Gebelerde Stres ve Stresi Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 322 - 334, 29.09.2025

Bahar Çardak Durmuş , Emre Yanıkkerem

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1388038

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı gebelerde stres ve stresi etkileyen faktörlerin incelenmesidir.
Yöntem: Bu araştırma Kütahya ilinde bir devlet hastanesinde gerçekleştirilmiş, veriler Ocak 2021-Haziran 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini 2019 yılında Kütahya ilinde bir devlet hastanesine başvuran 629 gebe oluşturmuştur. Araştırmanın minimum örneklem büyüklüğü evreni bilinen formül (n=629) ile standart sapma değeri %5 ve güven aralığı %95 alınarak 238 kadın olarak belirlenmiştir. Araştırmada veriler kadınların tanıtıcı özellikleri soru formu, risk değerlendirme formu ve Gebelikte Stres Değerlendirme Ölçeği kullanılarak hastaneye başvuran gebe kadınlar ile online toplanmıştır.
Bulgular: Bu çalışmada risk değerlendirme formuna göre gebelerin %31,1’inde riskli gebelik olduğu belirlenmiştir. Araştırmada Gebelikte Stres Değerlendirme Ölçeği toplam puan ortalaması 43,3±17,2 olup, bu puan ortalaması 27 yaş ve altında olan, çekirdek aileye sahip olan, il merkezinde yaşayan ve gebelikte problem yaşayan kadınlarda istatistiksel anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Bu çalışmada güvenli süreç stresi puan ortalaması riskli gebelerde (11,9±3,6) risksizlere (8,9±4,1) göre istatistiksel anlamlı olarak yüksektir.
Sonuç: Stres yaşayan kadınlara gebelik sürecinde gerekli psikolojik ve tıbbi destek verilmesi gebe ve bebeklerin bu dönemi daha olumlu geçirmelerine yardımcı olabilir.
Anahtar Kelimeler: Gebelikte stres, riskli gebelikler, gebelikte stres değerlendirme ölçeği, stresi etkileyen faktörler.

Anahtar Kelimeler

Gebelikte stres , riskli gebelikler , gebelikte stres değerlendirme ölçeği , stresi etkileyen faktörler.

Investigation of Stress and the Factors Affecting Stress in Pregnant Women

Öz

Objective: The aim of this study was to investigate stress and the factors affecting stress in pregnant women.
Method: This research was carried out in a state hospital in Kütahya province, and the data were collected between January 2021 and June 2021. The universe of the study consisted of 629 pregnant women who applied to the hospital in 2019. The minimum sample size of the study was determined as 238 women, using the known formula (n=629), with a standard deviation of 5% and a confidence interval of 95%. In the study, data were collected online with pregnant women who applied to the hospital using the women's introductory characteristics questionnaire, risk assessment form, and the Pregnancy Stress Rating Scale.
Results: In this study, it was determined that 31.1% of the pregnant women had a risky pregnancy. The mean total score of the Pregnancy Stress Rating Scale was determined as 43.3±17.2. The total mean score of the scale was found to be statistically significantly higher in women who were 27 years of age or younger, who had a nuclear family, who lived in the city center, and who had problems during pregnancy. The mean stress from seeking safe passage for mother and child through pregnancy, labor, and delivery score was statistically significantly higher in risky pregnant women (11.9±3.6) than in non-risky pregnant women (8.9±4.1).
Conclusion: Providing the necessary psychological and medical support to women experiencing stress during pregnancy may help pregnant women and babies to spend this period more positively.
Keywords: Stress in pregnancy, high-risk pregnancies, pregnancy stress rating scale, factors affecting stress.

Anahtar Kelimeler

Stress in pregnancy , high-risk pregnancies , pregnancy stress rating scale , factors affecting stress.

Etik Beyan

Ethical approval was received from Manisa Celal Bayar University Faculty of Medicine Health Sciences Ethics Committee

Destekleyen Kurum

none

Teşekkür

We thank all the pregnant women who participated in the study.

Kaynakça

• 1. Güçlü N. Stres yönetimi. GEFAD. 2001, 21(1), 91-109.
• 2. Unur K, Pekerşen Y. İş stresi ile toksik davranışlar arasındaki ilişki: Aşçılar üzerinde bir araştırma. SOİD. 2017,14(1),108-129.
• 3. Mermer G, Bilge A, Yücel U, Çeber E. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sosyal destek algısı düzeylerinin incelenmesi. J Psychiatric Nurs. 2010, 1(2),71-76.
• 4. Chang HC, Chen SY, Chen CH. Predictors of antenatal pschosocial stress in Taiwanese women. JNR. 2016, 24(3), 193-200.
• 5. Arslan B, Arslan A, Kara S, Öngel K, Mungan MT. Gebelik anksiyete ve depresyonunda risk faktörleri: 452 olguda değerlendirme. J Tepecik Educ Res Hosp. 2011, 21 (2), 79-84.
• 6. 8. Aksoy A. Doğum korkusu: literatür değerlendirmesi. ODU Med J. 2015, 2, 161-165.
• 7. Yılmaz SD, Beji NK. Gebelerin stresle başa çıkma, depresyon ve prenatal bağlanma düzeyleri ve bunları etkileyen faktörler. Genel Tıp Derg. 2012, 20(3), 99-108.
• 8. Çalık KY, Aktaş S. Gebelikte depresyon: sıklık, risk faktörleri ve tedavisi. Current Approaches in Psychiatry. 2011, 3(1), 142-162.
• 9. Yanık D, Özcanarslan F. Riskli gebelerde algılanan sosyal destek ile stresle başetme düzeyleri arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Derg. 2019, 2(3), 96-104.
• 10. Soğukpınar N, Akmeşe ZB, Hadımlı A, Balçık M, Akın B. Doğum evlerinde riskli gebelik profili. Gaziosmanpaşa Eğitim ve Araştırma Hastanesi Derg. 2008, 4(1), 37-44.
• 11. Aydemir H, Hazar HU. Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniv J Health Sci. 2014, 3(2), 815-833.
• 12. Tuncel NT, Süt HK. Gebelikte yaşanan anksiyete, depresyon ve prenatal distres düzeyinin doğum öncesi bebeğe bağlanmaya etkisi. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2019, 16, 9-17.
• 13. Asıcı E, Uygur SS. Duygusal öz-yeterlik ve affetmenin algılanan stres düzeyini yordayıcı rolü. J Human Sci. 2017, 6(3), 1353-1375.
• 14. Elkin N. Gebelerin stresle başa çıkma tarzları ve bunları etkileyen faktörler. Mersin Üniv. J Med. Sci. 2015, 8(1), 22-31.
• 15. Desdicioğlu K, Malas MA. Fetal büyümeye etki eden maternal faktörler. SDÜ Tıp Fak. Derg. 2006, 13(2 ), 47-54.
• 16. Koyucu RG, Ülker D, Erdem B. Primipar ve multipar gebelerin gebelik streslerinin karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Derg. 2020, 8(3), 652-663.
• 17. Cincioğlu E, Durat G, Öztürk S, Akbaş H. Riskli gebeliklerde gebelerin ruhsal durumları ve stresle başa çıkma biçimleri. Sağlık ve Toplum Derg. 2020, 3, 148-157.
• 18. Woods SM, Jennifer L Melville MD, Guo Y, Fan MY, Gavin A. Psychosocial stress during pregnancy. AJOG. 2010, 202(61), e1-7.
• 19. Özçetin YS, Erkan M. Yüksek riskli gebelerde psikolojik sağlamlık, algılanan stres ve psikososyal sağlık. Cukurova Med J. 2019, 44(3), 1017-1026.
• 20. Mete S. Stres, hormonlar ve doğum arasındaki ilişki. DEUHFED. 2013, 6 (2), 93-98.
• 21. Cankara N, Malas M. Maternal stresin prenatal ve postnatal gelişim üzerine olan etkileri. Türkiye Klinikler J Gynecol Obst. 2008, 18, 52-60.
• 22. Baran GK, Şahin S, Öztaş D, Demir P, Desdicioğlu R. Gebeliğin algılanan stres düzeylerinin ve stres nedenlerinin değerlendirilmesi. Çukurova Med J. 2020, 45(1), 170-180.
• 23. Şatır DG, Eminov A, Kavlak O. Yüksek riskli gebelerde anksiyete ve depresyon düzeyi ile hemşirelik bakım memnuniyetinin incelenmesi. CBU SBED. 2020, 6(4), 70-75.
• 24. Yıldırım AD, Şahin NH. Riskli gebelerde prenatal bağlanma ve risklerin değerlendirilmesi. OTSBD. 2020, 5(4), 661-672.
• 25. Wang SC, Huang JP, Huang YL, Lee TS, Chen YH. Effects of tobacco exposure on perinatal suicidalideation, depression and anxiety. BMC Public Health. 2016, 16, 623.
• 26. Hou Q, Li S, Jiang C, Huang Y, Huang L, Ye J et al. The associations between maternal lifestyles and antenatal stress and anxiety in Chinese pregnant women: A cross-sectional study. Scientifıc Reports. 2018, 8, 1-9.
• 27. Cheng B, Chen JH, Wang GH. Psychological factors influencing choice of prenatal diagnosis in Chinese multiparaous women with advanced maternal age. J Matern Fetal Med. 2019, 32(14), 2295-2301.
• 28. Sağlık Bakanlığı. Sağık Bakanlığı Risk Değerlendirme Formu. [uptaded 2012 Mar 1]. Available from: https:// hatayism.saglik.gov.tr/Eklenti/48696/0/riskdegerlendirme-1pdf.pdf
• 29. Chen CH. Revision and validation of a scale to assess pregnancy stress. The J Nurs Research. 2015, 23 (1). 30. Aksoy SD, Dutucu N, Özdilek R. Gebelik stresi değerlendirme ölçeği’nin Türkiye’ye uyarlanması ve faktör analizi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg. 2019, 5(1), 10-14.
• 31. Yüksel A, Dabanlı Z, Yılmaz E. Gebelik bilinci farkındalık ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. JAREN. 2020, 6(2), 195-202.
• 32. Tang S, Li X, Wu Z. Rising cesarean delivery rate in primiparous women in urban China: Evidence from three nation wide household health surveys. AJOG 2006, 195 (6), 1527–1532.
• 33. Çapık A, Apay S, Sakar T. Gebelerde distres düzeyinin belirlenmesi. J Nursology. 2015, 18, 3.
• 34. Glazier RH, Elgar FJ, Goel V, Holzapfel S. Stress,social support and emotional distressin a community sample of pregnant women. J Psychosom Obst Gyn. 2004, 25 (3-4), 247-55.
• 35. Çelik AS, Atasever İ. Gebelerde algılanan stres düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. J Nursology. 2020, 23(2), 267-276.
• 36. Leigh B, Milgrom J. Risk factors for antenatal depression, postnatal depression and parenting stress. BMC Psychiatry. 2008, 8, 24.
• 37. Üst Z, Pasinlioğlı T. Primipar ve multipar gebelerde doğum ve postpartum döneme ilişkin endişelerin belirlenmesi. HSP. 2015, 2(3), 306-317.
• 38. Akbaş E, Virit O, Kalenderoğlu A, Savaş AH. Gebelikte sosyodemografik değişkenlerin kaygı ve depresyon düzeyleriyle ilişkisi. Noropsikiyatr Ars. 2008, 45, 85-91.
• 39. Llewellyn A, Stowe Z, Nemeroff C. Depression during pregnancy and the puerperium. J Clinical Psyc. 1997, 58 (SUPPL. 15), 26–32.
• 40. Chojenta C, Harris S, Reilly N, Forder P, Austin P, Loxton D. History of pregnancy loss increases the risk of mental health problems in subsequent pregnancies but not in the postpartum. PLoS ONE. 2014, 9(4), e95038.
• 41. Karataş G, Şahin B, Öztaş B, Demir, Desticioğlu R. Gebelerin algılanan stres düzeylerinin ve stres nedenlerinin değerlendirilmesi. Çukurova Med J. 2020, 45(1), 170-180.
• 42. Ölçer Z, Oskay U. Yüksek riskli gebelerin yaşadığı stresörler ve stresle baş etme yöntemleri. JERN. 2015, 12 (2), 85-92.
• 43. Bacacı H, Apay S. Gebelerde eden imajı algısı ve distres arasındaki ilişki. Düzce Üniv Sağlık Bilim Enst Derg. 2018, 8 (2), 76-82.
• 44. 44.Schmiege S, Russo NF. Depression and unwanted first pregnancy: longitudinal cohort study. BMJ. 2005, 331, 1303
• 45. 45. Virit O, Akbaş E, Kalenderoğlu A, Savaş AH. Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Noropsikiyatr Ars. 2008, 45, 9-13.
• 46. 46. Bakır N, Demir C, Şener N. Gebelerin yaşadığı stres ve gebelik semptomları arasındaki ilişki. Karya J Health Sci. 2021, 2(3), 71-76.
• 47. 47. Şen E, Güner SE, Yanıkkerem E, Hadimli A, Kavlak O, Şirin A, Saruhan A. Determination of knowledge requirements and health practices of adolescent pregnant women. Int J Caring Sci. 2012, 5(2), 171-178.