BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 1, 342 - 372, 07.04.2015

Yrd. Doç. Dr. Ömer Karakaş

https://doi.org/10.18026/cbusos.54635

Öz

Turkish women were not allowed to act on the public stage during the Ottoman period. The rulers of the Republic not only eliminated this restriction, but also Turkish women were encouraged to perform on the stage. In Anatolia, theaters were founded under the control of the Community Centers. The Community Center Theaters began the campaign to introduce and adapt Turkish people to the Turkish revolution. But these theaters were faced with a shortage of actresses. Firstly, to solve this problem, actors were given the roles of female characters. However, the administration preferred to see women perform on the stage, so they requested female teachers or other women working at public offices to act on the public stage. The Community Center Theaters also used some other methods such as payment, but these methods did not work well, either

Anahtar Kelimeler

Community Center Actress Branch of Theater

Kaynakça

  • Arşiv Vesikaları
  • BCA, (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi), Cumhuriyet Halk Partisi Katalogu (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.11
  • BCA,(CHPK), 490/100.920.582.2.s. 27.
  • BCA, (CHPK), 490,01. 924.597.2.s.46.
  • BCA, (CHPK), 490.100.924.597.1.s44.
  • BCA, (CHPK), 490/100.924.597.1.s.18.
  • BCA, (CHPK), 490/100.926.605.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.4.
  • BCA, (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.6.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 989.829.2.s.28.
  • BCA, (CHPK), 490/100.925.601.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 923.595.2.s.34.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.584.1.s. 20.
  • BCA, (CHPK), 490/01.924.598.2.s.45.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 923.595.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 1021.929.3.s.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.20.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 1021.929.3.s.2
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.20.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 994.842.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 833.291.2.14.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 829.273.2.s.6.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 829.273.2.s.7.
  • BCA, (CHPK), 490/ 100. 999.859.1.
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.53
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.54.
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.61.
  • BCA, (CHPK), 490/100.944.662.1. s.39.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.86.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.93.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.90.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.88.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.86.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.68.s. 68.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.68.s. 66.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.685.325.1.s.94.
  • BCA, (CHPK), 490/100.685.325.1.s.94.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.s. 14.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.s. 61.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 825.265.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 843.335.5.
  • BCA, (CHPK), 490/100.390.1652.4.s.9.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 842.330.2.s.68
  • BCA, (CHPK), 490/100.926.605.1.s127.
  • Kitap, Makale ve Tezler
  • AHÇI, A. (2007), Balıkesir Halkevi’nin Türk Modernleşmesi Yönündeki Faaliyetleri, (1933-1951), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya. Dumlupınar Üniversitesi.
  • AKKUŞ, M. (2004), Bursa Halkevi ve Uludağ Dergisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • AKSEL, M. (2000), İstanbul’un Ortası, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • AKYÜZ, Y. (2004), “Osmanlı’da “Kadın Öğretmenli Ev Sıbyan Mektepleri”, (Amerikan ve Fransız Eğitim Tarihinden Benzer Örnekler), Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (OTAM), S.15, s.1-12.
  • ALGAN, H.(2011), Halkevlerinde İnkılâp Temsilleri (1932-1951), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, Ankara Üniversitesi.
  • AND, M.(1971), Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu, 1908-1923, İstanbul.
  • ARAT, Y.(1998) “Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar,” Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. s.82-98.
  • ARSLAN, N.(2008), “Türk ocağından Halkevi’ne Geçişte Bir Örnek: Kars Halkevi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.1,s.39-56.
  • BAŞ, E.(2006), Arşiv Belgelerinden Hareketle XVIII. Y.Y. Osmanlı Toplum Hayatında Kadın, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi.
  • ÇEÇEN, A.(1990),Halkevleri, Gündoğan Yayınları.
  • CHF Halkevleri Talimatnamesi 1932, Ankara, Hâkimiyet-i Milliye Matbaası.
  • CHP Halkevleri Çalışma Talimatnamesi, Ankara 1940.
  • Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevleri 1940, Ulusal Matbaa, Ankara, b.t.y.
  • Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevleri 1932-1935, 103 Halkevi Geçen Yıllarda Nasıl Çalıştı, Ankara, b.t.y.
  • GÜNEŞ, G.(2005), “II. Meşrutiyet Döneminde İzmir’de Tiyatro Yaşamı”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (OTAM), S.18. s.151-170.
  • GÜNGÖR, E. (1979), “Türk Milli Eğitimimin Dünü- Bugünü ve Geleceği”, Türk Milli Eğitimi I. Kurultayı, Ankara. s.7-21.
  • İNAN, S.(2000), “Denizli’deki Halkevleri ve Faaliyetleri (1932-1951), Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, S.25- 26, s.1935-157.
  • KARADAĞ, N.(1998),Halkevleri Tiyatro Çalışmaları (1932-1951), Ankara Kültür Bakanlığı.
  • KARDAŞ, A.(2014), “Cumhuriyet Döneminde Bir Modernleşme Hareketi Olarak Siirt Halkevleri ve Halkodaları (1934-1951), Turkish Studies, S.9/7,s.411-444.
  • KARDAŞ, C.(2007),“Diyarbakır Halkevi ve “Karacadağ” Dergisinin Halkbilimi Açısından Değerlendirilmesi”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri, Erciyes Üniversitesi.
  • KAYNAR, H.(2013), “Artistliğe fazla hevesim vardır…”: Musiki Muallim Mektebi’nin Evrak-ı Metrükesi’nde Saklı Kalanlar”, Ankara Araştırmaları Dergisi, 2013, 1(2),56-78.
  • KURNAZ, Ş. (2011), Yenileşme Sürecinde Türk Kadını 1839- 1923, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • KÜMÜR, U. (2014), Siirt Halkevi ve Faaliyetleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adıyaman. Adıyaman Üniversitesi.
  • LAMPROU, A.(2014), “Halkevi Sahnesinde ‘Yeni Türk kadını’: 1930’lu ve 1940’lı yıllarda kadınlı erkekli yeniliklerin ‘sahnelenmesi’”, Toplum ve Bilim, S.130.s.7-33.
  • OLGUN, K.(2010), "İzmit (Kocaeli) Halkevi Temsil Şubesinin Çalışmaları (1923- 1951)", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XXVI, Sayı 78, Ankara, s.505-535.
  • ÖZTÜRMEN, A.(1998), Türkiye’de Folklor ve Milliyetçilik, İstanbul:

HALKEVLERİNİN MERKEZDEN KADINSIZ PİYES TALEBİ ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 1, 342 - 372, 07.04.2015

Yrd. Doç. Dr. Ömer Karakaş

https://doi.org/10.18026/cbusos.54635

Öz

II. Meşrutiyet döneminde, Türk kadınının tiyatroda sahne alması yasaktı. Anadolu’da, halkevleri çatısı altında amatör bir ruhla kurulan halkevi tiyatroları, Türk inkılâbını, Türk halkına anlatma ve benimsetme seferberliği başlatmışlardı. Halkevleri tiyatro kollarının, tek parti dönemi boyunca en önemli sıkıntılarının başında kadın oyuncu tedariki gelmekteydi.
Kadın oyuncu bulmakta zorlanan halkevleri, kadın rollerini de erkek oyunculara vermek suretiyle problemi çözüm yoluna gitmiştir. Ancak, dönemin iktidarı buna çok da sıcak bakmamış, onun yerine, bayan öğretmenleri, kamu kurumlarında çalışan bayan memurları, zaman zaman baskı da kullanarak ikna etmek yöntemini uygulamıştır. Bir başka ikna yöntemi de bayan oyunculara, halkevi sahnelerine çıkıp oyun oynaması karşılığı, ücret ödemektir. Ancak, bu uygulamaların çok da başarılı sonuçlar vermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halkevi Kadın Oyuncu Temsil Şubesi

Kaynakça

  • Arşiv Vesikaları
  • BCA, (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi), Cumhuriyet Halk Partisi Katalogu (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.11
  • BCA,(CHPK), 490/100.920.582.2.s. 27.
  • BCA, (CHPK), 490,01. 924.597.2.s.46.
  • BCA, (CHPK), 490.100.924.597.1.s44.
  • BCA, (CHPK), 490/100.924.597.1.s.18.
  • BCA, (CHPK), 490/100.926.605.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.4.
  • BCA, (CHPK), 490/100.1209.13.2. s.6.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 989.829.2.s.28.
  • BCA, (CHPK), 490/100.925.601.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 923.595.2.s.34.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.584.1.s. 20.
  • BCA, (CHPK), 490/01.924.598.2.s.45.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 923.595.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 1021.929.3.s.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.20.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 1021.929.3.s.2
  • BCA, (CHPK), 490/100, 920.583.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100.920.583.2.s.20.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 994.842.1.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 833.291.2.14.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 829.273.2.s.6.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 829.273.2.s.7.
  • BCA, (CHPK), 490/ 100. 999.859.1.
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.53
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.54.
  • BCA, (CHPK), 490/01.944.662.1.61.
  • BCA, (CHPK), 490/100.944.662.1. s.39.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.86.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.93.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.90.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.88.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 828.271.1.s.86.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.68.s. 68.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.68.s. 66.
  • BCA, (CHPK), 490/100.825.265.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.685.325.1.s.94.
  • BCA, (CHPK), 490/100.685.325.1.s.94.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.s. 14.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100.829.273.2.s. 61.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 825.265.2.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 843.335.5.
  • BCA, (CHPK), 490/100.390.1652.4.s.9.
  • BCA, (CHPK), 490/100. 842.330.2.s.68
  • BCA, (CHPK), 490/100.926.605.1.s127.
  • Kitap, Makale ve Tezler
  • AHÇI, A. (2007), Balıkesir Halkevi’nin Türk Modernleşmesi Yönündeki Faaliyetleri, (1933-1951), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya. Dumlupınar Üniversitesi.
  • AKKUŞ, M. (2004), Bursa Halkevi ve Uludağ Dergisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • AKSEL, M. (2000), İstanbul’un Ortası, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • AKYÜZ, Y. (2004), “Osmanlı’da “Kadın Öğretmenli Ev Sıbyan Mektepleri”, (Amerikan ve Fransız Eğitim Tarihinden Benzer Örnekler), Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, (OTAM), S.15, s.1-12.
  • ALGAN, H.(2011), Halkevlerinde İnkılâp Temsilleri (1932-1951), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, Ankara Üniversitesi.
  • AND, M.(1971), Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu, 1908-1923, İstanbul.
  • ARAT, Y.(1998) “Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar,” Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. s.82-98.
  • ARSLAN, N.(2008), “Türk ocağından Halkevi’ne Geçişte Bir Örnek: Kars Halkevi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.1,s.39-56.
  • BAŞ, E.(2006), Arşiv Belgelerinden Hareketle XVIII. Y.Y. Osmanlı Toplum Hayatında Kadın, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi.
  • ÇEÇEN, A.(1990),Halkevleri, Gündoğan Yayınları.
  • CHF Halkevleri Talimatnamesi 1932, Ankara, Hâkimiyet-i Milliye Matbaası.
  • CHP Halkevleri Çalışma Talimatnamesi, Ankara 1940.
  • Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevleri 1940, Ulusal Matbaa, Ankara, b.t.y.
  • Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevleri 1932-1935, 103 Halkevi Geçen Yıllarda Nasıl Çalıştı, Ankara, b.t.y.
  • GÜNEŞ, G.(2005), “II. Meşrutiyet Döneminde İzmir’de Tiyatro Yaşamı”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (OTAM), S.18. s.151-170.
  • GÜNGÖR, E. (1979), “Türk Milli Eğitimimin Dünü- Bugünü ve Geleceği”, Türk Milli Eğitimi I. Kurultayı, Ankara. s.7-21.
  • İNAN, S.(2000), “Denizli’deki Halkevleri ve Faaliyetleri (1932-1951), Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, S.25- 26, s.1935-157.
  • KARADAĞ, N.(1998),Halkevleri Tiyatro Çalışmaları (1932-1951), Ankara Kültür Bakanlığı.
  • KARDAŞ, A.(2014), “Cumhuriyet Döneminde Bir Modernleşme Hareketi Olarak Siirt Halkevleri ve Halkodaları (1934-1951), Turkish Studies, S.9/7,s.411-444.
  • KARDAŞ, C.(2007),“Diyarbakır Halkevi ve “Karacadağ” Dergisinin Halkbilimi Açısından Değerlendirilmesi”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri, Erciyes Üniversitesi.
  • KAYNAR, H.(2013), “Artistliğe fazla hevesim vardır…”: Musiki Muallim Mektebi’nin Evrak-ı Metrükesi’nde Saklı Kalanlar”, Ankara Araştırmaları Dergisi, 2013, 1(2),56-78.
  • KURNAZ, Ş. (2011), Yenileşme Sürecinde Türk Kadını 1839- 1923, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • KÜMÜR, U. (2014), Siirt Halkevi ve Faaliyetleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adıyaman. Adıyaman Üniversitesi.
  • LAMPROU, A.(2014), “Halkevi Sahnesinde ‘Yeni Türk kadını’: 1930’lu ve 1940’lı yıllarda kadınlı erkekli yeniliklerin ‘sahnelenmesi’”, Toplum ve Bilim, S.130.s.7-33.
  • OLGUN, K.(2010), "İzmit (Kocaeli) Halkevi Temsil Şubesinin Çalışmaları (1923- 1951)", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XXVI, Sayı 78, Ankara, s.505-535.
  • ÖZTÜRMEN, A.(1998), Türkiye’de Folklor ve Milliyetçilik, İstanbul:
Toplam 77 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yrd. Doç. Dr. Ömer Karakaş Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 7 Nisan 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 13 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Karakaş, Y. D. D. Ö. (2015). HALKEVLERİNİN MERKEZDEN KADINSIZ PİYES TALEBİ ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 342-372. https://doi.org/10.18026/cbusos.54635

https://orcid.org/