Sarı Uygurcada Ad Yapımı

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 3, 1 - 18, 30.09.2017

Özlem Ayazlı

Öz

Bu
çalışmada, Çin Halk Cumhuriyeti'nde
konuşulan Türk dillerinden biri olan Sarı Uygurcadaki addan ad ve eylemden ad
yapan ad yapım ekleri üzerinde durulmuştur. Bütün bu ekler, Sarı Uygurcadaki
görev ve işlevlerine göre ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yazılı bir dili
olmayan Sarı Uygurcaya ait söz varlığı Malov, Tenişev, Todayeva gibi Sarı
Uygurca üzerine çalışmış Türkologların çalışmalarından derlenerek
oluşturulmuştur. Bazı Türkologlar tarafından Sarı Uygurcanın Şorca, Tuvacaya ve
Güney Sibirya’da konuşulan diğer bazı Türk dilleriyle yakından ilgili olduğu
dile getirilmiştir. Bu yüzden bu çalışmada, Sarı Uygurcanın ad yapımı Sibirya
grubu Türk dilleri ile karşılaştırılmış ve Sarı Uygurcanın ad yapımı bakımından
Sibirya dili özellikleri taşıdığı morfolojik olarak tanıklanmıştır. Sarı
Uygurcaya ait addan ad yapan ondört ve eylemden ad yapan onaltı ek
incelenmiştir. Sonuç olarak, Sarı Uygurcada en işlek addan ad yapım
ekinin sıfat yapan +lığ ve türevleri
olan +dığ, +nığ, +tığ ekleri, en işlek eylemden ad yapım ekinin ise -ma/-me,
-ba/-be, -pa/-pe olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sarı Uygurca, ad yapımı, addan ad yapımı, eylemden ad yapımı

Kaynakça

• AFANAS’YEV, P. S. Ve L. N. HARİTONOV (1968), Russko-yakutskiy slovar′, Moskva. ARIKOĞLU, Ekrem (2012), “Tuva Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Ed. Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun, Akçağ Yayınları, Ankara, ss. 1149-1228. ARIKOĞLU, Ekrem (2012), “Hakas Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Ed. Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun, Akçağ Yayınları, Ankara, ss. 1085-1148. ATALAY, Besim (2006), Divanü Lûgat-it-Türk Dizini “Endeks” IV, 5. bs. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. BASKAKOV, N. A. (1964), Russko-altayskiy slovar′, Moskva. CHENG, Shiliang (1997), Tujue Bijiao Yuyanxue, (A Comparative Study of The Turkic Languages), Şinciang Halk Yayınevi, Ürümçi. CLAUSON, Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford. Cuŋgodiki Türki Tiller (1987), Şinciang Daşü Neşriyatı, ss. 244-285. DİLEK, Figen Güner (2012), “Altay Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, Ed. Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun, Akçağ Yayınları, Ankara, ss. 1009-1084. ERDAL, Marcel (1991), Old Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon I-II, Otto Harrasowitz Verlag, Wiesbaden. HAHN, F. Reinhard (1998), “Yellow Uyghur and Salar“, The Turkic Languages, Ed. Lars Johanson, Éva Á. Csató, Routledge, London, ss. 397-402.