AN INTERPRETATION OF THE NEW EVIDENCE CONCERNING HELLENISTIC CIBYRA

Yıl 2014, , 171 - 188, 01.06.2014

Şükrü Özüdoğru

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201406458

Öz

Excavation and research at the antique site of Cibyra in the Gölhisar district of Burdur Province has continued since 2006. With these excavations and re­search, many indications have been found concerning the Hellenistic Period at Cibyra about which we had possessed few facts. Our knowledge of the Hellenistic Period at Cibyra has been dependent to date primarily upon the limited accounts provided in the surviving antique sources, from numismatics and from epigraphic evidence. In particular the new finds of epigraphic material, in addition to inferences drawn from recently excavated finds, have significantly increased our know­ledge of this antique site. A Ist c. B.C. monumental tomb, the Hellenistic fortification wall, numerous finds of the Hellenistic Period local ceramic production, an agonistic honorific inscription, an official decretal which shines a light upon Hellenistic Cibyra’s political history, inscrip­tions concerning a treaty with Rome inscribed on a monument, are amongst the relevant prominent recent finds. Together with new information concerning the city’s governors during the Hellenistic Period, such as Moagetes, and how the “Tetrapolis” confederation was structured in the region.

Anahtar Kelimeler

Moagetes • Tetrapolis • Treaty between Rome and Cibyra • Hellenistic Architecture and Local Production of Ceramics

KIBYRA'DAN HELLENİSTİK DÖNEM'E AİT YENİVERİLER ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Öz

Günümüzde Burdur İli Gölhisar İlçesi sınırları içinde kalan Kibyra antik kentine yönelik düzenli kazı ve araştırmalar 2006 yılından bugüne devam etmekte­dir. Yapılan kazı ve araştırmalar sonucunda özellikle kentin az bilinen bir dönemine yani Hellenistik Dö­nem’e ilişkin yeni veriler ortaya çıkmıştır. Hellenistik Dönem Kibyra’sına ilişkin şimdiye kadar ki bilgilerimiz antik kaynak anlatımları ve sınırlı sayıdaki nümismatik, epig­ra­fik verilere dayanmakta idi. Kazı çalışmaları sonu­cunda ise yeni arkeolojik bulguların yanı sıra, özel­lik­le epigrafik buluntular kent hakkındaki bilgilerimizi arttırmıştır. Bunlardan; M.Ö. I. yüzyıla ait bir anıt me­zar, Hellenistik Sur Duvarı, Hellenistik Dönem’de yerel seramik üretimine dair buluntularla, biri agonistik bir onur yazıtı diğerleri ise kentin Hellenistik Dönem siyasi tarihine de ışık tutan resmi dekret ve Roma ile antlaşma metinlerini içeren bir anıt kent için ünik epigrafik belgeler olup, önem arz etmektedirler. Özel­lik­le kentin Hellenistik Dönem yöneticileri Moagetes gibi , böl­gede Tetrapolis oluşumu ve niteliği gibi konu­larda yeni bilgi­ler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Moagetes • Tetrapolis • RomaKibyra Antlaşması • Hellenistik Mimari ve Yerel Seramik Üretimi

Kaynakça

• Hdt. (= Herodotos, Historiai) Kullanılan Çeviri: Herodot Tarihi. Çev. M. Ökmen, İstanbul 2004².
• Liv. (=T. Livius, Ab Urbe Condita) Kullanılan Çeviri: Livy, From the founding of the city. With an English translation by A. C. Schlesinger. I – XIV. New York 1967.
• Polyb. (= Polybios, Historiai) Kullanılan Çeviri: The Histories of Polybius. Translated from the Text of F. Hultsch. With an English translation by Evelyn S. Shuckburgh, M. A. Vol II, New York 1889.
• Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Çeviri: Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII - XIII – XIV. Çev. Prof. Dr. Adnan Pekman, İstanbul 1993³.
• Tac. Ann. (= Tacitus, Annales) Kullanılan Çeviri: The Annals. With an English translation by J. Jackson, Cambridge, London 1969. r Akşit 1965 O. Akşit, Roma İmparatorluk Tarihi. İstanbul 1965.
• Ambraseys 2009 N. Ambraseys, Earthquakes in the Mediterranean and Middle East, a multidisciplinary study of seismicity up to 1900. Cambridge, UK, Cambridge University Press 2009.
• Arslan 2000 M. Arslan, Antikçağ Anadolusu’nun Savaşçı Kavmi Galatlar. İstanbul 2000.
• Arslan 2007 M. Arslan, Roma’nın Büyük Düşmanı Mithradates VI Eupator. İstanbul 2007.
• Bayburtluoğlu 2004 C. Bayburtluoğlu, Lykia. AKMED, Gezi – Rehber Dizisi 1, Antalya 2004.
• Bean 1956 G. E. Bean, “Notes and Inscriptions from the Cibyratis and Caralitis”. BSA 51 (1956) 136-156.
• Bean 1997 G. E. Bean, Eskiçağda Likya Bölgesi. İstanbul 1997.
• BMC Phrygia B. V. Head, Catalogue of the Greek Coins of Phrygia. Ed. Arnoldi Forni. London 1982.
• Corsten 2002 Th. Corsten, Die Inschriften von Kibyra. Teil I, Bonn 2002.
• Corsten 2009 Th. Corsten, “Kibyratis Araştırmaları 2008”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 7 (2009) 143-145.
• Corsten et al. 2010 Th. Corsten, O. Hülden - J. Gebauer, “Kibyratis Araştırmaları 2009”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 8 (2010) 143-147.
• Corsten – Hülden 2011 Th. Corsten, O. Hülden, “Kibyratis Araştırmaları 2010”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 9 (2011) 180-183.
• Corsten – Hülden 2012 Th. Corsten – O. Hülden, “Zwischen den Kulturen. Feldforschungen in der Kibyratis. Bericht zu den Kampagnen 2008-2011”. İstMitt 62 (2012) 7-117.
• Cramer 1832 J. A. Cramer, A Geographical and Historical Description of Asia Minor. Vol. II, Oxford 1832
• Çapar 1995 Ö. Çapar, “Roma’nın Asia Eyaleti’nde Conventus (Diocesis) Sistemi”. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 37/1-2 (1995) 731-755.
• Çokay – Kepçe 2009 S. Çokay – Kepçe, “The Pottery from Burdur Uylupınar Necropolis”. Adalya 13 (2009) 29-76.
• Dökü – Özüdoğru 2009 F. E. Dökü – Ş. Özüdoğru, “Ticaret Yollarının Kavşağındaki Kent Kibyra”. Eds. N. Yılmaz, H. Yıldız - E. Er, III. Ulusal Mimarlık ve Taş Sempozyumu, Geçmişten Geleceğe Ticaret Yapılarında Taş. Mimarlar Odası Antalya Şubesi, 20 - 21 Kasım 2009, Antalya (2009) 51-55.
• Dökü 2013 F. E. Dökü, “Uylupınar Yerleşmesi (Erken Kibyra) ve Çevresi Yüzey Araştırması 2012”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 11 (2013) 239-249.
• Dökü – Kaya 2013 F. E. Dökü – M. C. Kaya, “The Architecture and Function of the Stadium of Kibyra”. Adalya 16 (2013) 177-202.
• Dörtlük 1977 K. Dörtlük, “1975 Uylupınar Kazı Raporu”. Türk Arkeoloji Dergisi (TAD) 24/2 (1977) 9-32.
• Ekinci 2004 H. A. Ekinci, “Burdur Müzesi Çalışmaları 2003. Burdur –Gölhisar İlçesi Yusufça Beldesi Erken Bizans Kilisesi Kurtarma Kazısı”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 2 (2004) 126-128.
• Ekinci 2005 H. A. Ekinci, “Burdur Müzesi Çalışmaları 2004. Gölhisar, Yusufça Erken Bizans Kilisesi Kurtarma Kazısı”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 3 (2005) 159-161.
• Freeble 2004 D. S. Freeble, The Other Greeks: Metaphors and Ironies of Hellenism in Livy’s Fourth Decade. Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy in the Graduate. Greek and Latin Graduate Program. School of the Ohio State University 2004.
• Gruen 1984 E. S. Gruen, The Hellenistic World and the Coming of Rome. London 1984.
• Hall 1994 A.S. Hall, “The Site of Sinda”. Ed. D. H. French. Studies in the History and Topography of Lycia and Pisidia in Memoriam A.S. Hall. The British Institute of Archaeology at Ankara (B.I.A.A.) Monograph 19 (1994) 48- 52.
• Işık et al. 2001 F. Işık - H. İşkan - N. Çevik, Miliarium Lyciae. Patara Yol Kılavuz Anıtı. Das Wegweisermonumentvon Patara. Önrapor/Vorberiht. Akdeniz Üniversitesi Likya Uygarlıkları Araştırma Merkezi. Lykia IV/19998-1999. Antalya 2001.
• Japp 2005 S. Japp, “Die Lokale Keramikproduktion van Kibyra”. Rei Cretariae Romanae Fautores Acta 39 (2005) 237-241.
• Jones 1971 A. H. M. Jones, The Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford University Press 1971².
• Kahya 2011 T. Kahya, “Düver Yerleşim Tarihi Araştırmaları 2010”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 9 (2011) 219-223.
• Kaptijn et al.2012 E. Kaptijn – R. Vandam - J. Poblome - M. Waelkens, “Burdur Ovası’nda İskan: 2010 ve 2011 Sagalassos Projesi Yüzey Araştırmaları”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 10 (2012) 143-147.
• Karabacak 2011 V. Karabacak, “Geological, geomorphological and archeoseismological observations along the Kibyra fault and their implications on the regional tectonic of SW Turkey”. Turkish Journal of Earth Science 20 (2011) 429-447.
• Kibyra 2006 H. A. Ekinci, Ş. Özüdoğru, F. E Dökü - G. Tiryaki, “Kibyra Kazı Çalışmaları 2006”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 5 (2007) 22-28.
• Kibyra 2007 H. A. Ekinci, Ş. Özüdoğru, F. E. Dökü - G. Tiryaki, 2008, “Kibyra Kazı Çalışmaları 2007”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 6 (2008) 35-41.
• Kibyra 2008 H. A. Ekinci, Ş. Özüdoğru - F. E. Dökü, “Kibyra 2008 Yılı Kazıları”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 7 (2009) 32-39.
• Kibyra 2009 Ş. Özüdoğru – F. E. Dökü, “Kibyra 2009 Yılı Kazıları”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 8 (2010) 37-45.
• Kibyra 2010 Ş. Özüdoğru, F. E. Dökü, G. Dikbaş - H. Vanhavarbeke, “Kibyra 2010”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri Anmed 9 (2011) 36-43.
• Larsen 1956 J. A. O. Larsen, “The Araxa Inscription and the Lycian Confederacy”. Classical Philology 51 (1956) 151-169.
• Lloyd – Mellart 1962 S. Lloyd – J. Mellart, Beycesultan. Vol I. The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels. Occasional Publications of the British Institute of Archaeology at Ankara, No 6 London 1962.
• Lloyd – Mellart 1965 S. Lloyd – J. Mellart, Beycesultan. Vol II. London 1965.
• McLean 2002 B. H. McLean, An Introduction to Greek Epigraphy of the Hellenistic and Roman Periods to Alexander the Great down to Reign of the Constantine (323 B.C. - A.D. 337). University of Michigan Press 2002.
• Magie 1950 D. Magie, Roman Rule in Asia Minor. To the End of the Third Century After Christ. Rrinceton University Press 1950.
• Metin 2012 H Metin, Kibyra Kandilleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum 2012.
• Milne 1905 J. Grafton Milne, Catalogue général des antiquités égyptiennes du Musée du Caire: Greek inscriptions. Printed at the University Press, Oxford 1905.
• Milner 1998 N. P. Milner, An Epigraphical Survey in the Kibyra - Olbasa Region, conducted by A. S. Hall. The British Institute of Archaeology at Ankara (B.I.A.A.) Monograph 24. Oxford 1998.
• Özsait 1991 M. Özsait, “1989 Yılı Gölhisar Çevresi Tarihöncesi Araştırmaları”. Ed. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Uluslararası Araştırma Sonuçları Toplantısı. 28 Mayıs - 1 Haziran 1990. Ankara, AST VIII (1991) 35-44.
• Özüdoğru – Dündar 2007 Ş. Özüdoğru – E. Dündar, “Kibyra Geç Roma - Erken Doğu Roma Dönemi Mühürlü Unguentariumları”. Olba 15 (2007) 145-177.
• Saygılı 2012 B. Saygılı, “Kalıp Yapımı Kibyra Kaseleri”. Eds. Kayhan Dörtlük et alii, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I. Anadolu Akdenizi Sempozyumu Bildirileri. 04-07 Kasım 2009. Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü. Antalya (2012) 397-414
• SNG Cop. Sylloge Nummorum Graecorum. The Royal Collection of Coins and Medals. Danish National Museum. Phrygia. Part I, Copenhagen 1948.
• SNG Fitzwilliam Sylloge Nummorum Graecorum. Volume IV. Fitzwilliam Museum. Leake and General Collections. Part VI Asia Minor - Phrygia, London 1965.
• SNG München Sylloge Nummorum Graecorum. Deutschland. Staatliche Münzsammlung München. Phrygien. 24. Heft. München 1989.
• Şahin – Adak 2007 S. Şahin – M. Adak, Stadiasmus Patarensis, Itinera Romana Provinciae Lyciae. İstanbul 2007.
• Şenol 2000 G. C. Şenol, İskenderiye (Mısır) Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Hellenistik Dönem Amphora Mühürler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir 2000.
• Uygun – Dökü 2008 Ç. Uygun – F. E. Dökü, “Kibyra Yerel Kırmızı Astarlı Seramiklerinden Örnekler”. Adalya 11 (2008) 133-163.
• Vanhaverbeke et al. 2010 H. Vanhaverbeke, M. Waelkens, K. Vyncke, V. de Laet, S. Aydal, B. Mušič, B. de Cupere, J. Poblome, D. Braekmans, P. Degryse, E. Marinova, G. Verstraeten, W. van Neer, B. Šlapšak, I. Medarič, H. Ekinci - M. Erbay, “‘Pisidian’ culture? The Classical - Hellenistic site at Düzen Tepe near Sagalassus (Southwest Turkey)”. Anatolian Studies 60 (2010) 105-128.
• Yaylalı 1976 A. Yaylalı, Der Fries des Artemisions von Magnesia am Mäander. İstMitt. Beiheft 15. Tübingen 1976.