Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Doping Hakkında Bilgi ve Düşüncelerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, , 386 - 398, 31.12.2023

Gokhan Dogukan Akarsu , Eylem Yalman

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1156531

Öz

Araştırmanın amacı spor disiplinlerinde lisans düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin doping etkisi yaratan yasaklı madde ve yöntemler ve bu madde ve yöntemlerin dokulara verdiği zararlar hakkında bilgi düzeylerinin belirlenmesidir. Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu çalışma, Yozgat ilinde bulunan Yozgat Bozok Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi'nde 1 Mayıs - 30 Mayıs 2022 tarihleri arasında yürütüldü. Örneklem seçimi yapılmamış olup, araştırmaya katılmayı kabul eden ve evrenin %80'ini oluşturan 480 öğrenci ile tamamlandı. Öğrencilerin yaş ortalamaları 20,86±2,0 yıl olarak hesaplandı. Katılımcılarınn %72,50'si kadın, ve %47,50'sinin geliri giderinden az olduğu saptandı. Katılımcıların %45'i doping etkileri konusunda yeterli bilgiye sahip olduğu düşünmektedir. %52,50'si spor yönetici ve antrenörleri tarafından doping etkisine neden olan madde ve yöntemler hakkında kısmen bilgilendirildiklerini ifade etmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin doping etkisi yaratan yasaklı madde ve yöntemler hakkında yeterli bilgilerinin olmadığı, spor yöneticileri ve hakemler tarafından yeterli düzeyde bilgilendirilmedikleri saptanmıştır. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin bilgi eksikliklerinin gidermesi amacıyla müfredatlarına doping etkisi yaratan yasaklı madde ve yöntemleri konusunun eklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doping, Biyokimyasal etki, Sporcu, Performans arttırıcı ilaç

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm öğrencilere teşekkür ederiz.

Determining the Information and Thoughts of Sports Sciences Faculty Students About Doping

Öz

The aim of the study is to determine the level of knowledge of undergraduate students in sports disciplines about banned substances and methods that cause doping effect and the damage these substances and methods cause to tissues. This descriptive and cross-sectional study was carried out at Yozgat Bozok University Faculty of Sports Sciences in Yozgat between 1 May and 30 May 2022. Sample selection was not made, and it was completed with 480 students who agreed to participate in the research and made up 80% of the universe. The mean age of the students was calculated as 20.86±2.0 years. It was determined that 72.50% of the participants were women, and 47.50% of them had less income than their expenses. 45% of the participants think that they have sufficient knowledge about doping effects. 52.50% stated that they were partially informed by sports managers and trainers about the substances and methods that cause doping effects. As a result, it was determined that the students did not have sufficient information about the prohibited substances and methods that cause doping effect, and they were not adequately informed by the sports managers and referees. It is suggested that the subject of banned substances and methods that create doping effects should be added to their curriculum in order to eliminate the lack of knowledge of the students of the faculty of sports sciences.

Anahtar Kelimeler

Doping, Biochemical effect, Athlete, Performance enhancing drug

Kaynakça

• Adami, P. E., Koutlianos, N., Baggish, A., Bermon, S., Cavarretta, E., Deligiannis, A., ... & Papadakis, M. (2022). Cardiovascular effects of doping substances, commonly prescribed medications and ergogenic aids in relation to sports: A Position statement of the sport cardiology and exercise nucleus of the European Association of Preventive Cardiology. European Journal of Preventive Cardiology, 29(3), 559-575. https://doi.org/10.1093/eurjpc/zwab198
• Akarsu, G. D. (2021). Doping amacıyla sık kullanılan ilaçların biyokimyasal etkileri. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi,4(3), 447-457. https://doi.org/10.38021/asbid.960388
• Albano, G. D., Amico, F., Cocimano, G., Liberto, A., Maglietta, F., Esposito, M., Rosi, L. G., Nunno, D. N., Salerno, M. & Montana, A. (2021). Adverse effects of anabolic-androgenic steroids: A Literature review. In Healthcare MDPI, 9(1) 97. https://doi.org/10.3390/healthcare9010097
• Aydemir, Y. (2019). Antrenörlük eğitimi bölümü öğrencilerinin doping hakkındaki bilgi düzeyleri ve görüşlerinin incelenmesi: Bartın Üniversitesi örneği. Yüksek lisans tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın. Baggish, A. L., Weiner, R. B., Kanayama, G., Hudson, J. I., Picard, M. H., HutterJr, A. M. & PopeJr, H. G. (2010). Long-term anabolic-androgenic steroid use is associated with left ventricular dysfunction. Circulation: Heart Failure, 3, 472-476. https://doi.org/10.1161/CIRCHEARTFAILURE.109.931063
• Barkoukis, V., Lazuras, L., & Harris, P. R. (2015). The effects of self-affirmation manipulation on decision making about doping use in elite athletes. Psychology of Sport and Exercise, 16(175),81. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2014.02.003
• Bayıroğlu, G. B. (2023). Sporda doping ve psikolojik etkileri. Berat Koçyiğit, Gül Bahar Bayıroğlu (Ed.), Spor Bilimlerinde Multidisipliner Araştırmalar İçinde. Efe Akademi Yayınları.
• Beamish, R., & Ritchie, I. (2006). Fastest, highest, strongest: A Critique of high-performance sport. Routledge. Börjesson, A., Ekebergh, M., Dahl, M. L., Ekström, L., Lehtihet, M., & Vicente, V. (2021). Men´s experiences of using anabolic androgenic steroids. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 16(1), 927490. https://doi.org/10.1080/17482631.2021.1927490
• Brown, A. A., Poreko, K. K. A. & Eliason, S. (2013). Drug use in Ghana: Knowledge, Perceptions and attitudes in a small group of elite students sports persons. Biomedical Human Kinetics, 5(1) 1-5. https://doi.org/10.2478/bhk-2013-0001
• Çetin, E., Dölek, B. E., & Orhan, Ö. (2008). Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin ergojenik yardimcilar, doping ve sağlik hakkindaki bilgi ve alişkanliklarinin belirlenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 129-132. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000103
• Çetinkaya, B. (2019). Türkiye üniversite sporları federasyonu süperlig; Müsabakalarına katılan sporcuların doping bilgi düzeyleri ve doping ile ilgili düşüncelerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Chrostowski, K., Kwiatkowska, D., Pokrywka, A., Stanczyk, D., Wójcikowska-Wójcik, B. & Grucza, R. (2011). Renin-angiotensin-aldosterone system in body builders using supra physiological doses of anabolic androgenic steroids. Biology of Sport, 28, 11-17.
• Constantinou, D., & Aguiyi, I. (2022). Use, perceptions and attitudes of cognitive and sports performance enhancing substances among university students. Frontiers in Sports and Active Living, 4, 744650. https://doi.org/10.3389/fspor.2022.744650
• Çınar, V., Öztürk, M. E., ve Şebin, K. (2007). Doping ve sporcularda kullanımı/dopıng and usage. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(3). Retrived from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/297092
• de Azevedo Cruz Seara, F., Barbosa, R. A. Q., de Oliveira D. F., da Silva, L. S. G., Carvalho, A.B., Ferreira, A.C.F., Nascimento, J. H. M. & Olivares E. L. (2017). Administration of anabolic steroid during adolescence induces long-term cardiac hypertrophy and increases susceptibility to ischemia/reperfusion injury in adult Wistar rats. The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 171, 34-42. https://doi.org/10.1016/j.jsbmb.2017.01.012
• Ehrnborg, C., & Rosén, T. (2009). The Pychology behind doping in sport. Growth hormone & IGF research, 19(4), 285-287. https://doi.org/10.1016/j.ghir.2009.04.003
• Erikson, O. B., Mellstrand, T., Peterson, L., Renströn, P., Svedmyr, N. (1990). Sports Medicine Health & Medication. Raynor Design.
• Gençtürk, G., Colakoglu, T., & Demirel, M. (2009). Elit sporcularda doping bilgi düzeyinin ölçülmesine yönelik bir araştırma güreş örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 13-221. Retrived from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsd/issue/53576/713941
• Gündoğdu, C., Çelebi, E., Beyazçiçek, Ö., Beyazçiçek, E., Tüfekçi Ş., ve Özmerdivenli, Ş. (2017) Triatlon atletlerinin doping ve anti-doping konusundaki görüşlerinin belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 9(63), 9. https://doi.org/10.18521/ktd.280117
• Henning, A., & Andreasson, J. (2022). ’There’s a new sheriff in town’: The Rodchenkov Act, anti-dopism, and the hegemony of WADA in international sport. Sport in Society, 25(6), 1160-1175. https://doi.org/10.1080/17430437.2022.2064100
• Işık, S. (2015). Gelişim çağındaki basketbolcularda doping kullanımı eğilimi ve bilgi düzeyinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Çanakkele Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Krishnan, A., Datta, K., Sharma, D., Sharma, S. D., Mahajan, U., Jhajharia, S., & Yadav, M. (2020). Survey of antidoping knowledge, attitudes and practices amongst elite Indian sportsmen and the way forward. Medical Journal Armed Forces India, 78(1), 88-93. https://doi.org/10.1016/j.mjafi.2020.03.020
• Mazanov, J., Backhouse, S., Connor, J., Hemphill, D., & Quirk, F. (2014). Athlete support personnel and anti‐doping: Knowledge, attitudes, and ethical stance. Scandinavian journal of medicine&science in sports, 24(5), 846-856. https://doi.org/10.1111/sms.12084
• Muwonge, H., Zavuga, R., & Kabenge, P. A. (2015). Doping knowledge, attitudes, and practices of Ugandan athletes’: A Cross-sectional study. Substance abuse treatment, prevention, and policy, 10(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/s13011-015-0033-2
• Nottin, S., Nguyen, L. D., Terbah, M. & Obert, P. (2006). Cardiovascular effects of androgenic anabolic steroids in male body builders determined by tissue Doppler imaging. The American Journal of Cardiology, 97, 912-915. https://doi.org/10.1016/j.amjcard.2005.10.026
• Öztürk, E. G., Suveren, S., & Çolakoğlu, T. (2009). Türkiye’de doping, sporcuların doping bilgi düzeylerinin ölçülmesi (hentbol örneği). Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Petróczi, A., & Aidman, E. (2008). Psychological drivers in doping: The Life-cycle model of performance enhancement. Substance abuse treatment, prevention, and policy, 3, 1-12. Retrived from: https://link.springer.com/article/10.1186/1747-597X-3-7
• Porter, M. E. (1998). Clusters and the new economics of competition. Boston: Harvard Business Review, 76(6), 77-90.
• Rani, D. (2022). Drugs, doping and their effects on sports performance. International journal of economic perspectives, 16(6), 21-31. Retrived from: https://ijeponline.org/index.php/journal/article/view/270
• Rocha, F. L., Carmo, E. C., Roque, F.R., Hashimoto, N. Y., Rossoni, L. V., Frimm C., Anéas, I., Negrão, C. E., Krieger, J. E. & Oliveira., E. M. (2007). Anabolic steroids induce cardiac renin-angiotensin system and impair the beneficial effects of aerobic training in rats. American journal of physiology. Heart and circulatory physiology, 293, 3575- 3583, https://doi.org/10.1152/ajpheart.01251.2006
• Sargın, C. (2007). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin doping bilgi düzeyleri (Marmara, Ege ve İç Anadolu örneği). Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Surabhi, M.S. & Roy, A. (2019). A Comprehensive dissection of the nike vapor fly controversy in light of sportsand doping laws. Law Audience J., 2, 1–11.
• Temizer, A. (2009). Doping-sporda ilaç suistimali. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Dergisi, 1-6.
• Ünal, M. & Ünal, D. (2003). Sporda doping kullanımı. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 66(3), 189-198 Retrived from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuitfd/issue/9287/116067
• Yildiz, A. (2006). Cumhuriyet Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu ve Sivas İli amatör liglerinde değişik branşlardaki sporcuların doping kullanım oranlarının araştırılması. Yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Yoncalık, O., & Gündoğdu, C. (2007). Sporda ahlaki bir sorun olarak doping. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 6(1), 128-134. Retrived from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47124/593299
• Weber, K., Patterson, L. B., & Blank, C. (2022). An Exploration of doping-related perceptions and knowledge of disabled elite athletes in the UK and Austria. Psychology of Sport and Exercise, 58, 102061. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2021.102061
• Whitaker, D. L., Geyer-Kim, G., & Kim, E. D. (2021). Anabolic steroid misuse and male infertility: management and strategies to improve patient awareness. Expert Review of Endocrinology & Metabolism, 16(3), 109-122. https://doi.org/10.1080/17446651.2021.1921574