Bad Characters in Fictional Children's Books and Student Perceptions

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 46 - 75, 30.06.2024

Bilge Destegüloğlu

https://doi.org/10.47935/ceded.1498037

Öz

The research was carried out in order to determine how the bad characters in fictional children's books look and the views of secondary school students about bad characters. The study was designed with phenomenological pattern, one of the qualitative research methods. While determining the documents to be examined, the diversity of authors and publishers was taken into consideration. In addition, secondary school students were determined by the easily accessible sampling method and semi-structured interviews were conducted with the students. In the interview form created to get the opinions of secondary school students about bad characters, students were asked to write stories, describe the bad guys and paint the bad ones. In this context, the appearances of bad characters in children's books are shaped under various categories such as "appearances of physical characteristics, views of behavior, views of nicknames and views of professions". In addition to the examination of the works, it was learned and evaluated through the semi-structured forms applied in order to determine the thoughts of the secondary school students about the bad characters. Within the results obtained, it has been observed that children's books contain some stereotypes while depicting bad characters. The similarities between the bad character perceptions of the students in the study and the characters described as bad in the examined books draw attention.

Anahtar Kelimeler

Children, secondary school students, character, bad character.

Kurgusal Nitelikli Çocuk Kitaplarında ve Öğrenci Algılarında Kötü Karakterler

Öz

Araştırma, kurgusal nitelikli çocuk kitaplarında bulunan kötülerin nasıl göründüğünü ve ortaokul öğrencilerinin kötüler ile ilgili görüşlerini tespit edebilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseniyle kurgulanmıştır. İncelenecek dokümanlar belirlenirken yazar ve yayınevi çeşitliğine dikkat edilmiştir. Bunun yanında ortaokul öğrencileri kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenerek öğrencilere yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Ortaokul öğrencilerin kötü karakterler ile ilgili görüşlerine alabilmek amacıyla oluşturulan görüşme formunda, öğrencilerden hikâye yazmaları, kötüyü tanımlamaları ve kötüyü resmetmeleri istenmiştir. Bu kapsamda çocuk kitaplarında kötü karakterlere ilişkin görünümler, “fiziksel özelliklere ilişkin görünümler, davranışlara ilişkin görünümler, lakaplara ilişkin görünümler ve mesleklerine ilişkin görünümler” şeklinde çeşitli kategoriler altında şekillendirilmiştir. Eserlerin incelenmesine ek olarak ortaokul öğrencilerinin kötü karakterlere ait düşüncelerini tespit etmek adına uygulanan yarı yapılandırılmış formlar aracılığıyla öğrenilip değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar dâhilinde kötü karakterler betimlenirken çocuk kitaplarının kimi stereotipler barındırdığı gözlemlenmiştir. Çalışmada yer alan öğrencilerin kötü karakter algıları ile incelenen kitaplarda kötü olarak betimlenen karakterlerin görünümlerinde benzerlikler dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitapları, ortaokul öğrencileri, karakter, kötü karakter

Kaynakça

• Al Darwish, S. (2015). Literacy and children’s literature: Evidence from actual classroom practice. Journal of Education and Training Studies, 3(1), 78-83.
• Barone, D., Meyerson, M., & Mallette, M. (1995). Images of teachers in children's literature. The New Advocate, 8(A), 257-270.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık.
• Craft, J. (1993). Sex stereotypes in children's literature. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED354530.pdf
• Çatalcalı Soyer, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 13-27.
• Çınar, P. (2011). Çocuk kitaplarındaki kahramanların giyim biçimlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çınar, P. (2015). Resimli çocuk kitaplarında giyimiyle kadın karakterler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(1), 1-18.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. Tudem yayınları.
• Doğan Güldenoğlu, B. N. (2018). Çocuk romanlarındaki kadın karakter çerçevelerinin sosyal ve kültürel yaşamdaki yerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), 926-946.
• Erdem, A. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bakış açısıyla çocuk kitaplarındaki kahramanlar. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Sempozyumu, Ankara, (5-7 Ekim 2011), s. 613-620.
• Ernst, S. B. (1995). Gender issues in books for children and young adults. (Ed. In S. Lehr). Battling dragons: Issues and controversy in children's literature. (pp. 66-78). Portsmouth, NH: Heinemann. [ED 379 657]
• Erzurumlu İbrahim Hakkı (1999). Mârifetnâme. Haz. M. Faruk MEYAN, Bedir yayınevi. Fedor, C.-G. (2014). Stereotypes and prejudice in the perception of the ‘Other’. Social and Behavioral Sciences, 149, 321-326.
• Göksel, A. (2019). Çağdaş çocuk kitaplarında aile büyüklerinin sunuluş biçimleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Heine P., Inkster C., Kazemek F., Williams S., Raschke S., & Stevens D. (1999). Talking about books: Strong female characters in recent children’s literatüre. Language Arts, 76(5), 427-434.
• Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında ‘Karakter’ kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 60-79.
• Karatay, H. (2014). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. T. Şimşek (Ed.), Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler (s.81-129), Grafiker yayınları.
• Kımball, M. A. (1999). From folktales to fiction: Orphan characters in children’s literature. Lıbrary Trends, 47(3), 558-578.
• Kırkgöz, S., & Diken, İ. H. (2019). Özel gereksinimli kahramanı bulunan resimli çocuk kitaplarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 493-513.
• Kortenhaus, C. M., & Demarest, J. (1993). Gender role stereotyping in children's literature: An update. Sex Roles, 28, 3/4, 219-232.
• Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel C. M. (2018). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. Erdem yayınları. Newman, A. R. (1987). Images of the bear in children's literature. Children's Literature in Education, 18(3), 131-138.
• Oğuzkan, A. F. (2013). Çocuk edebiyatı. Anı yayıncılık.
• Özdem, F. (2014). Çocuk edebiyatının çocukları terbiye etmek gibi bir derdi olmamalı. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi (Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı), CVII (756), 260-261.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Peker, A., & Ahi, B. (2019). Çocuk kitaplarında yer alan hayvan karakterlerine çevre eğitimi açısından bakış: İçerik analizi çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 287-301.
• Püsküllüoğlu, A. (1994). Arkadaş Türkçe sözlük. Arkadaş yayınları. Rijke, V. (2021). Reading children’s literatüre. International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 49(1), 63-78.
• Robinson, T. & Anderson, C. (2006) Older Characters in Children's Animated Television Programs: A Content Analysis of Their Portrayal, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 50:2, 287-304, DOI: 10.1207/s15506878jobem5002_7
• Robinson, T., Callister, M., Magoffin, D. & Moore, J. (2007). The portrayal of older characters in Disney animated films. Journal of Aging Studies 21, 203–213.
• Sapon-Shevin, M. (1982). Mentally retarded characters in children's literature. Children's Literature in Education, 13, 19-31.
• Serttaş, Z. (2019). Çocuk kitaplarındaki mesleklerin görünümleri ve ortaokula devam eden öğrencilerin bu mesleklere ilişkin algıları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sever, S. (2017). Çocuk ve edebiyat. Tudem yayınları. Spanothymiou, P., Kyridis, A., Christodoulou, A., & Kanatsouli, M. (2015). Children’s evaluations of villains in children’s the heroes and literature. Studies in Media and Communication, 3(1), 47-55. doi:10.11114/smc.v3i1.779
• Şimşek, T., & Yakar, Y. M. (2014). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. T. Şimşek (Ed.), Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler (s.13-44). Grafiker yayınları.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış-Çocuk edebiyatı nedir ne değildir?. Uçan at yayınları.
• Taylor, G. C. (1980). Images of the elderly in children's literature. The Reading Teacher, 34(3), 344-347.
• Temizyürek, F., Şahbaz, N. K., & Gürel, Z. (2016). Çocuk edebiyatı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı giriş. Eğitim Kitabevi.
• Uğurlu, S. B. (2013). Resimli çocuk kitaplarında hayvan karakter kullanımı. Turkish Studies, 8(4), 1381-1393.
• Uludağ, M. E. (2008). 1923-1950 dönemi çocuk romanlarında sevgi ve korku motiflerinin çocuk eğitimine etkisi, [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Ural, S. (2015). Çocuk edebiyatı. M. Gönen (Ed.), Okul öncesi çocuk kitaplarının tanıtımı (s.33-55). Eğiten Kitap. Vannıcopulou, A., & Çiftçi Yeşiltuna, D. (2004). Resimli çocuk kitaplarında kadın karakterler. Ege Eğitim Dergisi, 5(2), 65-73.
• Williams, S. J. (2014). Fireflies, frogs and geckoes: Animal characters and cultural identity in emergent children’s literature. New Review of Children’s Literature and Librarianship, 20(2), 100–111.
• Yakar, Y. M. (2017). Türk çocuk edebiyatına yansıyan suç olgusu: Tarihî eser kaçakçılığı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 152-162.
• Yakar, Y. M., & Yılmaz, H. D. (2019). Çocuk kitaplarında yaşlı karakterler. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 11(1), 165-183.
• Yavuzer, H. (2009). Çocuk ve suç. Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yılmaz, O. (2016). Kurgusal nitelikli çocuk kitaplarında ayı karakteri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), (5), 801-817.
• Yılmaz, O., & Kılıç, B. S. (2015). İdealize karakter bağlamında Elif Şafak’ın Sakız Sardunya’sı. II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (s. 136-142). İstanbul.
• Yılmaz, O., & Yakar, Y. M. (2018). Türk çocuk edebiyatında sorun odaklı yaklaşım. Çocuk ve Medeniyet, 3(6), 29-42.
• Yılmaz, O., & Yakar, Y. M. (2022). Çocuk kitaplarında öğretmen ve idareci karakterler. Journal of Children’s Literature & Language Education, 5 (2), 201-215. DOI: 10.47935/ceded.1216084
• Zivtçi, F. (2005). Türk ve Alman çocuklarına seslenen kitaplardaki yetişkin kahramanların karakter çerçeveleri açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.