Public Order Problems in Edirne Province in 1876 According to Ayniyat Notebook Numbered 826

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 179 - 193, 26.03.2021

Arzu Taşcan

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.747612

Öz

Ayniyat notebooks are the notebooks where the writings sent from Sadaret in the XIXth century to the provincial administrators, ministries and other authorities were recorded exactly. There are registries about the administrative, financial, military, legal, social and other different matters in these notebooks. The main aim of this study is to determine public order problems which were reflected in the documents sent by Sadaret to the Edirne province in 1876 and were in the 826 numbered Ayniyat notebook. The documents in this notebook contain short letters sending to the province. In the letters, the provincial administrators were informed about what they should do in front of complaints and requests of the public. The documents determined from the notebook on public order problems are about pillage, extortion, robbery, murder, damaging the crop and property, settling on someone else's property by force, land and pasture conflicts. The behavior of the administrators in provinces and state in the face of public complaints about these events that occurred in 1876 and earlier were scrutinized in the context of the documents in the notebook.

Anahtar Kelimeler

Public order problems, Land interventions, Murder and theft, Edirne

1876 Yılında Edirne Vilayeti’ndeki Asayiş Problemleri (826 Numaralı Ayniyat Defteri Verilerine Göre)

Öz

Ayniyat defterleri, XIX. yüzyılda Sadaret’ten taşra idarecilerine, nezaretlere ve diğer makamlara gönderilen yazıların aynen kaydedildiği defterlerdir. Defterlerde idari, mali, askeri, hukuki, sosyal ve farklı konular hakkında kayıtlar bulunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı 826 numaralı Ayniyat defterinde yer alan ve 1876 yılında Sadaret tarafından Edirne Vilayeti’ne gönderilen belgelere yansıyan olaylar ışığında asayiş problemlerini saptamaktır. Defterdeki belgeler Vilayete gönderilen kısa mektuplardan oluşmaktadır. Mektuplarda, halkın gönderdiği dilekçelerdeki şikâyet ve taleplerden bahsedilerek vilayet idarecilerine ne yapmaları gerektiği bildirilmiştir. Asayiş problemlerine dair defterden tespit edilen belgeler yağma, gasp, hırsızlık, cinayet, mala ve mahsule zarar verme, zorla zapt ederek başkasının mülkünün üzerine yerleşme, arazi ve mera çekişmeleri hakkındadır. 1876 ve öncesinde meydana gelen bu olaylarla ilgili halkın şikâyetleri karşısında vilayetteki yöneticilerin ve devletin nasıl bir davranış sergilediği defterdeki belgeler bağlamında irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Edirne, Arazi Müdahaleleri, Cinayet ve Hırsızlık, Asayiş Problemleri

Kaynakça

• Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• (Ayniyat Defteri) BOA. BEO. AYN.d. No: 595/826: “Edirne, Adana, Şarkî Rumeli”.
• Kitap, Makale, Ansiklopedi Maddeleri ve Tezler
• Aktaş, N. (1991). “Ayniyat Defteri”, İslam Ansiklopedisi (Türkiye Diyanet Vakfı), C. 4, İstanbul, ss. 277-278.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, (2017). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu: 147, Dördüncü Baskı, İstanbul.
• Berber, F. (Güz 2011). “19. Yüzyılda Kafkasya’dan Anadolu’ya Yapılan Göçler”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 31, ss. 17-49.
• Cin, H. (1980). Türk Hukukunda Mer‘a, Yaylak ve Kışlaklar, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 2. Baskı, No: 1, Diyarbakır.
• Çeken, Ç. K. (Summer 2018). “Osmanlı Devleti’nde 19. Yüzyılda Mera, Yaylak, Kışlak, Otlak ve Çayırların Kullanımı ile İlgili Yasal Düzenlemeler ve İhtilaflarla İlgili Örnek Kararlar”, Turkish Studies, Sayı: 13/18, ss. 857-872.
• Çetin, M. ve Kök, R. (Aralık 2016). Kırım Savaşı, Emperyal Güçlerin Dünya Savaşı Pratiği, Avrupa Araştırma Enstitüsü Yayınevi, 1. Baskı, Almatı.
• Devellioğlu, F. (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara.
• Erdem, U. (2018). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Muhacir Komisyonları ve Faaliyetleri (1860-1923), TTK, Ankara.
• Gökmen, E. (Aralık 2018). “Ayniyat Defterlerinin Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi İçin Önemi, Bir Numaralı Anadolu Adi Ayniyat Defteri Örneği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 4, ss. 443-477.
• Gökmen, E. ve Özdemir, Ö. Y. (2016). Aydın Vilayeti’nde Suç ve Ceza (1866-1877), Libra Yayıncılık, İstanbul.
• Gökmen, E. ve Özdemir, Ö. Y. (2018). Ayniyat Defterleri Işığında Aydın Vilayeti’nin İdari, İktisadi ve Sosyal Durumu (1866-1880), Libra Yayıncılık, İstanbul.
• Günay, H. M. (2004). “Metrûk”, İslam Ansiklopedisi (Türkiye Diyanet Vakfı), C. 29, Ankara, s. 416-417.
• İpek, N. (1994). Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, TTK, Ankara.
• Kenanoğlu, M. M. (Bahar 2006). “1858 Arazi Kanunnamesi ve Uygulanması”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı: 1, ss. 107-138.
• Kütükoğlu, M. (2018). Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), TTK, Ankara.
• Mutaf, A. (1996). “Osmanlı Arşivindeki Ayniyat Defterleri”, OTAM, Sayı: 7, Ankara, ss. 385-391.
• Pakalın, M. Z. (2004). “Şukka”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, MEB, İstanbul, s. 360.
• Saydam, A. (2016). “Muhacir”, İslam Ansiklopedisi (Türkiye Diyanet Vakfı), C. Ek-2, İstanbul, ss. 288-290.
• Tanzimat Sonrası Arazi ve Tapu, (2014). Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Yayın Nu: 135, İstanbul.
• Taşkesenlioğlu, M. Y. (Temmuz-Aralık 2015). “Kırım ve Kafkasya Göçmenlerinin İskânında Meclis-i Tanzimat’ın Faaliyetleri,” Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Sayı: 74, Cilt: IV, ss. 554-568.