İncelik Karşıtlığı ve Ayşe Kulin'in Geniş Zamanlar Öyküsünün Edimbilimsel İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 2, 416 - 430, 01.06.2011

Yrd. Doç. Dr. Nazife Aydınoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İncelik Karşıtlığı ve Ayşe Kulin'in Geniş Zamanlar Öyküsünün Edimbilimsel İncelenmesi

Öz

Edimbilimsel incelik kuramın incelik ve incelik karşıtı stratejileri edebi eserleride içine alan çok geniş bir yelpazeyi kapsayan söylem çözümlemelerindekullanılmaktadır. Brown ve Levinson tarafından ortaya konulan incelik kuramı (1987),zaman içerisinde çok sayıda edimbilimci tarafından ele alınmış ve geliştirilmiştir.Jonathan Culpepper (1996), incelik karşıtı stratejileri beş gurupta toplamıştır:doğrudan yapılan incelik karşıtlığı, olumlu incelik karşıtlığı, olumsuz incelik karşıtlığı,alaycı incelik ve beklenen inceliği göstermemek. Culpepper daha sonrakisınıflandırmalarında dolaylı incelik karşıtlığı, durumsal incelik karşıtlığı, kalıplaşmışveya yarı kalıplaşmış incelik karşıtlığı ifadeler ve sezdirilen incelik karşıtlığı gibiterimleri kullanmıştır.Bu çalışmada, Culpepper’in incelik karşıtlığı stratejileri sınıflandırmasıdoğrultusunda Ayşe Kulin’in Geniş Zamanlar öykü kitabında yer alan aynı başlıklıöyküsündeki ana kişi olan kadının iletişiminde yer alan incelik karşıtı sözcelerincelenmiştir. Yapılan inceleme sonucu, kadın karakterin olumlu ve sezdirilenl incelikkarşıtı stratejileri olumsuz ve doğrudan yapılan stratejilere oranla daha sıklıktakullandığı ve incelik karşıtı söz eylemlere yönelmesinin nedeninin öfke ve kızgınlıkdeğil, korku, olayları denetleyememe ve çaresizlik olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

İncelik karşıtlığı, söylem çözümlemesi, Ayşe Kulin

Kaynakça

• AUSTIN, J. Paddy M. (1990) “Politeness revisited—the dark side”, Alan Bell and Janet Holmes (eds), New Zealand Ways of Speaking English, Clevedon and Philadelphia: Multilingual Matters, s. 277-293
• BEEBE, L. M. (1995) “Polite Fictions: Instrumental Rudeness as Pragmatic Competence”, Linguistics and Education of Language Teachers: Ethnolinguistic, Psycholinguistic and Sociolinguistic Aspects, Georgetown University Round Table on Languages and Linguistics, Georgetown: Georgetown University Press. 154-168
• BOUSEFIELD, D (2007) “Beginnings, middles and ends: A biopsy of the dynamics of impolite exchanges”, Journal of Pragmatics 39:2185-2216
• BOUSEFIELD, D. (2008) Impoliteness in Interaction, Amsterdam/ Philadelphia, PA: Benjamins
• BROWN, P. (1980). How and why are women more polite: Some evidence from a Mayan community. In S. McConnell-Ginet, R. Borker, & N. Furman (Eds.), Women and language in literature and society (pp. 111-136). New York: Praeger
• BROWN, P., Levinson, S. (1987) Politeness: Some Universals in Language Use. Cambridge: CUP
• CULPEPPER, J., Bousefield, D., Wichmann, A. (2003) “Impoliteness revisited: with special reference to dynamic and prosodic aspects”, Journal of Pragmatics 35: 1545-1579
• CULPEPPER, J. (1996) “Towards an Anatomy of Impoliteness”, Journal of Pragmatics 25: 349-367
• CULPEPPER, J. (1998) (Im)politness in Drama. In: Culpepper, J., Short, M., Verdonk, P. (eds.). Studying Drama: From Text to Context, London: Routledge
• CULPEPPER, J. (2005) Impoliteness and entertainment in the television quiz show: The Weakest Link, Journal of Politeness Research: Language, Behaviour, Culture 1: 35-72
• CULPEPPER, J. (2009) Impoliteness: Using language to cause offence www.lancs.ac.uk/socs/englang/jculpeppertalk .4.2.2010
• HOLMES, J. (1995) Women, Men and Politeness, London: Longman
• HOLMES, J., Marra, M., Schnurr, S. (2008:196) “Impoliteness and ethnicity: Māori and Pākehā discourse in New Zealand workplaces”, Journal of Politeness Research: Language, Behaviour, Culture 4 (2): 193-219.
• KIENPOINTNER, M. (1997) “Varieties of Rudeness: Types and Functions of Impolite Utterances”, Functions of Language 4 (2). 251-287
• KULİN, A. (2005) Geniş Zamanlar, İstanbul: Everest Yayınları
• LACHENICHT, L. (1980) “Aggravating language: a study of abusive and insulting language”, International Journal of Human Communication 13 (4): 607-688.
• LOCHER, M., Watts, R. (2005) “Politeness theory and relational work”, Journal of Politeness Research 1, 9-33
• LAKOFF, R. (1973) “Language and Woman’s Place”, Language in Society,Volume 2, No.1: 45-80
• LAKOFF, R. (1989) “The Limits of Politeness : Therapeutic and courtroom discourse”, Multilingua 8 (2-3): 101-129
• MILLS, S. (2005), Gender and Politeness, Cambridge University Press
• MILLS, S. (2005a) “Gender and Impoliteness”, Journal of Politeness Research. Language, Behaviour, Culture, Volume 1 (2): 263-280
• TANNEN, D. (1990) You Just Don’t Understand, New York: Ballantine Books
• TERKOURAFİ, M. (2008) “Towards a unified theory of politeness, impoliteness, and rudeness”, Derek Bousfield and Miriam Locher (eds) Impoliteness in Language: Studies on its Interplay with Power in Theory and Practice, Berlin and New York: Mouton de Gruyter, s. 45-74.