TÜRKİYE’DEKİ MÜZİK EĞİTİMİNDE TOPLUMSAL VE EKONOMİK STATÜYE DAYALI EŞİTSİZLİKLER

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 463 - 492, 31.03.2018

Mümtaz Levent Akkol

Öz

                Bu makalede; müzik eğitimi veren kurumlarda
öğrenim gören öğrencilerin toplumsal ve ekonomik konumlarının, müzik eğitimine
ilişkin tercihlerini, beklentilerini, uygulamalarını tavır ve düşüncelerini ne
ölçüde etkilediği ve farklılaştırdığının araştırılıp incelenmesiyle müzik
eğitiminin sosyolojik alt yapısının ortaya konması amaçlanmıştır. Müzik
öğretmeni olmaya aday müzik öğretmenliği öğrencileri ile müzik öğretmenlerinin
fikirlerine, görüşlerine, yorum ve tecrübelerine başvurularak, bu farklılıklar
ve eşitsizliklerin müzik eğitimine etkileri ile müzik eğitimine bakış ve algı
farklılıkları arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla nicel ve nitel araştırma
tekniklerini bir arada kullanan bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın
bulguları ışığında; müzik eğitimine ilişkin tercih, beklenti, uygulama, tavır
ve düşüncelerin, cinsiyet, yaş, ailelerin ve öğrencinin gelir düzeyi, aile
fertlerinin eğitim durumu, mesleği, etnik köken, doğum yeri, yaşanılan ve
yetişilen yerin kırsal mı kentsel mi olduğu gibi toplumsal ve ekonomik statüyü
ölçen değişkenler ile ilişkili olduğu anlaşılmıştır. Müzik eğitiminde daha
özgürlükçü bir alan yaratılması adına; eğitimde kullanılan müzik türlerinin
çeşitliliği sağlanmalı, farklılıklar gözetilmelidir. Ayrıca amatör müzik eğitimine
ve özel yetenek sınavlarına yönelik herkese açık, parasız kurslar desteklenmeli,
okul ve yurtların fiziki şartları, öğrencilere yapılan ekonomik yardımlar iyileştirilmeli
ve genel müzik eğitiminde kullanılan şarkı dağarcığındaki şarkı ve marşlar
gözden geçirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Müzik Eğitimi, Müzik Sosyolojisi, Müzik Eğitimi Sosyolojisi, Sosyolojik Çözümleme, Toplumsal Eşitsizlikler

Kaynakça

• AKKOL, Mümtaz Levent (2014), Türkiye’de Müzik Eğitiminin Sosyolojik Çözümlemesi: Gazi Üniversitesi Müzik Öğretmenliği Bölümünde Sosyolojik Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir. ARAS, Tuncay (2016), “Çoklu Kültürün Bir İfade Biçimi Olarak Çalgıcı Romanlar”, Türk Göçü 2016 Seçilmiş Bildiriler I, Transnational Press London, ss. 151-156. AYAS, Güneş (2014), Musiki İnkılabının Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim, Doğu Kitabevi, İstanbul. AYAS, Güneş (2015), “Mûsiki İnkılâbı ve Medyada Sembolik Şiddet: Erken Cumhuriyet Dönemi Gazete-Dergilerinde Osmanlı Müziğinin Temsili”, Uluslararası Müzik ve Medya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (21-23 Mayıs 2014), ss. 181- 200. BALIKÇIOĞLU E. , ve B. DALGIÇ (2015), “Türkiye’de Orta Gelirli Sınıfın Profili”, Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), cilt.1, sayı.1, ss. 17-31. BERKES, Niyazi (2003), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2011), Veri Analizi El Kitabı, Pagem Akademi Yayınları, Ankara. DeNORA, Tia (2003), After Adorno Rethinking Music Sociology, Cambridge University Press, Cambridge. EROL, Ayhan (2012), “Music, Power and Symbolic Violence: The Turkish State's Music Policies During The Early Republican Period” European Journal of Cultural Studies, vol.15, no.1, : ss. 35- 52. ESGİN, Ali (2012), “Bir Müzik Sosyolojisi Var mıdır?” Doğu Batı Düşünce Dergisi, yıl.15, sayı. 62, ss. 153-183. GREEN, Lucy (1999), “Research in the Sociology of Music Education: Some Introductory Concepts”, Music Education Research, vol.1, no.2, ss. 159-170. GREEN, Lucy (2003), “Why Ideology is Still Relevant for Critical Thinking in Music Education”, Action, Criticism & Theory, vol. 2, no.2, ss. 2-24. GÖNÇ ŞAVRAN, Temmuz (2010), Toplumsal Eşitsizlikler ve Sağlık: Eskişehir’de Sosyolojik Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir. GÜNEŞ, Deniz (2014), “Alevi-Bektaşi Kültürel Kimliğinin İfadesinde Müzik, Zâkir ve Bağlamanın rolü”, Hünkâr Alevilik Bektaşilik Akademik Araştırmalar Dergisi, sayı.2, ss. 55-67. GÜVEN, U. Z. ve A. ERGUR (2014), “Dünyada ve Türkiye’de Müzik Sosyolojisinin Yeri ve Gelişimi”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 29. Sayı, 2014/2, ss.1-19. HEINICH, Nathalie (2013), Sanat Sosyolojisi, (çev.) Turgut Arnas, Bağlam Yayıncılık, İstanbul. KATOĞLU, Murat (2011), “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eğitim, Kültür, Sanat” (yay.yön.) Sina Akşin, Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1909-1980, ss. 415-522, Cem Yayınevi, İstanbul. KILIÇ, Yalın (2014), “Türkiye’de Eğitimsel Eşitsizlik ve Toplumsal Tabakalaşma İlişkisine Dair Ampirik Bir Çalışma”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt.4, sayı.2, ss. 243-263. LEE, Julie (2003), “A Requem for Classical Music”, Regional Review Q 2, ss. 14-23. MARSHALL, Gordon (2009), Sosyoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. MUSTAN DÖNMEZ, Banu (2014), Alevi Müzik Uyanışı, Gece Kitaplığı, Ankara. ÖZBEK, Meral (2010), Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İletişim Yayınları, İstanbul. PLEHANOV, Georgi (1999), Sosyalist Açıdan Toplum, Sanat ve Eleştiri, (çev.) Asım Bezirci, Evrensel Basım Yayın, İstanbul. ROY, Willam G. (2006), “Book Rewiew; After Adorno Rethinking Music Sociology, Tia DeNora”, Current Musicology, no.86, ss. 111-114. ŞAHİN, İlkay (2008), “Dinî Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.49, sayı.2, ss. 269-285. ŞAHİN, M. ve R. DUMAN (2008), “Cumhuriyetin Yapılanma Sürecinde Müzik Eğitimi”, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, cilt. 7, sayı.16-17, ss. 259-272. TANİLLİ, Server (1994), Uygarlık Tarihi, Cem Yayınevi, İstanbul. TİMUR, Taner (2001), Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitabevi, Ankara. VÄKEVÄ, L. ve H. WESTERLUND (2007) “The ‘Method’ of Democracy in Music Education”, Action, Criticism, and Theory for Music Education, vol. 6, no. 4, ss. 96-108. VAUGEOIS, Lise (2007), “Claiming the Space of Music Education as a Site of Postcolonial Contestation”, Action, Critism and Theory for Music Education, vol. 6/4, ss. 163-200. VULLIAMY, G. ve J. SHEPHERD (1984), “The Application of a Critical Sociology to Music Education”, British Journal of Music Education, vol. 1, no. 3, ss. 247-266. YANIKLAR, Cengiz (2010), “Kültürel Sermaye, Eğitim Ve Toplumsal Tabakalaşma: Pierre Bourdieu'nün Yeniden Üretim Kuramına Eleştirel Bir Bakış”, Sosyoloji Dergisi, sayı.22, ss. 121-138.