The Effect of Breast Self-Examination Training on Knowledge and Practice Levels of Hearing Impaired Women

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 368 - 375, 29.09.2025

Hamide Şişman , Dudu Alptekin , Elif Dağlı , Feyza Aktaş Reyhan

https://doi.org/10.34087/cbusbed.1550831

Öz

Aim; Hearing impaired women are also disadvantaged in early diagnosis of breast cancer due to the barriers they experience in accessing health services and health education. This study was conducted to determine the level of knowledge of hearing-impaired women about breast cancer and breast self-examination (BSE) and the barriers they experience in accessing health services, and to determine the effect of planned education on the level of knowledge and practice.
Method; The research is a quasi-experimental mixed design study. Support was received from a sign language interpreter at every stage of the study. Quantitative data were collected just before the training, just after the training and again one month after the training (n=83). Qualitative data were collected only once before the training (n=6).
Results; Themes and codes were used in the analysis of qualitative data, and descriptive statistics, Friedman Test and McNemar test were used in the analysis of quantitative data. When qualitative data were evaluated, the biggest problem encountered in health services was found to be the lack of an interpreter who knows sign language. When the quantitative data were evaluated, the knowledge and practice levels of the participants before the training were higher than the knowledge and practice levels after the training, and the difference between them was statistically significant (p<0.05).
Conclusion; It was found that planned education given to hearing-impaired women was effective in increasing their knowledge and practice levels about BSE.

Anahtar Kelimeler

Hearing-impaired , breast self examination , breast cancer

İşitme Engelli Kadınlara Verilen Kendi kendine Meme Muayenesi Eğitiminin Bilgi ve Uygulama Düzeylerine Etkisi

Öz

Giriş ve Amaç: İşitme engelli kadınlar sağlık hizmeti ve sağlık eğitimine erişimde yaşadıkları engeller nedeniyle meme kanserinin erken tanısı konusunda dezavantajlıdırlar. Bu çalışmada, işitme engelli kadınların sağlık hizmetlerine erişimde yaşadıkları engellerin belirlenmesi ve meme kanseri ile kendi kendine meme muayenesi (KKMM) konularındaki bilgi düzeylerinin artırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırmada açıklayıcı karma yöntem deseni kullanılmıştır. Nitel aşamada, meme kanseri ve KKMM hakkındaki bilgi düzeylerini incelemek için 6 işitme engelli kadınla durum çalışması yapılmıştır. Nicel aşamada ise planlı eğitimin etkisini ölçmek amacıyla 83 katılımcıyla yarı deneysel ön test-son test tasarımı uygulanmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu, kişisel bilgi formu ve kapsamlı meme kanseri bilgi testi kullanılarak toplanmıştır. Nitel veriler içerik analizi ile nicel veriler ise tanımlayıcı istatistikler, Ki-kare ve tekrarlayan ölçümler ANOVA ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Nitel verilerde işitme engelinin sağlık hizmetlerine erişim, meme kanseri bilgisi ve meme muayenesi bilgisi olmak üzere 3 tema ortaya çıkmıştır. Eğitim öncesi bilgi puanı ortalaması 7±2 iken, eğitim sonrası 19±1,4’e ve bir ay sonra 18,2±2,4’e yükselmiştir (χ²=147,32; p<0,001). KKMM uygulama oranı eğitim öncesi %12 iken, bir ay sonra %60,2’ye yükselmiş ve fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001).
Sonuç: İşitme engelli kadınlara verilen planlı eğitim, meme kanseri bilgisi ve KKMM uygulama düzeylerinde olumlu etkiler sağlamıştır

Anahtar Kelimeler

İşitme engeli , kendi kendine meme muayenesi , meme kanseri

Etik Beyan

Yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır

Teşekkür

Yazarlar, bu çalışmaya katkıda bulunan tüm işitme engelli kadınlara ve işaret dili tercümanlığı yapan Keziban Sipar'a en içten teşekkürlerini sunarlar.

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Breast cancer: prevention and control [Internet]. Geneva: WHO; [cited 2024 Jul 11]. Accessed Date:11.07.2024. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
• 2. Brinton LA, Figueroa JD, Adjei EK, Awuah B, Yarney J, Wiafe-Addai B, et al. Breast cancer in Sub-Saharan Africa: opportunities for prevention. Breast Cancer Res Treat [Internet]. 2014 [cited 2024 Jul 11];144(3):467-78. doi: 10.1007/s10549-014-2868-z.
• 3. T.C. Ministry of Health. National Standards for Breast Cancer Screening Program [Internet]. Ankara: Ministry of Health; 2019 [cited 2024 Jul 18]. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari
• 4. Motilewa OO, Ekanem US, Ihesie CA. Knowledge of breast cancer and practice of self-breast examination among female undergraduates in Uyo, Akwa Ibom State, Nigeria. Int J Community Med Public Health [Internet]. 2017 Feb. 6 [cited 2025 Jun. 1];2(4):361-6. Available from: ttps://www.ijcmph.com/index.php/ijcmph/article/view/981
• 5. WHO=World Health Organization (2018). Deafness and hearing loss. Accesssed Date: 01.06.2025. htpps://www.who.int/health-topics/hearing-loss.
• 6. Türkiye Cumhuriyeti. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020). Engelli ve yaşlı istatistikleri genel müdürlüğü 2020 yılı yaşlı nüfus istatistik bülteni. Erişim Tarihi: 01.06.2025. https://www.aile.gov.tr/eyhgm/haberler/2020-yili-yasli-nufus-istatistik-bulteni-yayinlandi/
• 7. Davis, A. C., & Hoffman, H. J. (2019). Hearing loss: rising prevalence and impact. World Health Organization. Bulletin of the World Health Organization, 97(10), 646-646A.
• 8. Altıntaş Ö.İşitme Engelli Kadın Olmak. Journal of International Social Research, 2020, 13.73.
• 9. Koçak, M., Çelik, S., Çalım, S. İ., Ulaş, S. C., & Karadal, A. "İşitme engelli kadinlara verilen kendi kendine meme muayenesi (kkmm) eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi." Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 28.5 (2019): 320-326. https://doi.org/10.17942/sted.438518
• 10. Krahn, G. L., Walker, D. K., & Correa-De-Araujo, R. "Persons with disabilities as an unrecognized health disparity population." American journal of public health 105.S2 (2015): S198-S206. https://ajph.aphapublications.org/doi/pdf/10.2105/AJPH.2014.302182
• 11. Koçak Akgün M, İldan Çalım S. Breast self‐examination training video with the sign language for deaf women: an interventional study. Eur J Cancer Care. 2022;31(1):e13543.https://doi.org/10.1111/ecc.13543
• 12. Creswell, J. W. (2014). Mixed Method Studies (Çev Edt: Dede, Y. ve Demir, S. B.). Ankara: Anı Publishing
• 13. Yıldırım, A., & Şimşek, H. Qualitative Research Methods in Social Sciences. 10th Edition. Ankara: Seçkin Publishing, 2016.
• 14. Kartal, A., İnci, F. H., Koştu, N., & Çınar, İ. Ö. "Effect of individual training given to women in the home environment on health beliefs for breast self-examination." Pamukkale Medical Journal 10.1 (2017):7-13. https://dergipark.org.tr/en/pub/patd/issue/35415/393453
• 15. Stager, J. L. "The comprehensive breast cancer knowledge test: validity and reliability." Journal of advanced nursing 18.7 (1993): 1133-1140. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1993.18071133.x
• 16. Başak, Ş.C. Breast cancer knowledge level among university students: Validity and reliability study of comprehensive breast cancer knowledge test (Unpublished master's thesis). Okan University, Institute of Social Sciences, İstanbul, 2015.
• 17. Mitra, M., McKee, M. M., Akobirshoev, I., Valentine, A., Ritter, G., Zhang, J., ... & Iezzoni, L. I. "Pregnancy, birth, and infant outcomes among women who are deaf or hard of hearing." American journal of preventive medicine 58.3 (2020): 418-426. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2019.10.012
• 18. Yimer, A. S., & Modiba, L. M. "Modern contraceptive methods knowledge and practice among blind and deaf women in Ethiopia. A cross-sectional survey." BMC women's health 19 (2019): 1-13. https://doi.org/10.1186/s12905-019-0850-y
• 19. Kushalnagar, P., Engelman, A., & Simons, A. N. "Deaf women's health: adherence to breast and cervical cancer screening recommendations." American journal of preventive medicine 57.3 (2019): 346-354. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2019.04.017
• 20. Luengo-Rubalcaba, S., Abad-Garcia, R., & Tiscar-Gonzalez, V. "Accessibility of deaf women to the public health system of the Basque Country (Spain)." Gaceta Sanitaria 34.6 (2019): 608-614. DOI: https://doi.org/10.1016/j.gaceta.2019.03.004
• 21. Mermer, G., & Güzekin, Ö. "Kadinlarda Meme Kanseri Risk Düzeyi Ve Tarama Yöntemlerini Kullanma Durumu." Van Sağlık Bilimleri Dergisi 14.1 (2021): 50-62. https://doi.org/10.52976/va nsaglik.779311.
• 22. Pak, N., & Yıldız, S. E. "Kars/Sarikamiş ilçesinde yaşayan kadinlarin kendi kendine meme muayenesi hakkindaki sağlik inançlarinin incelenmesi." Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 3.3 (2020): 151-157. https://dergipark.org.tr/en/pub/esbder/issue/59030/727210
• 23. Özçelik, E. K., & Seçginli, S. "Ailesinde meme kanseri öyküsü olan kadınlarda meme kanseri tarama davranışları." Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 31.3 (2022): 183-192. https://doi.org/10.17942/sted.897058
• 24. Eroğlu, N., & Özkan, İ. "Meme kanserli hastaların ailesel öykü varlığı ile kanser tanısı alma evresi arasındaki ilişki." Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 30.3 (2021): 152-159. https://doi.org/10.17942/sted.720584
• 25. Akarsu RH, Alsaç SY.Hemşirelik Öğrencilerinin Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilme ve Uygulama Durumlarının Belirlenmesi. Bozok Tıp Dergisi 2019;9(3):115-121.
• 26. Çevik Durmaz Y, Doğan R, Türkben Polat H, Uzun E, Şakar H, Yalçınkaya Önder E. Üniversite Öğrencilerine Verilen Meme Kanseri Ve Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Eğitimin Öğrencilerin Kaygı Düzeyine Ve Sağlık İnançlarına Etkisi. Journal Of Anatolia Nursing And Health Sciences. 2020;23(2):259-66.
• 27. Şimşekoğlu N., Mayda A. S. Bir Üniversite Hastanesinde Görevli Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Kaygısı Düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi2016:6(1):19-29.