İNFLAMATUVAR BARSAK HASTALARINDA YAŞAM KALİTESİ DEĞERLENDİRME ANKETİ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 600 - 605, 29.12.2024

Can Akçura , Hale Akpınar , Göksel Bengi , Pembe Keskinoğlu

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1479111

Öz

Giriş ve Amaç
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit olmak üzere iki ana gruba ayrılan inflamatuvar barsak hastalığı (İBH), hastaların yaşam kalitesini etkileyen kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Tanımlayıcı ve metodolojik olan bu araştırmada, 1992 yılında yayınlanan ve farklı ülkelerde geçerliliği olan İnflamatuvar Barsak Hastalığı Yaşam Kalitesi Değerlendirme Anketi'nin (İBH-YKA) Türk toplumu için geçerlilik ve güvenilirliğinin açıklanması amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntemler
Araştırmaya Dokuz Eylül Üniversitesi İnflamatuvar Barsak Hastalıkları kliniğine Mart 2013-Mayıs 2013 tarihleri arasında başvuran bilişsel fonksiyonları yerinde olan, okuryazar ve çalışmaya katılmaya istekli 176 yetişkin hasta dahil edildi. Güvenilirliği hesaplamak için anket, seçilen 30 hastaya ikinci kez uygulandı. İBH-YKA 36 sorudan oluşmaktadır ve faktör analizi yapısı beş boyuttan oluşmaktadır; "Sistemik semptomlar", "Barsak semptomları", "Fonksiyonel yetersizlik", "Sosyal yetersizlik" ve "Emosyonel fonksiyon". Anketin kapsam geçerliliği bir uzman görüşü ile test edilmiştir. Güvenilirlik değerlendirmesi, iç tutarlılık ve madde-toplam korelasyonu ile yapılmıştır.
Bulgular
Cronbach-alfa katsayısı 0.951, tüm madde-toplam korelasyon değerleri p < 0.05 ve rho değerleri > 0.50 olmak üzere anlamlı bulundu. Yapı geçerliliğini test etmek için uygulanan faktör analizine göre sorular dört faktör altında toplanmış ve bu faktör yapısı ile toplam varyansın %62.77'si açıklanmıştır.
Sonuç
Sonuçlara göre İBH-YKA’nın Türk hastalar için geçerli ve güvenilir olduğu kanıtlanmış ve ölçeğin validasyonu başarıyla tamamlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: inflamatuvar barsak hastalığı, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, yaşam kalitesi, anket

Anahtar Kelimeler

inflamatuvar barsak hastalığı, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, yaşam kalitesi, anket

Etik Beyan

Bu çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu'nca 30.10.2014 tarihli 1001-GOA 2014/33-24 karar numarası ile görüşülmüş ve çalışmanın etik olarak uygunluğuna karar verilmiştir.

INFLAMMATORY BOWEL DISEASE QUALITY OF LIFE QUESTIONNAIRE

Öz

Aim
Inflammatory bowel disease (IBD), divided into two main groups as Crohn’s disease and ulcerative colitis, is a chronic inflammatory disease which affects the life quality of patients. This descriptive and methodologic research aims to describe the validity and the reliability of the Inflammatory Bowel Disease Quality of Life Questionnaire (IBD-QOL), published in 1992 and validated in different countries, for Turkish population.
Method
In the research, 176 conscious, literate and willing adult patients admitted to the Dokuz Eylül University Inflammatory Bowel Diseases Clinic throughout March 2013 and May 2013 were included. To calculate the reliability, the questionnaire was applied to 30 selected patients for a second time. The IBD-QOL has 36 questions and the factor analysis structure has five dimensions; "Systemic symptoms", "Bowel symptoms", "Functional impairment", "Social impairment" and "Emotional function". The content validity of the questionnaire was tested with the opinion of an expert. Reliability evaluation was made via inner consistency and item-total correlation.

Results
The Cronbach-alpha coefficient was found to be 0.951, and all item-total correlation values significant with p values < 0.05 and rho values > 0.50. According to the factor analysis, which was applied to test the structure validity, the questions were collected under four factors and with this factor structure, 62.77% of the total variance was explained.
Conclusion
According to the results, the IBD-QOL was proven to be reliable for Turkish patients and the validation of the scale was successfully completed.
Keywords: inflammatory bowel disease, Crohn’s disease, ulcerative colitis, quality of life, questionnaire

Anahtar Kelimeler

inflammatory bowel disease, Crohn's disease, ulcerative colitis, quality of life, questionnaire

Kaynakça

• 1. Xu, F., Carlson, S. A., Liu, Y., & Greenlund, K. J. Prevalence of Inflammatory Bowel Disease Among Medicare Fee-For-Service Beneficiaries - United States, 2001-2018. MMWR. Morbidity and mortality weekly report, 70(19), 698–701. 2021.
• 2. Love, J. R., Irvine, E. J., & Fedorak, R. N. Quality of life in inflammatory bowel disease. Journal of clinical gastroenterology, 14(1), 15–19. 1992.
• 3. Kilis, S., & Yildirim, Z. Sorgulayici Öğrenme Topluluğu Üst Biliş Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanmasi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalişmasi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 665-679. 2018.
• 4. Cortina, J. M. What is coefficient alpha? An examination of theory and applications. Journal of Applied Psychology, 78(1), 98–104. 1993.
• 5. Hammer, A., Ernstmann, N., Ommen, O., Wirtz, M., Manser, T., Pfeiffer, Y., & Pfaff, H. Psychometric properties of the Hospital Survey on Patient Safety Culture for hospital management (HSOPS_M). BMC health services research, 11, 165. 2011.
• 6. Field, A. Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th ed.). SAGE Publications. 2013.
• 7. López-Vivancos, J., Casellas, F., Badia, X., Vilaseca, J., & Malagelada, J. R. Validation of the spanish version of the inflammatory bowel disease questionnaire on ulcerative colitis and Crohn's disease. Digestion, 60(3), 274–280. 1999.
• 8. Janke, K. H., Klump, B., Steder-Neukamm, U., Hoffmann, J., & Häuser, W. Validierung der Deutschen Version (Kompetenznetz "Chronisch entzündliche Darmerkrankungen") des Inflammatory Bowel Disease Questionnaire IBDQ-D [Validation of the German version of the Inflammatory Bowel Disease Questionnaire (Competence Network IBD, IBDQ-D)]. Psychotherapie, Psychosomatik, medizinische Psychologie, 56(7), 291–298. 2006.
• 9. Pontes, R. M., Miszputen, S. J., Ferreira-Filho, O. F., Miranda, C., & Ferraz, M. B. Qualidade de vida em pacientes portadores de doença inflamatória intestinal: tradução para o português e validação do questionário "Inflammatory Bowel Disease Questionnaire" (IBDQ) [Quality of life in patients with inflammatory bowel diseases: translation to Portuguese language and validation of the "Inflammatory Bowel Disease Questionnaire" (IBDQ)]. Arquivos de gastroenterologia, 41(2), 137–143. 2004.