YENİ TÜRK ŞİİRİNDE AKREP

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 319 - 344, 31.03.2018

Asuman Gürman Şahin

Öz

Doğanın en tehlikeli ve ürkütücü hayvanlarından akrep, bir
motif veya sembol olarak antikçağlardan günümüze kadar pek çok yerde
kullanılmıştır. Mitolojilerde, destanlarda, masallarda, kutsal metinlerde, kabartmalarda,
astrolojide, kozmolojide, halk inanış ve pratiklerinde görülen akrep, şiirde de
kullanılan bir sembol olmuştur. Türk şiir geleneği içerisinde çeşitli anlamlar
taşıyan akrep sembolü, Yeni Türk şiirinde de zengin çağrışım çeşitliliği ile
işlenmeye devam etmiştir. Akrep sembolünün Yeni Türk şiirinde hangi yönleriyle
yer aldığını tespit etmek bu çalışmanın amacını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeni Türk şiiri, akrep, sembol, edebiyat

Kaynakça

• AKA, Nilüfer, (2012). “Hilmi Yavuz’un Çöl Şiirleri’nde Varlık Sorgulaması”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 8: 123-144. AKDEMİR, Hikmet (2008). “Kur’an Açısından Ekolojik Denge ve Avlanmak”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 20: 193-200. AKYOL, Taha (1983). “‘Çile’ yahut ‘Zehirli Kıymık’”. Türk Edebiyatı Dergisi. 117: 82-85. ANDREAS, Tietze (2002). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı. Cilt 1. İstanbul: Simurg Yayınları. ARİF, Ahmed (2008). Hasretinden Prangalar Eskittim. İstanbul: Metis Yayınları. BEHRAMOĞLU, Ataol (2001). Büyük Türk Şiiri Antolojisi 1-2. İstanbul: Sosyal Yayınları. BİLGİLİ, Nuray (2015). “Akrep ve Akrebin Kalbi olan Türklerin Savaş Yıldızı Antares”. http://www.turkkozmolojisi.com/2015/11/akrep-ve-akrebin-kalbi-olan-turklerin.html. 26 Aralık 2017’de erişilmiştir. CAN, Şefik (2017). Klasik Yunan Mitolojisi. İstanbul: Ötüken Yayınları. CUMALI, Necati (1983). Bütün şiirleri I. İstanbul: Yazko. ÇATAK, Adem (2012). “Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî’nin Nafs Kavramına Getirdiği Metaforik Yaklaşımlar”. Türkiyat Araştırması Dergisi. 48: 71-102. ÇELEBİOĞLU, Amil (1988). “Fuzûlî’nin Bir Beyti Üzerinde Bazı Düşünceler”, Osmanlı Araştırmaları VII-VIII. Ed. İsmail E. Eronsal, C. Ferrard ve C. Woodhead. İstanbul. ERBEK, Mine (2006). “Çatalhöyük’ten Bugüne Anadolu Motifleri” http://dipnotkitap.net/deneme/anadolu_motifleri.htm, 26 Aralık 2017’de erişilmiştir. ERCİLASUN, Bilge (1983). “Necip Fazıl ve Zaman”. Türk Edebiyatı Dergisi. 117: 90-92. ERSOY, Mehmet Akif (2007). Safahat, Haz. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul. ERTAN, Mehmet Emin (1989). Fuzûlî Divanı’nda Hayvanlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ESTİN, Colette ve LAPORTE Héléne (2002). Yunan ve Roma Mitolojisi. Çev. Musa Eran. Ankara: Tübitak Yayınları. FUAT, Memet (2017). Türk Yazınından Seçilmiş Çocuklar İçin Şiirler. İstanbul: YKY. GÖREN, Sani (2010). 17. Yüzyıl Şairlerinden Fehîm-i Kadîm, Âşık Ömer ve Karacaoğlan’ın Şiirlerinde Hayvanlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. GRAVES, Robert (2010). Yunan Mitleri. Çev. Uğur Akpur. İstanbul: Say Yayınları. GÜNDOĞDU, Şinasi (1930). Akrep. İstanbul: Ahmet İhsan Matbaası. HANSEN, William (2017). Yunan ve Roma Mitolojisi. Çev. Ümit Hüsrev Yolsal. İstanbul: Say Yayınları. IŞIN, Serkan (2004). Akrep Divanı. Zinhar.com şiir kitapları. KARA, Aydoğan (2014). 1980 Kuşağı Türk Şiirinde Poetik Bir Yönelim Olarak Gelenekçilik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KARAKOÇ, Abdurrahim (1980). Vur Emri. Ankara: Ocak Yayınları. KARAKOÇ, Sezai (2004). Gün Doğmadan. İstanbul: Diriliş Yayınları. KARAY, Refik Halit (2011). Gurbet Hikâyeleri ve Yer Altında Dünya Var. İstanbul: İnkılâp Yayınevi. KIRCA Erdem, Özge (2015). Kırgız Destanlarında Hayvan Motifleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KISAKÜREK, Necip Fazıl (1997). Çile. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları. KÖSE, Sibel (2009). 16. Yüzyıl Şairi Zâtî’nin Gazellerinde Hayvanlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MOLLAİBRAHİMOĞLU, Çiğdem (2008). Anadolu Halk Kültüründe Hayvanlar Etrafında Oluşan İnanç ve Pratikler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. NECATİGİL, Behçet (1957). Küçük Mitologya Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınevi. ONAY, Ahmet Talât (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Akçağ Yayınları. PALA, İskender (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları. RAN, Nâzım Hikmet (1992a). Kuvâyi Milliye. İstanbul: Adam Yayınları. ------------------- (1992b). 835 Satır. İstanbul: Adam Yayınları. ------------------- (1996). Şiirler 4. İstanbul: Adam Yayınları.
• RİFAT, Oktay (1995). Denize Doğru Konuşma. İstanbul: Adam Yayınları. SILAY, Celal (2000). Hüsran Filizleri-Toplu Şiirler-. Haz. Doğan Hızlan. İstanbul: YKY. SOLMAZ, Süleyman (2005). “Divan Şiirinde Sefer”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 17: 133-145. SÜREYA, Cemal (2013). Sevda Sözleri. İstanbul: YKY. TANPOLAT, Cansu (2016). Doğu ve Batı Kültürlerinde Başlıca Hayvan Mitleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tevfik Fikret, (2001). Bütün Şiirleri. Haz. İsmail Parlatır, Nurullah Çetin. Ankara: TDV Yayınları. TİKEN, Servet (2008). “Sezai Karakoç’un Şiirlerinde Kültürel Bir Sembol: Akrep”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 37: 159-172. TOPRAK, Zafer (2015). “Nâzım Hikmet’in ‘Putları Kırıyoruz’ Kampanyası ve Yeni Edebiyat”. Toplumsal Tarih Dergisi. 261: 35. YAVUZ, Hilmi (2008). Çöl Şiirleri. İstanbul: Varlık Yayınları. ZARİFOĞLU, Cahit (?). Tüm Şiirleri. Haz. Sefa Arslan. ?.