AYNİYAT DEFTERLERİNİN OSMANLI SOSYO-EKONOMİK TARİHİ İÇİN ÖNEMİ, BİR NUMARALI ANADOLU ADİ AYNİYAT DEFTERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 443 - 478, 30.12.2018

Ertan Gökmen

Öz

Bu
çalışmada Bir Numaralı Ayniyat Defteri’nin muhtevasına dair bilgiler
verilmiştir. Defter 16 Ocak-12 Mayıs 1812 tarihleri arasını kapsamaktadır.
Defterde taşra yöneticilerine gönderilmiş mektup ve kaimelerin suretleri
bulunmaktadır. Bu kayıtların sayısı 327’dir. Bu mektup ve kaimelerde idari,
adli, mali, askeri, sosyal ve değişik konularla ilgili hususlar zikredilmiştir.
Defterdeki bilgiler Osmanlı Devleti’nin 1812 yılındaki durumuna ilişkin bir kesit
sunmaktadır. Defterdeki kayıtlar hükümetin taşra yöneticilerinden isteklerini,
taşradaki yöneticilerin neyi doğru ve neyi yanlış yaptıkları, hangi hususlarda
gevşeklik sergiledikleri, taşradaki halk ile yöneticiler arasındaki ilişkileri
ve halkın daha çok hangi hususlardan şikâyetçi olduğu hususu hakkında bilgi
vermektedir. Defterin detaylı muhtevası çalışmada farklı başlıklar altında ele
alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Ayniyat, Osmanlı, Vergi, Asker, Askeri, Vali, Taşra Görevlileri

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İkinci Baskı, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No: 42, İstanbul, 2000. Aktaş, Necati (1991). “Ayniyat Defteri”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul, s. 277-278. Çelik, Şenol, (2007), “Orducu”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul, s. 370-373. Ertaş, M. Yaşar, (2007), Sultanın Ordusu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul. Genç, Mehmet, (1995), “Esham”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul, s. 376-380. Gökmen, Ertan -Özdemir, Ö. Yazıcı, (2016), 812 Numaralı Ayniyat Defteri Işığında Aydın Vilayeti’nde Suç ve Ceza (1866-1877), Libra Yayıncılık, İstanbul. Kurat, Akdes, (1993), Rusya Tarihi, Türk tarih Kurumu, Ankara. Kütükoğlu, Mübahat, (1992), “Baruthâne-i Âmire”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul, s. 96-98. Mantran, Robert, (1990), 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, Türk Tarih Kurumu, Ankara. Pakalın, M. Zeki, (1993), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I, MEB, İstanbul. Sertoğlu, Midhat, (2011), Mufassal Osmanlı Tarihi, C. V, Türk Tarih Kurumu, Ankara. Ünal, M. Ali, (2011), Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul. Yalçınkaya, M. Alaaddin, (2002), “III. Selim ve II. Mahmud Dönemleri Osmanlı Dış Politikası” Türkler, C. 12, Ed. Hasan Celal Güzel vd., Yeni Türkiye Yayını, Ankara, s. 629-659.