The Relationship between Nutritional Knowledge Levels of Patients with Diabetes and Nutrition Related Publications in the Media

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 218 - 226, 30.06.2021

Dilek Ongan Berna Ağıl Gamze Yurtdaş Hüsnü Yılmaz Emre Ongan Devrim Dölek Çetinkaya

https://doi.org/10.34087/cbusbed.773881

Öz

Objective This study was carried out to determine use of mass media tools by individuals with diabetes, and to evaluate the relationship between nutritional knowledge levels and nutrition-related publications in media.
Material and Methods This cross-sectional descriptive study was conducted with 126 Type 2 Diabetes Mellitus patients who applied to Obesity and Diet Unit and Endocrinology Outpatient Clinic of Çiğli Regional Training Hospital in İzmir. In data collection, questionnaire form and “Knowledge Level Questionnaire on Nutrition Therapy in Diabetes” were applied to measure nutritional knowledge level of patients. Biochemical findings were recorded from patient files.
Results Mean age was 56.59±10.90 years, 62.7% were female. It was determined that 89.6% of patients watched television every day, 45.2% followed social media. Topics about nutrition that patients followed most were healthy eating (55.7%), new approaches in nutrition (29.2%), weight loss (10.4%). 21.4% of patients stated that informative contents in media affected their food choices. Primary school graduates had the lowest nutritional knowledge in diabetes, whereas high school graduates had the highest (p<0.001). Nutritional knowledge levels of individuals who read food labels were higher than those who did not (p=0.016). There was no relationship between nutritional knowledge levels of patients and state of following media and nutritional content in media, and the effect of informative contents in media (p>0.05).
Conclusion: In this study, following nutritional contents in media did not affect nutritional knowledge levels of patients with diabetes. On the other hand, nutritional knowledge level was higher in patients with high level of education and who read food labels. In this group, where there is possibility of being affected by wrong information through media, it was considered that nutritional knowledge may be increased by reading food labels. It was suggested to include publications in media that encourage reading food labels and to contain accurate nutrition information provided by the experts.

Anahtar Kelimeler

Food choice, Media, Nutritional information in diabetes, Reading food label, Type 2 diabetes.

Medyada Yer Alan Beslenme ile Ilgili Yayınların Diyabetli Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeyleri ile Ilişkisi

Öz

Giriş ve Amaç: Bu çalışma diyabetli bireylerin medya araçlarını kullanım durumlarını belirlemek, medyada yer alan beslenme ile ilgili yayınların diyabetli bireylerin beslenme bilgi düzeyleri ile ilişkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tanımlayıcı tipte olan çalışma, İzmir-Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi’nin Obezite ve Diyet Birimi’ne ve Endokrinoloji Polikliniği’ne başvuran 126 Tip 2 diyabetli hasta ile yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında anket formu ve hastaların beslenme bilgi düzeyini ölçmek için “Diyabette Beslenme Tedavisi ile İlgili Bilgi Düzeyi Anketi” uygulanmıştır. Biyokimyasal bulgular hasta dosyalarından kaydedilmiştir.
Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 56.59±10.90 yıl olup, %62.7’si kadındır. Hastaların %89.6’sının her gün televizyon izlediği, %45.2’sinin sosyal medyayı takip ettiği belirlenmiştir. Beslenmeyle ilgili en çok takip edilen konular; sağlıklı beslenme (%55.7), beslenmeyle ilgili yeni yaklaşımlar (%29.2), zayıflamadır (%10.4). Hastaların %21.4’ü medyada yer alan bilgilendirici içeriklerin besin seçimini etkilediğini belirtmiştir. İlkokul mezunu olan hastaların diyabette beslenme bilgi düzeyi en düşük iken, lise mezunu olanların en yüksektir (p<0.001). Besin etiketi okuyan bireylerin beslenme bilgi düzeyleri, okumayanlara göre yüksek bulunmuştur (p=0.016). Diyabette beslenme bilgi düzeyi ile medyayı/medyadaki beslenme içeriklerini takip etme durumu, medyadaki bilgilendirici içeriklerin besin seçimini etkileme durumu arasında ilişki saptanmamıştır (p>0.05).
Sonuç: Bu çalışmada, diyabetli hastaların medyada yer alan beslenme içeriklerini takip etmelerinin hastaların beslenme bilgi düzeylerini etkilemediği bulunmuştur. Öte yandan, diyabette beslenme bilgi düzeyi eğitim seviyesi yüksek olan ve besin etiketi okuyan hastalarda daha yüksektir. Medya aracılığıyla edinilebilecek yanlış bilgilerden etkilenme olasılığı olan diyabet hastalarının beslenme bilgi düzeyinin besin etiketi okumayla artabileceği düşünülmüştür. Medyada, besin etiketi okumayı teşvik eden ve uzmanlar tarafından verilmiş doğru beslenme bilgileri içeren yayınların yer alması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tip 2 diyabet, medya, besin seçimi, diyabette beslenme bilgisi, besin etiketi okuma

Kaynakça

• TEMD Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu-2019. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, 12. Baskı. 2019.
• Satman, İ, Yılmaz, T, Şengül, A, Salman, S, Salman, F, Uygur, S ve ark. Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması (TURDEP-2), 2010.
• Tuomilehto, J, Lindström, J, Eriksson, J, G., Valle, T, T, Hämäläinen, H, Ilanne-Parikka, et al. Prevention of type 2 diabetes mellitus by changes in lifestyle among subjects with impaired glucose tolerance. New England Journal of Medicine, 2001, 344(18), 1343-1350.
• Woo, Ye-Ji, Lee, Hyun-Sook, Kım, Wha-Young. Individual Diabetes Nutrition Education Can Help Management For Type II Diabetes. Journal Of Nutrition And Health, 2006, 39(7), 641-648.
• Al Bimani, ZS, Khan, SA, David, P.Evaluation Of T2DM Related Knowledge And Practices Of Omani Patients. Saudi Pharmaceutical Journal, 2015, 23(1), 22-27.
• Aktaş, N, Cebirbay, MA. Tüketicilerin Beslenme Bilgilerine Erişmede Kullandıkları Kitle İletişim Araçları Üzerine Bir Araştırma. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 2011, 11: 47-56.
• Oran, NT, Toz, H, Küçük, T, ve ark. Medyanın Kadınların Beslenme Alışkanlıkları, Besin Seçimi Ve Tüketimi Üzerindeki Etkileri. Life Sciences, 2017, 12(1), 1-13.
• Bulduklu, Y. Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programlarıve İzleyicileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010, 24, 75-85.
• Boyland, EJ, Halford, JC. Television Advertising And Branding. Effects On Eating Behaviour And Food Preferences İn Children. Appetite, 2013, 62, 236-241.
• Acar Tek, N, Yurtdaş, G. Beslenme Alışkanlıklarını/Diyet Örüntüsünü Etkileyen Çevresel Etmenler. Hedef Yayıncılık, 2019.
• Şahin, H., Şahin H, Yılmaz M, Ongan D, Çiçek B, Budak N, İnanç N. Tip 2 Diyabetli Bireylere Verilen Beslenme Eğitiminin Beslenme Bilgi Düzeyi Üzerine Etkisi. VIII. Uluslararası Beslenme Ve Diyetetik Kongresi, Poster Bildiri: 036, Sayfa:333, 4–8 Nisan, Antalya, 2012.
• Serrano-Gil, M, Jacob, S. Engaging And Empowering Patients To Manage Their Type 2 Diabetes, Part I: A Knowledge, Attitude, And Practice Gap? Advances İn Therapy, 2010. 27(6), 321-333.
• Dilber, F, Dilber, A. Üniversite Öğrencilerinin Gıda Ürünleri Tüketiminde Medyanın Etkisi: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2013, 2(1), 67-82.
• Keser, A, Çıracıoğlu, ED. Sağlık ve Beslenme Okuryazarlığı. Ankara Üniversitesi Yayın, 2015, ss:455.
• Coşkun, F, Kayışoğlu, S. Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarına Ve Etiket Okumanın Satın Alma Tercihlerine Cinsiyetin Etkisi: Tekirdağ İli Örneği. Akademik GIDA, 2018, 16(4).
• Aygen, FG. Attitudes And Behavior Of Consumers Related To The Inspection Of Food Labels. Journal Business Research Turk, 2012, 4(3),28-54.
• Nieto, C. ve ark., Nutrition Label Use İs Related To Chronic Conditions Among Mexicans: Data From The Mexican National Health And Nutrition Survey 2016. Journal Of The Academy Of Nutrition And Dietetics, 2020, 120(5), 804-814.
• Aygen, FG. Tüketicilerin Besin Etiketi İncelenmesi Konusundaki Tutum ve Davranışları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2012, 4(3), 28-54.
• Gözener, B, Büyükbay, EO. Gıda Güvenliği Konusunda Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. 2009.
• Mutlu, E. Medya Araçlarının Başkent Üniversitesi Öğrencilerinin Beslenme Davranışları Ve Gıda Ürünlerinin Seçiminde Karar Vermedeki Etkisi (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Başkent Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Ensititüsü, Ankara, 2018.
• Abedin, T, ve ark. Social Media As A Platform For İnformation About Diabetes Foot Care: A Study Of Facebook Groups. Canadian Journal Of Diabetes, 2017, 41(1), 97-101.
• Aktaş Arnas, Y. The Effects Of Television Food Advertisement On Children's Food Purchasing Requests. Pediatrics International, 2006, 48(2), 138-145.
• Arslan, A. Türkiye’de Medya-Toplum İlişkisi ve Medyanın Profesyonellik Etiği Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Akademik Bakış. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 2005, 5(1), 1-13.
• Yıldıran, H, Çelik, E, Karadağ, MG. Ünı̇versı̇te Öğrencı̇lerı̇nde Medyanın Besı̇n Seçı̇mı̇ Ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerı̇ne Etkı̇sı̇. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi: P. 96-96.
• Mankan, E, İçer, D. Beslenme-Gastronomi İle İlgili Haberlerin Ve Köşe Yazılarının Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarına Etkisi., Social Sciences Studies Journal (Sssjournal),2017, 3(8),558-566.
• Aksoydan, E, Kartal, B, ve Yılmaz, K. Medya Kadınları Beslenme Konusunda Nasıl Etkiliyor? Sürekli Tıp Eğitim Dergisi: STED, 2010, 19(1), 1-5.
• Fitzgerald, N, ve ark. Nutrition Knowledge, Food Label Use, And Food İntake Patterns Among Latinas With And Without Type 2 Diabetes. Journal Of The American Dietetic Association, 2008, 108(6), 960-967.
• Mançu Tülek, T. Ankara'da Diyabet Okuluna Devam Eden Tip2 Diyabetli Yetişkin Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeylerinin ve Diyabet Tutumlarının Değerlendirilmesi. 2018, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, M, ve ark., Diyabetik Hastaların Beslenme Alışkanlıkları ve Bilgi Düzeylerinin Metabolik Kontrolle İlişkisinin Değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 2016. 1(2).
• Cavaliere, A, Siletti, E, Banterle, A. Nutrition İnformation, Mediterranean Diet, And Weight: A Structural Equation Approach. Agricultural Economics, 2020, 66(1), 10-18.
• Ramdan, MR, ve ark. The Effect Of Nutrition Label Literacy And Attitude Towards Nutrition Label On Healthy Food Choice Among Consumer İn Malaysia. International Journal Of Academic Research İn Business And Social Sciences, 2018, 8(2), 671-686.
• Egnell, M, ve ark. Objective Understanding Of Nutri-Score Front-Of-Package Nutrition Label According To İndividual Characteristics Of Subjects: Comparisons With Other Format Labels. Plos One, 2018, 13(8), E0202095.ü
• Gunggu,A, Thon, CC, Lian, CW. Predictors Of Self-Management Behaviors Among Type 2 Diabetes Patients. Journal of Diabetes Research, 2016;2:2270-4.