Çizgi Filmlerde Aile Kurumu Üzerinden Verilen İletilerin Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 59 - 80, 15.12.2018

Onur Kaşka N. Hümeyra Özdemir Erem

Öz

Çalışma, görsel-işitsel medyanın en güçlü aracı olan televizyonlardaki çizgi filmlerin aile kurumu etrafında verdiği iletileri tespit etmek ve çizgi filmlerdeki aile ilişkileri konusunda ilgili literatüre katkı yapmak açısından önem taşımaktadır. Bu amaç kapsamında çalışmada çizgi filmlerin aile ilişkileri açısından nasıl mesajlar verdiği değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışma doküman analizi deseniyle yapılmıştır. Rafadan Tayfa, Gumball, Esrarengiz Kasaba, Heidi, Winx Club ve Harika Kanatlar isimli çizgi filmler, 7. sınıfta öğrenim gören çocukların görüşleri alınarak en çok izledikleri çizgi filmler arasından seçilmiş ve veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Çizgi filmler betimsel analiz ve içerik analizine tabi tutulmuş; kodlanarak kaydedilmiş daha sonra bu kodlar kendi arasında gruplandırılmıştır. Çalışmada aile içi güven, güvensizlik, kural koyma, aile bireylerini koruma, aile içinde sorumluluk, çatışma ve yardımlaşmayla ilgili mesajlar olmak üzere çizgi filmlerde en çok verilen iletiler açıklanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre verilen iletilerin çoğunlukla olumlu yönde olduğu görülmüştür. Bu olumlu iletilerin yanında birtakım olumsuz iletilere de rastlanmıştır. Bu olumsuzlukların etkilerini aza indirgemek için çocukların televizyon izleme durumlarını, ebeveynlerin konudaki bilgi, tutum ve uygulamalarını saptamak gerekmektedir. Böylece ebeveynlere medya okuryazarlığı eğitimi ile etkili bilgi ve danışmanlık sağlanarak çocukları bilinçli şekilde yönlendirmek yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı, çizgi film, çocuk, aile

Evaluation of the Messages Given in Cartoons Through Families

Öz

This study is important in terms of determining the messages given in cartoons on television, which is the most powerful tool of the audiovisual media, and contributing to the literature about family relations in cartoons. Within the scope of this aim, it has been attempted to interpret how the cartoons give messages about families.In this study, carried out with the document analysis pattern, the documents were selected according to the snowball sampling technique which is one of the purpose sampling methods. Thus, through the information provided from 7th grade classroom teachers' interviews with their students, Rafadan Tayfa, Gumball, Gravity Falls, Heidi, Winx Club and Super Wings were identified as the most watched cartoons by children and those cartoons were used as data source. First, the cartoons were just watched and determined by means of whom or which institutions were the messages given. Then, the cartoons were coded over the messages given through family phenomenon and these codes were put into categories. After analysing the content, the messages given over family phenomenon were aimed to be shown all with the reality with quotations from the cartoons through descriptive analysis. In this context, it was noticed that the messages given were mostly related to family confidence, insecurity, rulemaking, protection of family members, responsibility within family, conflict and helping.According to the results of the study, it was seen that the messages given are mostly positive. In addition to these positive outputs, there are some negative outputs as well. Media literacy education, to be given by determining the knowledge, attitudes and practices of children and parents about television, will be beneficial in providing effective information and counselling, and guiding the children consciously while using media. 

Anahtar Kelimeler

Media literacy, cartoon, child, family

Kaynakça

• Aslan, K. (2002). Değişen toplumda aile ve çocuk eğitiminde sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 2002 (1), 25-33.
• Aşçı, E. (2006). Televizyondaki çizgi ve animasyon karakterlerin farklı yerleşim yerlerinde yaşayan çocukların tüketici davranışlarına etkisinin incelenmesi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Aufderheide, P. (1993). Media Literacy:A Report of The National Leadership Conference on Media Literacy. Washington DC: Aspen Institute. https://eric.ed.gov/?id=ED365294. Erişim Tarihi: 25.12.2017
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis As A Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Cesur, S., Paker, O.(2007). Televizyon ve çocuk: çocukların TV programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 106-125.
• Considine, D. M. (2002). Media literacy across the curriculum. http://beyondblame.org/sites/default/files/551_CICML-Considine.pdf. Erişim tarihi: 25.12.2017
• Doğan, A., Göker, G. (2012). Tematik televizyon ve çocuk: İlköğretim öğrencilerinin televizyon izleme alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi,42 (194), 5-30.
• Eskandari, M. (2007). İran’da TV’de yayınlanan çizgi filmlerin ilkokul öğrencilerinin eğitimine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Giritli İnceoğlu, Y., Akıner, N. (2008). Medya ve çocuk rehberi.Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Güven, G., Akıncı, A. (2014). Okul öncesi döneme yönelik çizgi filmlerde yer alan değerlere ait sözel ifadelerin sunumu: TRT çocuk kanalı örneği. UluslararasıAvrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (16), 429-445.
• Hobbs, R. (2004). Medya Okuryazarlığı Hareketinde Yedi Büyük Tartışma (M. T. Bağlı, Çev.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37 (1), 122-140.
• Jols,T., Thoman, E.(2008).21. yüzyıl okuryazarlığı: medya okuryazarlığına genel bir bakış ve sınıf içi etkinlikler. (C.Elma, A. Kesten, Çev.). Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• Karakuş, N. (2015). Okul öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (30), 251-277.
• Kılcı, Ş. (2009). Tüketim toplumunun bir formu olarak çizgi filmlerde çocukluk ve toplumsal cinsiyet temsilleri: Barbie, Bratz ve Winx Club. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Laughey, D.(2010).Medya çalışmaları teoriler ve yaklaşımlar(A. Toprak, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Muratoğlu, B. (2009). Sosyal sapkınlığın medyadaki temsilinin çizgi filmler üzerinden incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Oruç, C., Tecim, E., Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler, Ekev Akademi Dergisi, 15 (48), 281-297.
• Özdemir Erem, N H., Yılmaz, O. (2017). Yabancı çizgi filmlerde “kardeşlik” ilişkileri üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 837-853.
• Öztürk, H. E.(2002). Çocuk ve televizyon. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Sönmez, S. , Uysal, A. (2005). Anasınıfına devam eden çocukların televizyon, bilgisayar ve video oyunlarını kullanma durumları. 2. Uluslararası Çocuk ve İletişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Treske, G. (2011). Medya okuryazarlığı neden gerekli.N.Türkoğlu, M. Cinman Şimşek, Der.Medya Okuryazarlığı içinde (s. 25-37). İstanbul: Parşomen Yayıncılık.
• Thoman, E. (1999). Skills and strategies for media education. https://eric.ed.gov/?id=EJ581520. Erişim tarihi 13.11.2018
• Yağlı, A. (2013).Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caillou ve Pepee örneği. Turkish Studies,8 (10), 707-719.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.