Öz
There was a rebellion centered in Bitlis against the Union and Progress government in the first months of 1914. The leaders of the rebellion were Mullah Selim, Seyid Ali and Sheik Şahabettin who were well-known clergymen of Hizan region. The rebellion generally called as Bitlis Events or Bitlis Incidence in the Ottaman press was repressed by the governmental intervention. While the notables of the rebellion were executed, other related people were condemned with different punishments. Tanin, Peyam and Sabah having been among the most significant newspapers of the period were the media organs that most widely dealt with and discussed on the rebellion. In these newspapers, the reasons, progress, and results of the rebellion, and the actions needed to be taken were evaluated in detail. Reactions of the related people and their loyalty messages to the government against these events which were not supported by the people and ulema of the region took place in the aforementioned newspapers. Apart from this, the people who took side with the government against these events were awarded in different ways. This study tries to examine the reflections of Bitlis Events on the significant newspapers of the period
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABAK, Tibet, “Rus Arşiv Belgelerinde Bitlis İsyanı (1914)”, Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı 208, Nisan 2011.
- AYDOĞAN, Erdal, “Yeni Belgeler Işığında Bitlis Vukuatı”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 49, Erzurum 2013.
- CELİLE, Celil, “1914 Bitlis Kürt Ayaklanması”, çev. Yaşar Abdülselamoğlu, www.bitlisname.com, 13.05.2015.
- DEMİR, Şerif, “İktidar- Basın İlişkilerinin Osmanlı Devleti’nde Görünümü (1831-1918)”, Jasss (The Journal of Akademic Social Science Studies, Number 33, Spring-I, 2015.
- DEMİRBAĞ, Hüseyin, Tanin Gazetesinde Ermeni Sorunu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van 2008.
- KARACA, Erdem, Türk Basınına Göre Birinci Dünya Savaşı Arifesinde Şarki Andolu Islahatı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
- KURUBAŞ, Erol, Kürt Sorununun Uluslararası Boyutu ve Türkiye-I, Sevr-Lozan Sürecinden 1950’lere, Nobel Yayınları İstanbul 2004.
- ÖZKORKUT, Nevin Ünal, “Basın Özgürlüğü ve Osmanlı Devletindeki Görünümü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 51, S. 3, Yıl 2002. s- 67-84.
- REYNOLDS, Michael A., “The Mullah Selim Uprising and Emperial Rusian Designs en Anatolia” Türk Dünyasına Bakışlar (Prof. Dr. Mehmet Saray’a Armağan), İstanbul 2003.
- ÜNAL, Fatih, “Rusların Kürt Aşiretlerini Osmanlı Devletine Karşı Kullanma Çabaları”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 17, Bahar 2008.
TANİN, PEYAM VE SABAH GAZETELERİ ÖRNEĞİNDE 1914 TARİHLİ BİTLİS AYAKLANMASININ DÖNEMİN GAZETELERİNDEKİ YANSIMALARI
Öz
1914 yılının ilk aylarında İttihat ve Terakki yönetimine karşı Bitlis merkezli bir ayaklanma meydana gelmişti. Ayaklanmanın liderleri, Hizan bölgesinin tanınmış dini şahsiyetleri olan Molla Selim, Seyid Ali ve Şeyh Şahabeddin idi. Osmanlı basınında genellikle Bitlis Vukuatı veya Bitlis Vakası adları ile yer alan ayaklanma, devletin müdahalesiyle bastırılmış ve ayaklanmanın ileri gelenleri idam edilirken, ilgisi olan diğer kişiler de çeşitli cezalara çarptırılmışlardı. Dönemin önemli gazetelerinden olan Tanin, Peyam ve Sabah, ayaklanmayı en geniş şekilde ele alıp işleyen yayın organları olmuşlardır. Bu gazetelerde olayın sebepleri, seyri, sonuçları ve yapılması gerekenler ayrıntılı bir biçimde değerlendirilmiştir. Bölgede, halktan ve ulemadan destek görmeyen bu olay karşısında, söz konusu kesimlerin tepkileri ve devlete bağlılık mesajları da adı geçen gazetelerde yer almıştır. Bunun yanı sıra, olaylar karşısında devletin yanında yer alan kişiler de çeşitli şekillerde ödüllendirilmişlerdir. Bu makalede, Bitlis Ayaklanmasının, dönemin önemli gazetelerindeki yansımaları incelenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABAK, Tibet, “Rus Arşiv Belgelerinde Bitlis İsyanı (1914)”, Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı 208, Nisan 2011.
- AYDOĞAN, Erdal, “Yeni Belgeler Işığında Bitlis Vukuatı”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 49, Erzurum 2013.
- CELİLE, Celil, “1914 Bitlis Kürt Ayaklanması”, çev. Yaşar Abdülselamoğlu, www.bitlisname.com, 13.05.2015.
- DEMİR, Şerif, “İktidar- Basın İlişkilerinin Osmanlı Devleti’nde Görünümü (1831-1918)”, Jasss (The Journal of Akademic Social Science Studies, Number 33, Spring-I, 2015.
- DEMİRBAĞ, Hüseyin, Tanin Gazetesinde Ermeni Sorunu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van 2008.
- KARACA, Erdem, Türk Basınına Göre Birinci Dünya Savaşı Arifesinde Şarki Andolu Islahatı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
- KURUBAŞ, Erol, Kürt Sorununun Uluslararası Boyutu ve Türkiye-I, Sevr-Lozan Sürecinden 1950’lere, Nobel Yayınları İstanbul 2004.
- ÖZKORKUT, Nevin Ünal, “Basın Özgürlüğü ve Osmanlı Devletindeki Görünümü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 51, S. 3, Yıl 2002. s- 67-84.
- REYNOLDS, Michael A., “The Mullah Selim Uprising and Emperial Rusian Designs en Anatolia” Türk Dünyasına Bakışlar (Prof. Dr. Mehmet Saray’a Armağan), İstanbul 2003.
- ÜNAL, Fatih, “Rusların Kürt Aşiretlerini Osmanlı Devletine Karşı Kullanma Çabaları”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 17, Bahar 2008.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Ekim 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 13 Sayı: 3 |