N. G. (1991). Location Quotient: A Basic Tool For Economic Development Analysis. Economic Development Review; Park Ridge, 9(2), 65.
• Moineddin, R., Beyene, J., & Boyle, E. (2003). On The Location Quotient Confidence Interval. Geographical Analyisis, 35(3), 249-256.
• Resmi Gazete, 1926. “Demir Sanayinin Tesisine Dair Kanun”, 29 Mart, Sayı: 334.
• Resmi Gazete, (2002). Bölgesel İstatistiklerin Toplanması, Geliştirilmesi, Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Analizlerinin Yapılması, Bölgesel Politikaların Çerçevesinin Belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemine Uygun Karşılaştırılabilir İstatistikî Veri Tabanı Oluşturulması Amacıyla Ülke Çapında İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırılmasının Tanımlanmasına ilişkin Karar, 22 Eylül, Sayı: 24884. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm adresinden 11 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Sungur, O. (2015). TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) Bölgesinde Sektörel Yoğunlaşmanın ve Yoğunlaşma Dinamiklerinin Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 289-315.
• TOBB (2024) Sektörlere göre çalışan ve firma sayıları, 01 Temmuz 2024 tarihinde https://sanayi.tobb.org.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Urhan, F. B. (2021). Endüstriyel Yoğunlaşmanın Mekansal Analizi: TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Bölgesi Örneği, (Yayın no.680766)[Doktora tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Urhan, F. B. & Sandal, E. K. (2017). Development and Growth: Economic Impact of Globalization F. Morady, H. Kapucu, Ö. Yalçınkaya (Eds.), Geographical Location Analysis of Sectoral Concentration in the TR63 Region içinde (1. Baskı, ss. 259-276). IJOPEC Publication, London. https://doi.org/10.5281/zenodo.1291756
• Urhan, F. B., & Sandal, E. K. (2019). Türkiye Tekstil Endüstrisinin Mekânsal Örüntüsü: 2009-2015 Yılı Karşılaştırmalı Yerelleşme Katsayısı Analizi̇. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 40, 172-189.
• YAŞAR, O., 2009. “Türk İmalat Sanayinde Lokomotif Bir Sektör: Demir Çelik Sanayi”, Marmara Coğrafya Dergisi, 20, ss. 42-78.