TÜRKIYE’DE ALKOL KULLANIM BOZUKLUĞU ÜZERINE YAPILAN TEZLERIN BIBLIYOMETRIK ANALIZI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 14 - 22, 31.12.2024

Hatice Oksal , Ömer Büber , Hande Tuğçe Demirci

Öz

Alkol kullanım bozukluğu, bireyin yaşam kalitesini, fiziksel,
psikolojik ve sosyal durumunu olumsuz etkileyen yaygın
bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmada, 2008-2024 yılları arasında
Türkiye'de alkol kullanım bozukluğuna yönelik lisansüstü
çalışmaların bibliyometrik analizinin yapılması amaçlandı. Yöntem:
Bu çalışma bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak yürütülen
tanımlayıcı bir tarama çalışmasıdır. Ulusal Tez Merkezi
veri tabanında “alkol kullanım bozukluğu”,“alkol bağımlılığı”,
“alkolizm” ve “alkol kötüye kullanım” anahtar kelimeleri ile ayrı
ayrı tarama yapıldı. Tezlerin açık erişimli olması, insan örneklemini
içermesi dahil edilme kriteri olarak belirlendi. Bu kriterler
baz alınarak yapılan analizde 200 tez araştırmanın örneklemini
oluşturdu. Bulgular: Çalışmada, alkol kullanım bozukluğu üzerine
yazılan tezlerin çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde, nicel
ve kesitsel tipte olduğu tespit edildi. En fazla tezin Ege Üniversitesi'nde
yayımlandığı, konuya en çok çalışan bölümlerin ise
psikiyatri, psikoloji ve hemşirelik olduğu belirlendi. Tezlerde en
sık kullanılan ölçeğin, Michigan Alkol Tarama Ölçeği olduğu
görüldü. Sonuç: Elde edilen veriler, literatürde bulunan araştırmalarla
büyük ölçüde paralellik göstermektedir. Tezlerde boylamsal
ve nitel yöntemlerin birlikte kullanılması, alkol kullanım
bozukluğu hakkında daha detaylı bilgi edinilmesini sağlayabilir.
Gelecekteki araştırmalarda farklı disiplinlerin bir arada çalışması
sorunlara yenilikçi çözümler sunma açısından yararlı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Alkol bağımlılığı, Alkol kullanım bozukluğu, Bibliyometrik analiz

Bibliometric Analysis of Theses Conducted about Alcohol Use Disorder in Turkey

Öz

Alcohol use disorder is a common public health issue
that negatively affects an individual's quality of life, as well as
their physical, psychological, and social well-being. The aim of
the study was to conduct a bibliometric analysis of postgraduate
studies on alcohol use disorder in Turkey between the years
2008-2024. Method: This study is a descriptive scanning research
conducted using bibliometric analysis methods. Searches
were conducted separately in the National Thesis Center database
using the keywords "alcohol use disorder," "alcohol dependence,"
"alcoholism," and "alcohol abuse." The inclusion
criteria were determined as the theses being open access and
including human samples. Based on these criteria, a total of 200
theses constituted the sample for the analysis. Findings: In the
study, it was determined that the theses on alcohol use disorder
were mostly master's level, quantitative and cross-sectional. It
was determined that the highest number of theses were published
in Ege University, and the departments that studied the
subject the most were psychiatry, psychology and nursing. The
most frequently used scale in the theses was found to be the
Michigan Alcohol Screening Scale. Conclusion: The data obtained
are largely in line with the studies in the literature. Using
longitudinal and qualitative methods together in theses can provide
more detailed information about alcohol use disorder. In
future research, it may be useful for different disciplines to work
together in order to provide innovative solutions to problems.

Anahtar Kelimeler

Alcohol Dependence, Alcohol Use Disorder, Bibliometric analysis

Kaynakça

• 1. Donato S, Ray LA. Neurobiology and the treatment of alcohol use disorder: a review of the evidence base. Subst Abuse Rehabil. 2023;14(1):157–66. https:// doi.org/10.2147/SAR.S409943
• 2. Aldemir E, Gönül AS. Alkol ve madde kullanım bozuklukları temel başvuru kitabı. 2nd ed. 2023.
• 3. Kranzler HR. Overview of alcohol use disorder. Am J Psychiatry. 2023;180(8):565–72. https://doi. org/10.1176/appi.ajp.20230488
• 4. Ramkissoon R, Shah VH. Alcohol Use Disorder and Alcohol-Associated Liver Disease. Alcohol Res. 2022;42(1):13. https://doi.org/10.35946/arcr. v42.1.13
• 5. World Health Organization. Global status report on alcohol and health and treatment of substance use disorders. Geneva: World Health Organization; 2024.
• 6. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye sağlık araştırması. 2023 Jun. Available from: https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi- 2022-49747
• 7. Shokirjonov A, AM G. What are the effects of alcohol on the body? In: Proceedings of Scientific Conference on Multidisciplinary Studies. 2023 Dec;2(12):318–25.
• 8. Zizzi A, Berri IM, Berri A, Occhipinti M, Escelsior A, Guglielmo R, et al. Psychological dimensions in alcohol use disorder: comparing active drinkers and abstinent patients. Front Psychiatry. 2024;15:1420508.
• 9. Ahmi A. Bibliometric analysis for beginners. UUM Press. 2022.
• 10. He T, Wu Z, Zhang X, Liu H, Wang Y, Jiang R, et al. A bibliometric analysis of research on the role of BDNF in depression and treatment. Biomolecules. 2022;12(10):1464.