BİGA YANGINLARI VE AFET YÖNETİMİ (1901-1904)

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 511 - 536, 31.03.2018

Şerif Korkmaz

Öz

 Yangın, Osmanlı şehirlerine ciddi zarar veren en büyük tahribatı yapan
afetlerden biridir. Bu çalışmada, Biga şehrinde 1901 ve 1904 yıllarında meydana gelen iki
büyük yangın ve bu olayla ilgili afet yönetimi konusu arşiv belgelerine
dayalı olarak incelenmiştir. Yangınların yaptığı maddi tahribat, devletin
aldığı önlemler, yapılan aynî ve nakdî yardımlar, imar faaliyetleri çalışmanın ana konularıdır. Yapıların ahşap ve bitişik, sokakların dar olması,
yangınların hızla yayılmasına sebep olmuştur. İtfaiye teşkilatının yetersizliği
de yangınların hemen söndürülmesini engellemiştir. Neyse ki, yangınlarda can kaybı
olmamıştır. Fakat şehrin yeniden imar edilmesi süreci ise uzun sürmüştür. 1901
Rum Mahallesi yangınında 386 bina tamamen tahrip olurken, 1904 Çarşı yangınında
ise 1136 bina enkaz haline gelmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Yangın, Afet Yönetimi, Kamu Yardımları, Çanakkale, Biga

Kaynakça

• AVCI, Yasemin (2007), “Osmanlı Devleti’nde Afet Yönetimi ve 1899 Denizli Depremi”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, Bildiriler, Cilt 1, 6-8 Eylül 2006, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yayınları 1, Denizli; ss. 363-367. CUİNET, Vital, (1894), La Turquie D’Asie, Geographie Administrative, Tome Troisieme, Paris. ÇAKMAK, Biray, (2011), “Geç Dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda Afet Yönetimi: 1894 Büyük Uşak Yangını”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı, 15, ss. 63-76. ÇELEBİ, Bünyamin (1994), “İtfaiye”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt 4, İstanbul: ss. 306-307. DEMİRCAN, Hüsnü ( 2000 ), Osmanlı Klasik Dönemi Biga Tarihi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi ) Ankara. EMECEN, Feridun (1989), “Biga” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul: ss. 136-137. GÖKTAŞ, Uğur (1994),“Tulumbacılık” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt 7, İstanbul, ss.301-303. KUZUCU, Kemalettin ( 1999), “Osmanlı Başkentinde Büyük Yangınlar ve Toplumsal Etkileri” (Ed), Güler Eren, Osmanlı, Cilt 5, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, ss. 687-699. KUZUCU, Kemalettin (2000), Babıali Yangınları ve Sosyo-Ekonomik Etkileri (1808-1911), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum. KUZUCU, Kemalettin (2006), “Szechenyi Paşa ve Osmanlı İtfaiyesinin Modernleşmesi ( 1874-1922)” Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 14, İstanbul:ss. 36- 47 ÖZGÜR Hüseyin-Sedat AZAKLI (2001) “Osmanlı’da Yangınlar ve İtfaiye Hizmetleri”, Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F., C, 3, Sayı, 1, ss.153-172.