KUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ’NDEKİ KOBİ’LERDE ÖRGÜTSEL USTALIK (ÇİFT YÖNLÜLÜK): ÇATIŞAN STRATEJİLERİN BİRLEŞİMİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 99 - 122, 30.12.2018

Harun Yıldız Gülbey Karataş

Öz

Örgütsel
ustalık bir organizasyonun hem yararlanıcı hem de araştırıcı iki faklı
stratejiyi eş zamanlı takip edebilme becerisidir. Değişimin, belirsizlik ve
sürdürülebilir rekabet üstünlüğünün önem kazandığı günümüz iş dünyasında, bu
beceri örgütlere ihtiyaç duyulan uyarlanabilirlik yeteneklerini sağlamaktadır.
Bu kapsamda yapılan araştırmanın amacı, küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ)
açısından örgütsel ustalık düzeyini belirlemek ve bu işletmelerin ne kadarının
usta düzeyindeki işletmeler arasında yer aldığını tespit etmektir. Araştırma
verileri Türkiye’deki farklı sektörlerdeki yöneticilerden kolayda örnekleme
yöntemi ile toplanmıştır. Araştırma verileri IBM SPSS 21.0 ile analiz
edilmiştir. Bulgular araştırma kapsamındaki KOBİ’lerin yaklaşık olarak
%50’sinin yüksek düzeyde ustalık düzeyine sahip olduğunu göstermektedir. Aynı
zamanda bu araştırma gelecekteki araştırmalar için teorik ve pratik uygulamalar
sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Ustalık, Örgütsel Çift Yönlülük, Yararlanma, Araştırma, Kümeleme Analizi

Kaynakça

• ABERNATHY, W. J. ve CLARK, K. B. (1985). Innovation: Mapping the winds of creative destruction. Research Policy, 14(1): 3-22. AKDOĞAN, Ş., AKDOĞAN, A. ve CİNGÖZ, A. (2009). Organizational ambidexterity: An empirical examination of organizational factors as antecedents of organizational ambidexterity. Journal of Global Strategic Management, 3(2): 17-27. ALTUNIŞIK, R., COŞKUN, R., BAYRAKTAROĞLU, S. ve YILDIRIM, E. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı (8. Baskı). Sakarya: Sakarya Kitabevi. ALPKAN, L. ve AREN, S. (2009). Ambidexterity: The combination of seemingly conflicting priorities, 5th International Strategic Management Conference, July 02-04, (s. 191-196). South Africa: Stellenbosch. BAYARÇELİK E. B., ÖZŞAHİN, M. ve YILDIZ, B. (2017). Strateji tipleri ile yenilik performansı ilişkisinde stratejik karar verme hızının şartlı değişken (moderator) etkisi. 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 4 Mayıs-6 Mart, İzmir. BAYÜLKEN, Y. ve KÜTÜKOĞLU, C. (2012). Küçük ve orta ölçekli sanayi işletmeleri. Ankara: MMO. BEDESTENCİ, Ç., ÇELİK, A. ve KAR, M. (2002). Küçük ve orta boy işletmeler açısından entelektüel sermayenin önemi, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 10-11 Mayıs. Kocaeli: Hereke. BENNER, M. J. ve TUSHMAN, M. L. (2003). Exploitation, exploration, and process management: The productivity dilemma revisited. Academy of Management Review, 28(2): 238-256. BIRKINSHAW, J. ve GUPTA, K. (2013). Clarifying the distinctive contribution of ambidexterity to the field of organization studies. The Academy of Management Perspectives, 27(4): 287-298. BODWELL, W. ve CHERMACK, T. J. (2010). Organizational ambidexterity: Integrating deliberate and emergent strategy with scenario planning. Technological Forecasting and Social Change, 77(2): 193-202. BURNS, P. (2006), Small Business and Entrepreneurship, 2nd Edition. Palgrave Macmillan, London. CİNGÖZ, A. ve AKDOĞAN, A. A. (2015). Örgütsel ustalık (organizational ambidexterity): Örgütsel ustalık düzeyini belirlemede araştırıcı ve yararlanıcı stratejilerin etkileşimsel rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1): 59-67. CHAHARMAHALİ, S. M. ve SİADAT, A. S. (2010). Achieving organizational ambidexterity (Understanding and explaining ambidextrous organizations). Linköping University Department of Management and Engineering Strategic Management, Unpublished Doctoral Dissertation, Sweden. CHANG, Y. Y., HUGHES, M. ve HOTHO, S. (2011). Internal and external antecedents of SMEs’ innovation ambidexterity outcomes. Management Decision, 49(10): 1658-1676. ÇATAL, M. F. (2007). Bölgesel kalkınmada küçük ve orta boy işletmelerin (KOBİ) rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2): 333-352. ERŞAHAN, B., BÜYÜKBEŞE, T., BAKAN, İ. ve SEZER, B. (2015). Örgütsel ustalık. Bakan, İ. (Ed.). Çağdaş yönetim yaklaşımları (s. 613-627). İstanbul: Beta Yayınları. FINDIKLI, M. A. ve PINAR, İ. (2014). Örgüt kültürü algısı ve örgütsel çift yönlülük ilişkisi: Örgütsel düzeyde bilgi paylaşımının aracılık etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1): 155-171. FLOYD, S. W. ve LANE, P. J. (2000). Strategizing throughout the organization: Managing role conflict in strategic renewal. Academy of Management Review, 25(1): 154-177. GIBSON, C. B. ve BIRKINSHAW, J. (2004). The antecedents, consequences, and mediating role of organizational ambidexterity. Academy of Management Journal, 47(2): 209-226. GUPTA, A. K., SMITH K. G. ve SHALLEY, C. E. (2006). The interplay between exploration and exploitation. Academy of Management Journal, 49(4): 693-706. GÜNSEL, A. ve KEÇELİ, S. K. (2014). Stratejik ustalık kavramı ve stratejik ustalığın işbirliği ilişkileri açısından önemi: teknoloji geliştirme bölgeleri üzerine bir araştırma, 13. Ulusal İşletmecilik Kongresi, Bildiriler Kitabı, 8-10 Mayıs, (s. 905-910). Antalya. HAN, M. ve CELLY, N. (2008). Strategic ambidexterity and performance in international new ventures. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 25(4): 335-349. HE, Z. L. ve WONG P.K. (2004). Exploration vs. exploitation: an empirical test of the ambidexterity hypothesis. Organization Science, 15(4): 481-494. HODGKİNSON, I. R., RAVİSHANKAR, M. N. ve AİTKEN-FİSCHER, M. (2014). A resource-advantage perspective on the orchestration of ambidexterity. The Service Industries Journal, 34(15): 1234-1252. JANSEN, J. (2005). Ambidextrous organizations: a multiple-level study of absorptive capacity, exploratory and exploitative innovation and performance. Rotterdam: Erasmus Research Institute of Management. JANSEN, J. J., VOLBERDA, H. W. ve VAN DEN BOSCH, F. A. (2005). Exploratory innovation, exploitative innovation, and ambidexterity: The impact of environmental and organizational antecedents. Schmalenbach Business Review, 57(4): 351-363. KALAYCI, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım. KOÇYİĞİT, R. (2016). İstatistiki bölge birimleri sınıflamasına göre düzey 2 (TRA1 ve TRA2) bölgelerinde büyükbaş hayvan varlığı ve süt üretiminin karşılaştırılması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 31(2): 107-112. KRİZ, A., VOOLA, R. ve YÜKSEL, U. (2014). The dynamic capability of ambidexterity in hypercompetition: qualitative insights. Journal of Strategic Marketing, 22(4): 287-299. Lİ, C. R., LİN, C. J. ve CHU, C. P. (2008). The nature of market orientation and the ambidexterity of innovations. Management Decision, 46(7): 1002-1026. LUBATKİN, M. H., SİMSEK, Z., LİNG, Y. ve VEİGA, J. F. (2006). Ambidexterity and performance in small-to medium-sized firms: The pivotal role of top management team behavioral integration. Journal of Management, 32(5): 646-672. MARCH, J. G. (1991). Exploration and exploitation in organizational learning. Organization Science, 2(1): 71-87. MÜFTÜOĞLU, T. (1989). Küçük ve orta ölçekli işletmelerin önemi, özellikleri ve geleceği. Soba Sanayii Kongresi Bildirileri,23-25 Kasım, (s. 8-13). Eskişehir. NOSELLA, A., CANTARELLO, S. ve FİLİPPİNİ, R. (2012). The intellectual structure of organizational ambidexterity: A bibliographic investigation into the state of the art. Strategic Organization, 10(4): 450-465. O'REİLLY, C. A. ve TUSHMAN, M. L. (2013). Organizational ambidexterity: Past, present, and future. The Academy of Management Perspectives, 27(4): 324-338. PODSAKOFF, P. M., MACKENZİE, S. B., LEE, J. Y. ve PODSAKOFF, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5): 879. RAİSCH, S. ve BİRKİNSHAW, J. (2008). Organizational ambidexterity: Antecedents, outcomes, and moderators. Journal of management, 34(3): 375-409. SARIASLAN, H. (1995). Küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansmanı için yeni model önerileri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(1): 313-321. SOYDAL, H. (2006). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde e-ticaret. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15): 539-552. STUBNER, S., BLARR, W. H., BRANDS, C. ve WULF, T. (2012). Organizational ambidexterity and family firm performance. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 25(2): 217-229. ŞİMŞEK, Z., HEAVEY, C., VEİGA, J. F. ve SOUDER, D. (2009). A typology for aligning organizational ambidexterity’s conceptualizations, antecedents, and outcomes. Journal of Management Studies, 46(5): 864-894. TAN, M. ve LİU, Z. (2014). Paths to success: An ambidexterity perspective on how responsive and proactive market orientations affect SMEs’ business performance. Journal of Strategic Marketing, 22(5): 420-441. TANRISEVER, N.H. (2004). Avrupa Birliğinde Girişimciliğin Teşvik Edilmesi İçin İzlenen Politikalar ve Türkiye’deki Politikaların Avrupa Birliği Uygulamalarına Uyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: AB Genel Sekreterliği. TOP, Y., ADANUR, H., ÖZ, M. ve YAŞAR, M. (2014). Gümüşhane ili orman ürünleri sanayi işletmelerinin yapısal özelliklerinin incelenmesi. Journal of Forestry Faculty of Kastamonu University, 14(1): 24-36. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI (GİB) “İstatistikler”, (http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/CVI/Tablo_68.xls.htm), (27.09.2018) TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TUİKa) (2016). “KOBİ İstatistikleri”, (http//:www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1033), (23.09.2018) TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TUİKb) (2016). “Bölgesel İstatistik”, (https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik), (23.09.2018) ULUDAĞ, İ. ve SERİN, V. (1991). Türkiye’de küçük ve orta ölçekli işletmeler: Yapısal ve finansal sorunlar, çözümler. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası. VAN DEUSEN, C. A. (1997). Organizational learning in acquisitions within the hospitality industry: Developing the constructs of exploration and exploitation. Doctoral Dissertation, University of South Carolina. YILDIZ, S. ve ALP, S. (2012). Girişimcilik teorisi çerçevesinde KOBİ’lerin ekonomiye etkileri ve rekabet koşullarını etkileyen faktörler. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 7(2): 29-49. ZAHRA, S. A. ve GEORGE, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. Academy of Management Review, 27(2): 185-203. ÇEKMECELİOĞLU, H. G., GÜNSEL, A. ve İLHAN, Ö. Ö. (2018). Keşifsel ve geliştirici yeteneğe dayalı çift yönlülük: Dönüşümcü liderlik, çift yönlülük, firma yenilikçiliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Business and Economics Research Journal, 9(1): 137-150.