A Study on Turkey’s Science Communication Practices in the 21st Century

Yıl 2020, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 373 - 392, 28.04.2020

Sebnem Ozdemir Dilara Nergishan Koçer

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.685206

Cited By: 6

Öz

As science has been centrally located in the life of societies, it has become imperative that people have the knowledge and a scientific perspective on science and technology. Turkey's science communication has entered the academic agenda in the 1990s, it has been certified as an official policy, fully in 2004. The main objective of this study is to demonstrate concrete results of the current science communication policy of Turkey. For this purpose, firstly, science communication and related concepts, and the historical development process of science communication are briefly explained. Then summarized the history of science communication policies in Turkey, and then finally, print media, television, science centers, and museums are compiled as science communication forms that are being in practice as a result of public policies in the new millennium. The study shows that in Turkey, the pioneer of science communication as well as science is TUBITAK (The Scientific and Technological Research Council of Turkey). Regarding the training of science communicators, the course curriculum of 226 higher education institutions that enrolled students with central placement in 2018 was examined and it was tried to determine whether "science communication" education was given in universities; 10 similar content courses were found in 226 universities.

21. Yüzyılda Türkiye’nin Bilim İletişimi Uygulamaları Üzerine Bir Çalışma

Öz

Bilimin toplumların yaşamında merkezi bir konuma yerleşmesiyle, insanların bilim ve teknoloji ile ilgili konularda bilgiye ve bilimsel bakış açısına sahip olması zorunlu hale gelmiştir. Türkiye’nin akademik gündemine 1990’larda girmiş olan bilim iletişimi tam olarak 2004 yılında bir resmi politika olarak tescillenmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’nin bilim iletişim politikalarının mevcut somut sonuçlarını ortaya koymaktır. Bu amaçla, önce bilim iletişimi ve ilgili kavramlar ile bilim iletişimin tarihsel gelişim süreci kısaca anlatılmıştır. Daha sonra Türkiye’de bilim iletişimi politikalarının tarihi özetlenmiş ve son olarak yeni bin yılda Türkiye’de kamu politikaları sonucu uygulamada olan bilim iletişimi formları olarak yazılı basın, televizyon, bilim merkezleri ve müzelerin bir derlemesi yapılmıştır. Çalışma göstermektedir ki Türkiye’de, bilimin olduğu kadar bilim iletişimi çalışmalarının da öncüsü TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu)’tır. Bilim iletişimcileri yetiştirilmesi hususunda ise 2018 yılında merkezi yerleştirme ile öğrenci alan 226 yükseköğretim kurumunun ders müfredatı incelenerek üniversitelerde “bilim iletişimi” eğitimi verilip verilmediği tespit edilmeye çalışılmış; 226 üniversitede 10 adet benzer içerikte derse rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Bilim İletişimi, Bilim Politikası

Kaynakça

• Akoğlu, A., 2011. Bilim İletişimi. Bilim ve Teknik, Ağustos, pp. 24-30.
• Anadolu Ajansı, 2019. Anadolu Ajansı Haber Akademisi. [Çevrimiçi] Available at: https://www.aa.com.tr/tr/haberakademisi/egitimler [Erişildi: 13 Temmuz 2019].
• Bauer, M. W. ve diğerleri, 2013. Global Science Journalism Report: Working Conditions & Practices, Professional Ethos and Future Expectations. [Çevrimiçi] Available at: http://eprints.lse.ac.uk/48051/1/Bauer_Global_science_journalism_2013.pdf [Erişildi: 5 Nisan 2019].
• Burakgazi, S. G., 2017. Kritik Olaylar, Politik Dokümanlar, Raporlar ve Araştırmalar Işığında Türkiye'de Bilim İletişimi. Selçuk İletişim, Temmuz, 10(1), pp. 232-261.
• Burns, T. W., O'Connor, D. J. & Stocklmayer, S. M., 2003. Science Communication: A Contemporary Definition. Public Understanding of Science, Issue 12, pp. 183-202.
• Cassany, R., Cortinas, S. & Elduque, A., 2018. Communicating Science: The Profile of Science Journalists in Spain. Merdia Education Research Journal, XXVI(55), pp. 9-17.
• Chin, C.-C., 2004. Museum Experience — a Resource for Science Teacher Education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2(1), pp. 63-90.
• Dağtaş, E. & Yıldız, M. E., 2015. Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Aralık, Issue 24, pp. 56-86.
• Dursun, Ç., 2010. Dünyada Bilim İletişiminin Gelişimi ve Farklı Yaklaşımlar: Toplum İçin Bilimden Toplumda Bilime. Kurgu Online International Journal of Communication Studies, Cilt 2.
• Dursun, O., 2018. Bilim Gazeteciliğinde Popülaritenin ve Pozitif Bilimlerin Hegamonyası. İletişim Dergisi, Aralık, sayı 29 pp. 83-114.
• Dünya Bilim Gazetecileri Federasyonu, 2019. Çevrimiçi Bilim Haberciliği Kursu. [Çevrimiçi] Available at: http://www.wfsj.org/course/tr/ [Erişildi: 13 Temmuz 2019].
• Elmacı, İ., 2015. Bilim Politikası Çalışmalarında Bütünsellik Arayışı ve "Türk Bilim Politikası 1983-2003". Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, , 55(1), pp. 55-68.
• Erdoğan, İ., 2007. Türkiye'de Gazetecilik ve Bilim İletişimi. 1. Baskı dü. Ankara: G.Ü. İletişim Araştırmaları Merkezi.
• Fahy, D. ve Nisbet, M. C., 2011. The Science Journalist Online: Shifting Roles and Emerging Practices. Journalism, 12(7), pp. 778-793.
• Fuller, S., 1999. The Governance of Science: Ideology and the Future of the Open Society, Buckingham , Philadelphia: Open University Press.
• Hayes, R. & Grossman, D., 2010. Bilim İnsanının Medya Rehberi. 3 dü. Ankara: TÜBİTAK.
• Gascoigne, T. ve Metcalfe, J. , 2017. ‘The Emergence Of Modern Science Communication İn Australia’. JCOM 16 (03), A01.
• Koloğlu, O., 1997. Halka Doğru Bilim Türkiye'de Bilim Gazeteciliği. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Konya Bilim Merkezi, 2019. Bilim Merkezi Nedir ?. [Çevrimiçi] Available at: https://www.kbm.org.tr/Default/PageDetails2/75d81796-64ec-e611-80e9-005056950aeb/11cdbd68-55cb-e611-80e9-005056950aeb [Erişildi: 27 Temmuz 2019].
• Kurtuluş, Ö., 1997. Bilim Gazeteciliği. Bilim ve Teknik, Issue 350, pp. 18-24.
• Lewenstein, B., 2003. Models of Public Communication of Science and Technology. basım yeri bilinmiyor:yazarı bilinmiyor
• Lynch, J. ve diğerleri, 2014. Bridging Science and Journalism: Identifying the Role of Public Relations in the Construction and Circulation of Stem Cell Research Among Laypeople. Science Communication, 36(4), pp. 479-501.
• Metcalf, J. ve Gascoigne, T., 1995. Science Journalism in Avustralia. Public Understanding Science, Cilt 4, pp. 411-428.
• MTA Tabiat Tarihi Müzesi, 2019. MTA Tabiat Tarihi Müzesi. [Çevrimiçi] Available at: http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-43990/ankara---sehit-cuma-dag-tabiat-tarihi-muzesi.html [Erişildi: 23 Temmuz 2019].
• Murcott, T. H. ve Williams, A., 2012. The Challenges for Science Journalism in the UK. Progress in Physical Geography, 37(2), pp. 152-160.
• Nelkin, D., 1987. The Culture of Science Journalism. Society, September/October.pp. 17-25.
• Nelkin, D., 1994. Bilim Nasıl Satılır. İstanbul: Şule Yayınları.
• ODTÜ, 2018. ODTÜ Strateji Planı 2018-2022, Ankara: ODTÜ.
• Open Society Institute Sofia, 2018. Common Sense Wanted - Resilience to "Post-Truth" and Its Predictors in the New Media Literacy Index 2018, Soifa: Open Society Institute.
• Persson, P.-E., 2000. Community Impact of Science Centers: Is There Any?. Curator, 43(1), pp. 9-17.
• Reuters, 2019. Reuters Institution Digital News Report 2019, basım yeri bilinmiyor: yazarı bilinmiyor
• Royal Society, 1985. The Public Understanding of Science, Bedfordshire: Royal Society.
• teyit.org, 2018. Araştırma: Türkiye sahte habere en çok maruz kalan ülke. [Çevrimiçi] Available at: https://teyit.org/turkiye-sahte-habere-en-cok-maruz-kalan-ulke/ [Erişildi: 27 Temmuz 2109].
• teyit.org, 2018. Araştırma: Türkiye sahte habere en çok maruz kalan ülke. [Çevrimiçi] Available at: https://teyit.org/turkiye-sahte-habere-en-cok-maruz-kalan-ulke/ [Erişildi: 27 Temmuz 2019].
• TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı, 2010. 2011-2016 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı, Ankara: TÜBİTAK.
• TÜBİTAK, 2004. Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları 2003-2023 Strateji Belgesi. basım yeri bilinmiyor: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu.
• TÜBİTAK, 2019. Bilim Teknik. [Çevrimiçi] Available at: http://www.bilimteknik.tubitak.gov.tr/ [Erişildi: 12 Temmuz 2019].
• TÜBİTAK, 2019. TÜBİTAK. [Çevrimiçi] Available at: https://www.tubitak.gov.tr/tr/icerik-hakkimizda [Erişildi: 12 Temmuz 2019].
• Yüksek Öğretim Kurulu, 2019. Üniversitelerimiz. [Çevrimiçi] Available at: https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz [Erişildi: 27 Temmuz 2019].