Üreme Çağı Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumları Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 371 - 378, 30.09.2024

Pınar Kara

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1447008

Öz

Amaç: Üreme sağlığı göstergeleri, bir toplumun genel ve sosyal sağlığının en önemli belirleyicilerinden biri olup, kadınların yaşamlarını doğrudan etkileyen öneme sahiptir. Bu nedenle bu araştırma, üreme çağı kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile üreme sağlığını koruyucu tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Kesitsel ve ilişki arayıcı tipteki araştırma, Aralık 2023-Ocak 2024 tarihleri arasında Türkiye’nin güneydoğusundaki bir ilin devlet hastanesinde üreme çağındaki 247 kadınla gerçekleştirilmiştir. Veriler, veri toplama formu, “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) II” ve “Evli Kadınların Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumlarını Belirleme Ölçeği (ÜSBÖ)” kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 31.16±8.70 olup, çoğunluğu (%35.6) 35 yaş ve üzerindedir. Kadınların BKİ ortalaması 25.68±3.97 kg/m2 ve %44.5’i normal kilodadır. Çoklu doğrusal regresyon analizinde, SYBDÖ II’nin fiziksel aktivite, sağlık sorumluluğu ve manevi gelişim altboyutları ile ÜSBÖ toplam puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05).
Sonuç: Bu çalışma üreme çağı kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumlarının en önemli belirleyicilerinin fiziksel aktivite, sağlık sorumluluğu ve manevi gelişim olduğunu göstermiştir. Üreme çağı kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumlarının belirleyicilerini çok faktörlü, farklı ve daha geniş gruplarla değerlendiren çok merkezli çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üreme çağı, kadın, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, üreme sağlığını koruyucu tutum

Etik Beyan

Çalışmanın her adımında Helsinki Bildirgesi ilkelerine uyulmuştur. Araştırmaya bir üniversiteden etik kurul onayı (sayı: E-78645523-604.02.01-20223, tarih: 22 Ağustos 2023) ve çalışmanın yapılacağı kurum için İl Sağlık Müdürlüğü’nden izin alındıktan sonra başlanmıştır. Çalışma kapsamındaki kadınlara araştırmanın amacı hakkında bilgi verilmiş, istedikleri zaman çalışmadan ayrılabilecekleri açıklanmıştır. Her kadından sözlü ve yazılı bilgilendirilmiş onam da alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Araştırma herhangi bir kurum/kuruluş tarafından desteklenmemiştir.

Proje Numarası

-

Teşekkür

Yazar araştırmaya katılan tüm kadınlara teşekkür eder.

The Relationship between Healthy Lifestyle Behaviors and Reproductive Health Protective Attitudes of Women of Reproductive Age

Öz

Aim: Reproductive health indicators are one of the most important determinants of the general and social health of a society and have importance that directly affects the lives of women. Therefore, this study was conducted to determine to the relationship between healthy lifestyle behaviors and reproductive health protective attitudes of women of reproductive age.
Methods: This cross-sectional and correlational study was conducted on 247 women reproductive aged at the public hospital in a province in southeastern Turkey between December 2023 and January 2024. The data were collected with the questionnaire form, “Healthy Life Style Behavior Scale (HLSBS) II” and “Scale for Determining Married Women's Reproductive Health Protective Attitudes (RHPS)”
Results: The mean age of the participants was 27.74±6.43 years, and the majority of them (81.3%) were between 19-34 years old. The mean BMI of women was 25.68±3.97 kg/m2 and 44.5% were of normal weight. A significant relationship was found between RHPS scores and the physical activity, health responsibility, and spiritual development subscale scores of the HLSBS II in the presence of other variables that could affect reproductive health protective attitudes according to multiple linear regression analysis (p<0.05).
Conclusions: This study found out that the most important determinants of reproductive health protective attitudes of women of reproductive age are physical activity, health responsibility and spiritual development. We recommend to conduct multi-center studies that investigate the determinants of reproductive health protective attitudes of women of reproductive age with multi-factorial, different and larger groups.

Anahtar Kelimeler

Reproductive age, women, healthy lifestyle behaviors, reproductive health protective attitudes

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, 2023. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/programlar-2/15-49yas-kadin-izlem-programi.html#:~:text=15%2D49%20ya%C5%9F%20%E2%80%9Cdo%C4%9Furganl%C4%B1k%20d%C3%B6nemi,a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan%20olmazsa%20olmaz%20bir%20hizmettir. (accessed 29.12.2023)
• 2. Dünya Sağlık Örgütü. Anne ölümleri, 2023. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/maternal-mortality (accessed 29.12.2023)
• 3. Birleşmiş Milletler Dünya Nüfus Fonu (UNFPA). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri, 2023. https://www.unfpa.org/sdg (accessed 29.12.2023).
• 4. Bozhüyük A, Özcan S, Kurdak H, Akpınar E, Saatçı E, Bozdemir N. Sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. Turkish Journal of Family Medicine & Primary Care, 2012, 6(1), 13-21.
• 5. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res, 1987, 36(2), 76– 81.
• 6. Fathnezhad-Kazemi A, Zeighami Mohammadi S, Nayebinia AS. Association between health-promoting behaviors and reproductive health needs in women experiencing domestic violence. J Interpers Violence, 2023, 38(19-20), 10998-11016. https://doi.org/10.1177/08862605231178361.
• 7. Ashgar RI, Krishnasamy T. Health promotion behaviors and psychosocial factors among middle-aged women in Saudi Arabia. SAGE Open Nurs, 2023, 10, 9:23779608231187263. https://doi.org/10.1177/23779608231187263.
• 8. Ahn JA, Chae D. The influences of socio-individual determinants and health information seeking on health-promoting behaviors amongmigrant women: a cross-sectionalstudy. Jpn J Nurs Sci, 2019, 16(4), 481-490. https://doi.org/10.1111/jjns.12259.
• 9. Göger S, Cingil D. Healthy lifestyle behaviors among 18- to 49-year-old women: a comparative study. Int Q Community Health Educ, 2020, 9:272684X20973833. https://doi.org/10.1177/0272684X20973833.
• 10. Bakouei S, Bakouei F, Omidvar S, Bakhtiari A. Health-promoting behaviors and their predictors in Iranian women of reproductive age: a cross-sectional study. Int Q Community Health Educ, 2017, 38(1), 3-8. https://doi.org/10.1177/0272684X17747053.
• 11. Ahmadi Z, Amini L, Haghani H. Determining a health-promoting lifestyle among Afghan immigrants women in Iran. J Prim Care Community Health, 2020, 11, 2150132720954681. https://doi.org/10.1177/2150132720954681
• 12. Pehlivan Z, Ada EN, Öztaş G. Ev kadınlarının sosyal görünüş kaygıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 2017, 28(1), 11–23.
• 13. Erkin G, Şahin E. The effect of reproductive health protective attitudes of married women on sexual life. Kırşehir Ahi Evran University Journal of Health Sciences, 2023, 7(3), 214-225.
• 14. Lofters AK, Moineddin R, Hwang SW, Glazier RH. Predictors of lowcervical cancer screening among immigrant women in Ontario. Canada BMC Women's Health, 2011, 11(20), 1-11. https://doi.org/10.1186/1472-6874-11-20
• 15. Koştu N, Taşçı K. 15-49 yaş evli kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2010, 12(1), 91-7.
• 16. Erbil N, Göktaşlar Z. Evli Kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst, 2010, 20(5), 295-303.
• 17. Sharif M, Kiran Majeed H, Tagar K, Lohana S, Rauf A, Sharif M, Jadun K, Devi W, Naseer A. Reproductive health-related knowledge, attitude, and practices in women of reproductive age in under developed areas of Punjab, Pakistan. Cureus, 2022, 14(11), e31043. https://doi.org/10.7759/cureus.31043
• 18. Saneei P, Esmaillzadeh A, Keshteli AH, Reza Roohafza H, Afshar H, Feizi A, Adibi P. Combined healthy lifestyle is inversely associated with psychological disorders among adults. PloSOne, 2016, 11(1), 1-14. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0146888.
• 19. Shafieyan Z, Qorbani M, RastegariMehr B, Mahboubi M, Rezapour A, Safari O, Ansari H, Esmaeli Kia M, Asayesh H, Mansourian M. Association between lifestyle and hypertension in patients referred to health care centers of Ilam City in 2014. Glob J Health Sci, 2015, 8(6), 161-7. https://doi.org/10.5539/gjhs.v8n6p161.
• 20. Stenholm S, Head J, Kivimäki M, Kawachi I, Aalto V, Zins M, Goldberg M, Zaninotto P, Magnuson Hanson L, Westerlund H, Vahtera J. Smoking, physical inactivity and obesity as predictors of healthy and disease-free life expectancy between ages 50 and 75: a multicohort study. Int J Epidemiol, 2016, 45(4), 1260-70. https://doi.org/10.1093/ije/dyw126.
• 21. G*Power. https://download.cnet.com/G-Power/3000-2054_4-10647044.html (accessed 3.01.2024).
• 22. Walker SN, Sechrist KR. Pender NJ. Health promotion model -instruments to measure health promoting lifestyle: health-promoting lifestyle profile [HPLP II] (adult version). 1996. https://deepblue.lib.umich.edu/handle/2027.42/85349. (accessed 3.01 2024).
• 23. Bahar Z, Beşer A, Gördes N. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları-2'nin geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008, 12, 1-13.
• 24. Demirci H, Karanisaoğlu H. Çalışan evil kadınlarda üreme sağlığını koruyucu davranışların geliştirilmesi. Hemşirelik Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2004.
• 25. UNFPA. Cinsel & üreme sağlığı. https://www.unfpa.org/sexual-reproductive-health#readmore-expand (accessed 09.01.2024).
• 26. UNFPA. Sexual and reproductive health and rights. https://www.ohchr.org/en/women/sexual-and-reproductive-health-and-rights (accessed 11.01.2024).
• 27. Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı. Yerel yönetimler bağlamında kadın ve üreme sağlığı kitapçığı. https://www.tapv.org.tr/portfolio/yerel-yonetimler-baglaminda-kadin-ve-ureme-sagligi-kitapcigi/ (accessed 11.01.2024)
• 28. Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. Health behavior and health education: Theory, research, and practice. John Wiley & Sons. 2008.
• 29. Kılınç NÖ, Hacıalioğlu N. The effect of training given according to the health promotion model on women's reproductive health attitudes and self-efficacy. International Journal of Nursing, 2021, 8(2), 70-81. https://doi.org/10.15640/ijn.v8n2a8.
• 30. Cho I, Park YJ. The effectiveness of a tailored programme to promote reproductive-health-promoting behaviour in young women based on the Precaution Adoption Process Model: a randomized controlled trial. Nurs Open, 2023, 10(3), 1704-1714. https://doi.org/10.1002/nop2.1425