Mûsikînin Resmî Devlet Merâsimlerinde Uygulanışı “Osmanlı Devleti Örneği”

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 1, 313 - 330, 26.03.2025

Mesut Engin

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1565670

Öz

Hâkimiyet kurdukları geniş topraklar üzerindeki yaşayış şekilleri ve kurdukları birçok devlet sayesinde tarihin hemen hemen her döneminde isimlerinden söz ettirmeyi başaran Türkler, aynı zamanda kültür birikimleriyle de ön plana çıkmışlardır. Kültür birikimlerinde pek çok gelenek ve görenek barındıran Türkler’in bu birikimlerinde göze çarpan önemli bir uygulaması da merâsim geleneği olagelmiştir. İctimâi, siyasî ve dinî olmak üzere hayatın diğer alanlarına da sirayet eden “merâsim kültürü” gerek devlet nezdinde gerekse halk nezdinde önemli bir yere sahipti. Önemli bir birikime sahip olan Türk kültür tarihinin bu önemli alanıyla ilgili çok fazla çalışmanın olmadığı göze çarpmaktadır. Bu eksiklikten Türk ve dünya kültür mirasında önemli bir yere sahip olan Osmanlı Devleti de nasibini almıştır. Dolayısıyla Osmanlı Devleti’nde önemli bir yere sahip olan merâsimlerle ilgili yeteri kadar çalışma bulunmamaktadır. Keza bu merâsimlerle birlikte icrâ edilen ve merâsimlerin ayrılmaz bir parçası haline gelen mûsikî de bu eksiklikten olumsuz etkilenmiştir. Bu nedenle bu çalışmada söz konusu eksikliklere bir nebze de olsa katkı sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle merâsimlerin tarihsel geçmişine kısaca değinildikten sonra Osmanlı Devleti’nde uygulanan resmî merâsimler ve bu merâsimlerde icrâ edilen mûsikî tanıtılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkler, Osmanlılar, Merâsim, Mûsikî, Merâsim Mûsikîsi.

Application of Music in Official State Ceremonies "Example of the Ottoman Empire"

Öz

Turks, who managed to make a name for themselves in almost every period of history thanks to the way they lived on the vast lands they dominated and the many states they established, also came to the fore with their cultural accumulation. An important practice of the Turks, who have many traditions and customs in their cultural heritage, has been the tradition of ceremonies. The "ceremonial culture", which spread to other areas of life, including social, political and religious, had an important place both in the eyes of the state and the people. It is noticeable that there are not many studies on this important area of Turkish cultural history, which has a significant accumulation. The Ottoman Empire, which has an important place in Turkish and world cultural heritage, also suffered from this deficiency. Therefore, there are not enough studies on ceremonies that have an important place in the Ottoman Empire. Likewise, music, which is performed together with these ceremonies and has become an integral part of them, has also had its share of this deficiency. Therefore, in this study, we aimed to contribute to these deficiencies, at least to some extent. In the study, first of all, after briefly touching on the historical background of the ceremonies, we will try to introduce the official ceremonies practiced in the Ottoman Empire and the music performed in these ceremonies.

Anahtar Kelimeler

Turks, Ottomans, Ceremony, Music, Ceremonial Music

Kaynakça

• Hacıgökmen, M. A. (2018). Selçuklularda Av Merâsimleri ve Emir-i Şikarlar . Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(43), 330.
• Hammer, J. v. (1990). Osmanlı Tarihi Cild I . (M. Ata, Çev.) İstanbul: MEB Yayınları.
• Hüseyin Atay, İ. A. (1961). Arapça-Türkçe Büyük Lügat. Ankara: Bayrak Matbaası Yayınları.
• İdris Çakıroğlu, N. O. (2020). Türk Müziği Tarih Yazımında Avrupa Merkezci ve Milliyetçi İdeolojilerin Mehter Örneklemi Üzerindeki Yansımaları . İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 669.
• İnancer, Ö. T. (1999). Osmanlı Mûsikîsi Tarihinde Tasavvuf Mûsikîsine Bir Bakış. G. Eren (Dü.) içinde, Osmanlı Ansiklopedisi 10, Kültür ve Sanat (s. 677). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.