Öz
II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet yıllarında çok sayıda
makale, hikâye, kitap kaleme alan Celal Nuri (İleri), hemen hemen bütün
yazılarında Batılılaşmayı temel almıştır. “Kısmî Batıcılar” grubunda yer alan
yazar, geleneksel değerlerimiz arasında olumlu olanların seçilerek bunlardan
yararlanmak gerektiği düşüncesindedir. Özellikle aile ve kadın konularına büyük
önem veren Celal Nuri, bu çalışmaya da temel olan “masal” adı altında yazdığı
yazılarda kadının insan olarak değerlendirilmesi gayreti içindedir. Ele alınan
dört masalda üzerinde önemle durduğu konular görücü usulü evlilik, bunun
yarattığı acı sonuçlar, iç güveyi damatlar ve boşanma usulleridir. Osmanlı
toplumunda artık istibdat devrinin bittiğini ifade eden yazara göre bundan
sonra cehalet de sona erecek ve Müslüman âleminin yarısını teşkil eden kadın,
toplumdaki gerçek değerini ve yerini bulacaktır. Bunun için yapılması gereken
en önemli husus, gerçek İslamiyet’e ve İslamiyet’in emrettiklerine dönüş
olacaktır. Çünkü İslamiyet kadına hak ettiği değeri veren son ve mükemmel
dindir. Geleneklerimiz içinde İslamiyet’e uygun olmayanların, gençler,
özellikle de genç kızlarımız üzerindeki olumsuz etkilerini anlatan yazar,
çeşitli kitap ve makalelerinde genel hatlarıyla anlattığı kişileri masallarda
somutlaştırmıştır. Bu çalışmayla 20. Yüzyıl başlarında kaleme alınan
düşüncelerin evrenselliği ve günümüz için de geçerliliği ortaya konmuş
olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BORATAV, Pertev Naili (1982), 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
- Celal Nuri, “Tatlı Su Tebasından”, İşhad, 12 Eylül 1329/25 Eylül 1913.
- Celal Nuri, “Görücü”, İçtihad, 14 Şubat 1328/27 Şubat 1913.
- Celal Nuri, “Aksaray Beyi”, İçtihad, 30 Mayıs 1329/12 Haziran 1913.
- Celal Nuri, “Molla Gürani’den Kopenhag’a”, İçtihad, 27 Haziran 1329/10 Temmuz 1913.
- Celal Nuri, “Gurre-i Garra Hanımın İrtihali”, Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası, 27 Temmuz 1918.
- DEVELLİOĞLU, Ferit (2002), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara.
- DOĞAN, Yusuf (2003), Celal Nuri İleri’nin Dinî ve İçtimaî Hayata Bakışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- DURGUN, Harika (2015), Ahmet Mithat Efendi ve Edebiyat, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- DUYMAZ, Recep (1995), Dil ve Edebiyat Yazıları- Celal Nuri İleri, Kitabevi, İstanbul.
- EMRE, İsmet, “Türk Dili ve Edebiyatına Dair Görüşleriyle Celal Nuri İleri”, Türk Dili, Temmuz 2018.
- HANİOĞLU, Şükrü (1985), “Siyasal Akımlar- Batıcılık”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, c. 5, İletişim Yayınları, İstanbul.
- İLERİ, Celal Nuri (2000), Türk İnkılâbı, (Haz.) Recep Duymaz, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
- İLERİ, Celal Nuri (2013), Osmanlı’nın Çöküşü, (Çevrimyazı) Halil Altıparmak, Akademiysen Kitabevi, Ankara.
- İLERİ, Celal Nuri (2017), Kadınlarımız, (Çevrimyazı)Halit Erdem Oksaçan- Abdullah Musab Şahin, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
- NEMUTLU, Özlem (2018), Ahmet Mithat Efendi’nin Kütüphanesi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- OKAY, Orhan (1991), Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, M.E.B. Yayınları, İstanbul.
- Tahsin Nahid, “Celal Nuri Bey’in (Kadınlarımız) eseri münasebetiyle”, İçtihad, 4 Temmuz 1329/17 Temmuz 1913.
- UYANIK, Necmi (2003), Siyasî Düşünce Tarihimizde Batıcı Bir Aydın Olarak Celal Nuri (İleri), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya.
- UYANIK, Necmi, “Celal Nuri İleri ve Tarih Anlayışı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, nr. 15, Konya, 2004.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Beşeri Bilimler Sayısı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Eylül 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 17 Sayı: 3 |
