Üremik Pruritus ve Hemşirelik Yönetimi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 408 - 412, 30.09.2020

Aysun Kazak , Ayse Ozkaraman

https://doi.org/10.34087/cbusbed.695705

Öz

Üremik pruritus, başka bir nedene bağlı olmadan son dönem böbrek yetmezliğinde görülen kaşıntıdır. Sıklıkla diyaliz öncesi sırt, karın, baş ve kollarda görülen, yaşamı tehdit etmeyen, ciltte kaşınma, çizme isteği yaratan hoşa gitmeyen bir duygu olmasına karşın bireyin yaşam kalitesini düşüren bir semptomdur. Bu özellikleriyle hastayı biyopsikososyal yönden olumsuz etkileyen ve kontrol altına alınması gereken bir durumdur. Üremik pruritusa yönelik yapılan tedaviler semptomatiktir ve hemşirelik yönetiminde hastanın izlemi, hasta ve hasta yakınlarının eğitimi, cilt ve tırnakların bakımı, dikkati başka yöne çekme teknikleri, aromaterapi, akupunktur-akupressör, masaj ve müzik gibi bütünleşik uygulamalara yer verilmektedir.
Bu derleme üremik pruritusu olan hastanın hemşirelik yönetimi ve bu yönetim sürecinde yer alabilecek bütünleşik yaklaşımlar hakkında hemşirelere rehberlik sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Üremik Pruritus, İntegratif Yöntemler, Hemodiyaliz

Kaynakça

• 1. Birol, L, Çınar Pakyüz, S, İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. İçinde Nuran Akdemir & Leman Birol (Ed.) İdrar Yolları- Böbrek Hastalıkları, Tedavisi ve Hemşirelik Bakımı. Ankara, Akademisyen, 2000; ss 767-769. 2. Türk Nefroloji Derneği, Türk Böbrek Kayıt Sistem Raporu. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, 2017. 3. Zucker, I, Yosipovitch, G, Davin, M, Gafter, U, Boner, G, Prevalence and Characterization of Uremic Pruritus in Patients Undergoing Hemodialysis: Uremic Pruritus is Still a Major Problem for Patients with End-Stage Renal Failure, J Am Acad Dermatol, 2003, 49(5), 842-846. 4. Kılıç Akça, N, Taşçı, S, Karataş, N, Effect Of Acupressure On Patients in Turkey Receiving Hemodialysis Treatment for Uremic Pruritus, Alternative Therapies in Health & Medicine, 2013, 19(5), 12-18. 5. Kavurmacı, M, Tan, M. (2014). “Üremik Kaşıntı ve Aromaterapi Uygulaması”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014, 3(1), 674-682. 6. Erdoğan, Z, Atik, D. Ö, Çınar, S, Kronik Böbrek Yetmezliğinde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemleri, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 23(4), 773-789. 7. Güder, S, Karaca, Ş, Kulaç, M, Yüksel, Ş, Güder, H, Afyonkarahisar ve Çevresinde Diyalize Giren Kronik Böbrek Yetmezlikli Hastalardaki Deri Bulguları, Archives of the Turkish Dermatology & Venerology/Turkderm, 2012, 46(4), 181-185. 8. Kavurmacı, M, Tan, M, Üremik Kaşıntı ve Hemşirelik Bakımı, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015, 18(1), 57-62. 9. Kılıç Akça, N, Taşcı, S, Hemodiyaliz Hastalarında Üremik Kaşıntı ve Akupresör Uygulaması, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi, 2011, 4(1), 190-196. 10. Yabacı, S, Akça, NK, Arslan, DE, Kaşıntı-Stres Kısır Döngüsü, ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2019, 6(2), 26-34. 11. Patel, TS, Freedman, BI, Yosipovitch, G, An Update on Pruritus Associated with CKD, American Journal of Kidney Diseases, 2007, 50(1), 11-20. 12. Tarıkçı, N, Kocatürk, E, Güngör, Oğuz Topal, I, Ülkümen Can, P, Singer, R, Pruritus ın Systemic Diseases: A Review of Etiological Factors and New Treatment Modalities, The Scientific World Journal, 2015, 1-8. 13. Küçükünal, A, Kıvanç Altunay, İ, Salman, KE, Atış, G, Hemodiyaliz Hastalarında Üremik Pruritus ve Yaşam Kalitesi İlişkisi, Turkderm-Arch Turk Dermatol Venerology, 2015, 49(1), 23-27. 14. Simonsen, E, Komenda, P, Lerner, B, Askin, N, Bohm, C, Shaw, J, et al. Treatment of Uremic Pruritus: A Systemic Review, Am J Kidney Dis, Nov, 2017, 70 (5), 638-655. 15. Yayla, M, Birinci Basamakta Pruritusa Yaklaşım, Ankara Medical Journal, 2015, 15(2), 82-88. 16. Çalışkan, T, Pakyüz, SÇ, Hemodiyaliz Tedavisi Alan ve Almayan Üremik Hastalarda Kaşıntı Konforu Etkiler mi?, Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2019, 14(3), 84-96. 17. Akhyani, M, Ganji, M, Samadi, N, Khamesan, B, Daneshpazhooh, M, Pruritus in Hemodialysis Patients, BMC Dermatology, 2005, 5(1), 7-12. 18. Altınok Ersoy, N, Akyar, İ, Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Hastalarda 5-D Kaşıntı Ölçeği’nin Geçerlik-Güvenirlik Çalışması, ACU Sağlık Bil Dergisi, 2018, 9(4): 455-461. 19. Karadağ, E, Parlar Kılıç, S, Karatay, G, Metin, O, Effect Of Babyoil on Pruritus, Sleep Quality, And Quality of Life In Hemodialysis Patients: Pretest–Post-Test Model with Control Groups, Japan Journal of Nursing Science, 2014, 11(3), 180–189. 20. Varol, E, Sivrikaya, SK, Kronik Böbrek Yetmezliğinde Yaşam Kalitesi ve Hemşirelik, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2018, 8(2), 89-96. 21. Turan, N, Öztürk, A, Kaya, N, Hemşirelikte Yeni Bir Sorumluluk Alanı: Tamamlayıcı Terapi, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2010, 3(1), 103-108. 22. Cürcani, M, Tan, M, The Effect of Aromatherapy on Haemodialysis Patients Pruritus, Journal of Clinical Nursing, 2014, 23(23-24), 3356-3365. 23. Soyman, Z, Hemodiyaliz Hastalarında Masajın Yorgunluğa Etkisinin İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyon, 2009. 24. Karadağ, E, Karadakovan, A, The Effect of Music on The Sleep Quality and Vital Signs of The Chronic Renal Failure Patients Who are Getting Hemodialysis Treatment, Turkiye Klinikleri Journal of Nursing, 2015, 7(2), 79-89. 25. Özdemir, G, Hemodiyaliz Hastalarına Uygulanan Refleksolojinin Yorgunluk, Ağrı ve Krampa Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 2011. 26. Che-yi, C, Wen, CY, Min-Tsung, K, Chiu-Ching, H, Acupuncture in Hemodialysis Patients at The Quchi (LI11) Acupoint for Refractory Uraemic Pruritus, Nephrology Dialysis Transplantation, 2005, 20(9), 1912-1915. 27. Kim, KH, Lee, MS, Choi, SM, Ernst, E, Acupuncture for Treating Uremic Pruritus in Patients with End-Stage Renal Disease: A Systematic Review, Journal of Pain and Symptom Management, 2010, 40(1), 117-125. 28. Roh, YS, Cho, H, Oh, JO, Yoon, CJ, Effects of Skin Rehabilitation Massage Therapy on Pruritus, Skin Status, and Depression in Burn Survivors, Taehan Kanho Hakhoe Chi, 2007, 37(2), 221-226. 29. Anderson, C, Lis Balchin, M, Kirk Smith, M, Evaluation of Massage with Essential Oils on Childhood Atopic Eczema, Phytotherapy Research, 2000, 14(6), 452-456. 30. Ro, Y.J, Ha, HC, Chun-Gill, K, Yeom, HA, The Effects of Aromatherapy on Pruritus in Patients Undergoing Hemodialysis, Dermatology Nursing, 2002, 14(4), 231-256. 31. Jeong, SK, Park, HJ, Park, BD, Kim, IH, Effectiveness of Topical Chia Seed Oil on Pruritus of End-Stage Renal Disease (ESRD) Patients and Healthy Volunteers, Annals of Dermatology, 2010, 22(2), 143-148. 32. Ha, HC, Effect Of Aromatherapy On Skin Xerosis And Pruritus In Patients Undergoing Maintenance Hemodialysis, Journal of Korean Academy of Nursing, 1999, 29(6), 1284-1293. 33. Shahgholian, N, Dehghan, M, Mortazavi, M, Gholami, F, Valiani, M, Effect of Aromatherapy on Pruritus Relief in Hemodialysis Patients, Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2010, 15(4), 240-244. 34. Kang, SJ, Kim, NY, The Effects of Aroma Hand Massage On Pruritus, Fatigue and Stress of Hemodialysis Patients, Korean Journal of Adult Nursing, 2008, 20(6), 883-894. 35. Khorsand, A, Salari, R, Noras, MR, Saki, A, Jamali, J, Sharifipour, F., ... & Ghazanfari, SM, The Effect of Massage and Topical Violet Oil on The Severity of Pruritus and Dry Skin in Hemodialysis Patients: A Randomized Controlled Trial, Complementary Therapies in Medicine, 2019, 45, 248-253. 36. Aval, SB, Ravanshad, Y, Azarfar, A, Mehrad-Majd, H, Torabi, S, Ravanshad, S, A Systematic Review and Meta-analysis of Using Acupuncture and Acupressure for Uremic Pruritus, Iranian Journal Of Kidney Diseases, 2018, 12(2), 78-83. 37. Yan, CN, Yao, WG, Bao, YJ, et al. Effect of Auricular Acupressure on Uremic Pruritus in Patients Receiving Hemodialysis Treatment: A Randomized Controlled Trial, Evid Based Complement Alternat Med, 2015, 1-8. 38. Cavalcanti, AMS, Rocha, LM, Carillo, R, Lima, LU, Lugon, JR, Effects of Homeopathic Treatment on Pruritus of Haemodialysis Patients: A Randomised Placebo-Controlled Double-Blind Trial, Homeopathy, 2003, 92(04), 177-81. 39. Burrai, F, Micheluzzi, V, Zito, M. P, Pietro, G, Sisti, D, Effects of Live Saxophone Music on Physiological Parameters, Pain, Mood and Itching Levels in Patients Undergoing Haemodialysis, Journal of Renal Care, 2014, 40(4), 249-256. 40. Burrai, F, Lupi, R, Luppi, M, Micheluzzi, V, Donati, G, Lamanna, G, Raghavan, R, Effects of Listening To Live Singing in Patients Undergoing Hemodialysis: A Randomized Controlled Crossover Study, Biological Research for Nursing, 2019, 21(1), 30-38.