Conquest of Antalya by the Seljuks of Turkey

Yıl 2018, Cilt: 6 , 555 - 571, 29.06.2018

Mahmut Demir

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201826

Öz

With a very long history, Antalya has since its foundation as a port city maintained its importance. Its importance due to its position, is shown by the fact it has been dominated of many powers throughout history. The Seljuks of Turkey attempted to conquer the city through which they would become involve in the international trade in the Mediterranean basin. Over time, capturing the centers along the road to Antalya, the Seljuks of Turkey, surrounded the city itself for the first time in the reign of Sultan Kilij Arslan II. However, this first Seljuk siege did not result in conquest. It was subsequently was captured by the Seljuks as a result of three distinct phases: surrounding, blockade and the conquest in 1207 during the second reign of Ghiyath al-Din Kaykhusraw I, the son and successor of Sultan Kilij Arslan II. With the conquest of the city the Seljuk Sultanate obtained a port city on the Mediterranean coast, which accelerated the economic and political rise of the Seljuk state. This study concerns the detail of the conquest of Antalya by the Seljuks, and evaluates the consequences and results of this conquest in respect to Seljuk history.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Ghiyath al-Din Kaykhusraw I, Seljuks of Turkey, Rums, Latins

Antalya’nın Türkiye Selçukluları Tarafından Fethi

Öz

Köklü bir tarihe sahip olan Antalya, bir liman kenti olarak kurulduğu andan günümüze kadar önemini korumuştur. Konumu itibariyle sahip olduğu önemden ötürü de tarih boyunca pek çok gücün hâkimiyeti altına girmiştir. Bu minvalde, Türkiye Selçukluları da Antalya vasıtasıyla Akdeniz havzasında sürdürülen uluslararası ticarete müdahil olabilmek için Antalya’yı fetih girişİminde bulunmuşlardır. Bu sebeple belirli dönemlerde Antalya’ya giden yol üzerinde bulunan yerleşim-ticaret merkezlerini ele geçiren Türkiye Selçukluları, II. Kılıç Arslan zamanında ilk kez Antalya’yı kuşatmışlardır. Ancak bu ilk kuşatma fetihle sonuçlanmamıştır. Antalya’nın Türkiye Selçukluları tarafından fethi daha sonraki dönemde gerçekleşmiştir. Şehrin Türkiye Selçuklu hâkimiyetine girişi adı geçen sultanın oğlu ve halefi olan I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ikinci saltanatı sırasında -1207 yılında kuşatma, abluka ve fetih olmak üzere- üç aşamalı olarak gerçekleşmiştir. Antalya’nın fethiyle birlikte Tür-kiye Selçukluları Akdeniz kıyısında bir liman şehrine sahip olmuş, devletin siyasi ve ekonomik olarak yükselişi hızlanarak devam etmiştir. Bu çalışmada Antalya’nın Türkiye Selçukluları tarafından fethinin ayrıntıları ortaya koyulacak ve bu durumun sonuçları Selçuklu tarihi özelinde değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Antalya, I. Gıyaseddin Keyhüsrev, Türkiye Selçukluları, Rumlar, Latinler

Kaynakça

• Plut. Pomp. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi: Pompeius) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarkhos, Bioi Paralleloi Agesilaos & Pom¬peius. Çev. N. Tüner Önen. Antalya 2015.
• Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Çeviri: Strabon, Geographika: Antik Anadolu Coğrafyası Ki¬tap: XII-XIII-XIV. Çev. A. Pekman. İstanbul 2000.
• Ortaçağ Kaynakları
• Abû’l-Farac tarih (= İbnü’l-İbrî, Chronicon Syriacum) Kullanılan Çeviri: Gregory Abû’l-Farac, Abû’l-Farac Tarihi I-II. Çev. Ö. R. Doğrul. Ankara 1999.
• Ahmed b. Mahmud selçuknâme (= Ahmed b. Mahmud, Tarih-i Âl-i Selçuk) Kullanılan Çeviri: Ahmed b. Mahmud, Selçukname I-II. Haz. E. Merçil. İstanbul 1977.
• Akropolites vekayiname (= Georgios Akropolites, Khronographia) Kullanılan Çeviri: Georgios Akropolites, Vekayiname. Çev. B. Umar. İs¬tanbul 2008.
• Aksarayî musameretü’l ahbâr (= Mahmud b. Mehmed el-Müştehir bi’l-Kerim el-Aksarâyî, Musâme¬retü’l-Ahbâr ve Musâyeretü’l-Ahyâr) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aksaraylı Mehmed oğlu Kerîmüddin Mah¬mud, Müsâmeret’ül-Ahbâr. Neş. O. Turan. Ankara 1999.
• Kerîmüddin Mahmud-i Aksarayî, Müsâmeretü’l-Ahbâr. Çev. M. Öztürk. Ankara 2000.
• Anna Komnena (= Anna Komnena, Alexiad) Kullanılan Çeviri: Anna Komnena, Alexiad (Anadolu’da ve Balkan Yarı¬m¬adası’nda İmparator Alexios Komnenos Dönemi’nin Tarihi). Çev. B. Umar. İstanbul 1996.
• Anonim tarîh (= Anonim, Tarîh-i Âl-i Selçuk) Kullanılan Çeviriler: Anonim, Selçukname. Çev. H. İ. Gök – F. Coşguner. Ankara 2014.
• F. N. Uzluk, Anadolu Selçukluları Devleti Tarihi. Ankara 1952.
• Aynî ıkdü’l-cümân (= Bedreddin Mahmud el-Aynî, Ikdü’l-Cüman fi Tarih-i Ehli’z -Zaman)
• Ebü’l-Fidâ takvimü’l-büldan (= El-Melikü'l-Müeyyed İmâdüddîn Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Alî b. Mahmûd İbn Ömer b. Şahinşah b. Eyyûb, Kitab-ı Takvimü’l-Büldan) Kullanılan Metin ve Çeviri: Ebü’l-Fidâ, Kitab-ı Takvimü’l-Büldan. Thk. ve Neş. Mac Guckin De Slane. Beyrut 1840. Ebü’l-Fidâ, Ebü’l-Fidâ Coğ¬rafyası (Takvimü’l-Büldan).Çev. R. Şeşen. İstanbul 2017.
• Ed-Devâdârî kenzü’d-dürer (= Ebubekir b. Abdullah b. Aybek ed-Devâdârî, Kenzu’d-Durer ve Câmi¬u’l-Gurer) Kullanılan Metin: Ed-Devâdârî, Kenzu’d-Durer ve Câmiu’l-Gurer VII. Cüz. Thk. Said Addülfettâh Âşur. Kahire 1973.
• El-Hüseynî ahbarü’d-devleti’s-selçukiyye (= Sadrüddîn Ebu’l-Hasan ‘Ali İbn Nâsır İbn ‘Ali El-Hüseynî, Ahbârü’d-Devleti’s-Selçukiyye) Kullanılan Çeviri: Sadrüddîn Ebu’l-Hasan ‘Ali İbn Nâsır İbn ‘Ali El-Hü¬seynî, Ahbârü’d-Devleti’s-Selçukiyye. Çev. N. Lugal. Ankara 1999.
• El-Kalkaşandî subhu’l-a’şâ (= Eş-Şeyh Ebu’l-‘Abbâs el-Kalkaşandî, Subhu’l-A’şâ fî Sına’ât- el-İnşâ) Kullanılan Metin: El-Kalkaşandî, Subhu’l-A’şâ fî Sına’ât- el-İnşâ. V. Cüz. Neş. Darü’l-Kütübi’l-Mısriyye. Kahire 1915.
• Hamevî mu’cem (= Yakut el-Hamevi, Mucemü’l-Büldan) Kullanılan Metin: Yakut el-Hamevi, Mucemü’l-Büldan, cilt I-V. Beyrut 1977.
• Hetum vekayiname (= Grigos Senyörü Hetum, Vekayiname) Kullanılan Çeviri: Grigos Senyörü Hetum, Vekayiname. Çev. H. D. And¬re¬asyan. İstanbul 1946.
• İbn Bibi (= El Hüseyin b. Muhammed b. Ali El-Ca’feri Er-Rugadi, El Evamirü’l Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye) Kullanılan Metin ve Çeviriler: İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye Tıpkıbasım. Haz. A. S. Erzi. Ankara 1956.
• İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçukname) I-II. Çev. M. Öztürk. Ankara 1996.
• İbn Bibi, Selçukname (Muhtasar). Çev. M. H. Yinanç. Yay. Haz. R. Yi¬nanç – Ö. Özkan. İstanbul 2007.
• İbn Kesir el-Bidâye (= İbn Kesir, El-Bidâye Ve’n-Nihâye) Kullanılan Metin ve Çeviri: İbn Kesir, El-Bidâye Ve’n-Nihâye, cilt XIII. Neş. El-Mektebetü’l-Ma’ârif. Beyrut 1988.
• İbn Kesir, Büyük İslam Tarihi, cilt XIII. Çev. M. Keskin. İstanbul 1994.
• İbn Sa’id bust el-arz (= İbn Sa’id el-Mağribî, Kitab-ı Bust el-Arz Fi’t-Tûl ve’l-Arz) Kullanılan Metin: İbn Sa’id, Kitab-ı Bust el-Arz. Thk. Huan Karnit Hay¬nis. Tetuan 1958.
• İbn Vâsıl müferricü’l-kurûb (= Cemâleddin Muhammed b. Sâlim b. Vâsıl, Kitab-ı Müferricü’l-Kurûb fi Ahbâr-ı Beni Eyyûb) Kullanılan Metin: İbn Vâsıl, Kitab-ı Müferricü’l-Kurûb fi Ahbâr-ı Beni Eyyûb III. Cüz. Neş. C. Eş-Şeyyâl. İskenderiye 1960.
• İbnü’l-Cevzi el-Muntazam (= Abdurrahman İbnü’l-Cevzi, El-Muntazam Fî Târîhi’l-Ümem) Kullanılan Çeviri: Abdurrahman İbnü’l-Cevzi, El-Muntazam Fî Târîhi’l-Ümem’de Selçuklular (H.430-485=1038-1092). Çev. A. Sevim. Ankara 2014.
• İbnü’l-Esir el-Kâmil (= Muhammed b. Muhammed Abdu’l-Vâhid eş-Şeybânî İbnü’l-Esîr, El-Kâmil fi’t-Târîh) Kullanılan Metin ve Çeviri: İbnü’l-Esîr, El-Kâmil fi’t-Târîh. Cilt X. Tsh. ve Neş. Muhammmed Yusuf ed-Dekkâk. Beyrut 2003.
• İbnü’l-Esîr, İslâm Tarihi El-Kâmil fi’t-Târîh Tercümesi. Cilt XII. Çev. A. Ağırakça – A. Özaydın. İstanbul 1987.
• İbnü’l-Verdi târih (= İbnü’l-Verdi, Tetimmetü’l-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer) Kullanılan Çeviri: İbnü’l-Verdi, Bir Ortaçağ Şairinin Kaleminden Sel¬çuklular. Haz. M. Alican. İstanbul 2014. Kullanılan Metin: Bedreddin Mahmud el-Aynî, Ikdü’l-Cüman fi Tarih-i Ehli’z-Zaman Cüz III. Thk. Mahmud Rezzak Mahmud. Kahire 2007.
• Mateos vekayiname (= Urfalı Mateos, Vekayiname) Kullanılan Çeviri: Urfalı Mateos, Urfalı Mateos Vekayinamesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162). Çev. H. D. Andreasyan. Ankara 2000.
• Müneccimbaşı câmiü’d-düvel (= Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah, Câmiü’d-Düvel) Kullanılan Çeviri: Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah, Câmiü’d-Düvel Sel¬çuk¬lular Tarihi II (Anadolu Selçukluları ve Beylikler). Yay. A. Öngül. İzmir 2001.
• Nigidî el-veled (= el-Kâdı Ahmed el-Nigidî, El-Veledü’ş-Şefîk ve’l-Hâfidü’l-Hâlik) Kullanılan Çeviri: Niğdeli Kadı Ahmed, Anadolu Selçukluları Devrinde Yazılan Bir Kaynak: El-Veledü’ş-Şefîk ve’l-Hâfidü’l-Hâlik. Haz. A. Ertuğ¬rul. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir 2009.
• Niketas Hist (= Niketas Khonitas, Historia) Kullanılan Çeviriler: Niketas Khonitas, Historia (Ioannes ve Manuel Kom¬nenos Devirleri). Çev. F. Işıltan. Ankara 1995.
• Niketas Khonitas, Historia 1180-1195. Çev. I. Demirkent. İstanbul 2006.
• Niketas Khonitas, Historia 1195-1206. Çev. I. Demirkent. İstanbul 2004.
• Odo de Deuil De Profictione (= Odo de Deuil, De Profectione Ludovici VII in Orientem) Kullanılan Çeviri: Odo de Deuil, The Journey of Louis VII to the East. Çev. V. G. Berry. New York 1948.
• Râvendî (= Muhammed b. Ali b. Süleyman er-Râvendî, Râhat-üs-Sudûr ve Âyet-üs-Sürûr) Kullanılan Çeviri: Er-Râvendî, Gönüllerin Rahatı ve Sevinç Alâmeti I-II. Çev. A. Ateş. Ankara 1999.
• Robert De Clari (= Robert De Clari, İstanbul’un Zaptı) Kullanılan Çeviri: Robert De Clari, İstanbul’un Zaptı. Çev. B. Akyavaş. Ankara 2000.
• Simbat vekayiname (= Başkumandan Simbat, Vekayiname)
• Kullanılan Çeviri: Başkumandan Simbat, Vekayiname (951-1334). Çev. H. D. Andreasyan. (TTK’da Basılmamış Nüsha Tercüme No: 68). İstan¬bul 1946.
• Vardan cihan tarihi (= Müverrih Vardan Vardapet, Cihan Tarihi) Kullanılan Çeviri: Müverrih Vardan Vardapet, Türk Fütühatı Tarihi. Çev. H. D. Andreasyan. İstanbul 1937.
• Villehardoin – Valenciennes (= Geoffroi de Villehardoin – Villehardoin-Henri de Valenciennes, Con¬qu¬ête de Constantinople) Kullanılan Çeviri: Geoffroi de Villehardoin – Henri de Valenciennes, Kons¬tan¬tinolis’te Haçlılar. Çev. A. Berktay. İstanbul 2001.
• Willermus (= Willermus Tyrensis, Historia Rerum In Partibus Transmarinis Gesta¬rum) Kullanılan Çeviri: Willermus Tyrensis, Historia Rerum In Partibus Trans¬marinis (Denizaşırı Bölgelere Yapılan Seferlerin Tarihi). Haz. E. Ayan. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 1994.
• Yazıcızâde Selçukname (= Yazıcızâde Ali, Tevârih-i Âl-i Selçuk) Kullanılan Çeviri: Yazıcızâde Ali, Tevârih-i Âl-i Selçuk. Haz. A. Bakır. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi. İstanbul 2008.
• Seyahatnameler İbn Battuta er-Rıhle (= Ebû Abdillâh Şemsüddîn (Bedrüddîn) Muhammed b. Abdillâh b. Mu¬hammed b. İbrâhîm el-Levâtî et-Tancî, Tuhfetü’n-Nuzzâr fî Garâibi’l-Emsâr ve Acâibü’l-Esfâr) Kullanılan Çeviri: İbn Battuta, İbn Battuta Seyahatnamesi I-II. Çev. A. S. Aykut. İstanbul 2000.
• Lanckoronski 2005 K. G. von Lanckoronski, Pamhylia ve Pisidia Kentleri I. Çev. S. Bulgurlu Gün. İstanbul 2005.
• Saint Quentin S. de Saint Quentin, Bir Keşiş’in Anılarında Tatarlar ve Anadolu (1245-1248). Çev. E. Özbayoğlu. Antalya 2006.
• Schiltberger 1995 J. Schiltberger, Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427). Çev. T. Akpı¬nar. İstanbul 1995.
• Spratt – Forbes 2008 T. A. B. Spratt – E. Forbes, Likya’da Yolculuklar I-II. Çev. D. Türker. An¬talya 2008.
• Modern Literatür Abulafia 2012 D. Abulafia, Büyük Deniz Akdeniz’de İnsanlık Tarihi. Çev. G. Ç. Güven. İstanbul 2012. A lican 20175 M. Alican, Malazgirt 1071 Kıyametin İlk Günü. İstanbul 20175.
• Altan 2003 E. Altan, II. Haçlı Seferi (1147-1148). Ankara 2003.
• Arslan 2007 M. Arslan, Mithradates VI Eupator: Roma’nın Büyük Düşmanı. İstanbul 2007.
• Arslan 2017 M. Arslan, “Myriokephalon Savaşı’nın Konya Bağırsak Boğazı’na Loka¬lize Edilmesine Mikrotoponimik Katkılar”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Miryokefalon Savaşı Özel Sayısı 7 (2017) 184-201.
• Ayönü 2014 Y. Ayönü, Selçuklular ve Bizans. Ankara 2014.
• Bailly 2006 A. Bailly, Bizans İmparatorluğu Tarihi. Çev. H. Şaman. İstanbul 2006.
• Bakır 2013 A. Bakır, “Ortaçağda Bir Türkiye Selçuklu Kenti Uluborlu”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 30 (2013) 55-66.
• Baykara 1989 T. Baykara, “Selçuklu Devrinde Antalya’nın İdari Durumu”. Antalya 3. Selçuklu Semineri Bildirileri 10-11 Şubat 1989. İstanbul (1989) 39-44.
• Baykara 1993 T. Baykara, “Bir Selçuklu Şehri Olarak Antalya”. Antalya IV. Selçuklu Semineri Bildiriler (13-14 Mart 1992). Antalya (1993) 38-43.
• Baykara 1997 T. Baykara, I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1164-1211) Gazi-Şehit. Ankara 1997.
• Baykara 2010 T. Baykara, “Türkiye Selçukluları Devrinde Antalya”. Ed. A. K. Atılgan, Dünden Bugüne Antalya I. Antalya (2010) 105-112.
• Budak 2016 M. A. Budak, “İbn-i Battuta ve El-Ömeri’nin Anlatımıyla Geç Ortaçağ’da Antalya ile Alanya”. Cedrus IV (2016) 353-372.
• Cahen 2001 C. Cahen, “13. Yüzyıl Başında Anadolu’da Ticaret”. Çev. A. Derman. Cogito Selçuklular Özel Sayısı 29 (2001) 132-143.
• Cahen 20022 C. Cahen, Osmanlılardan Önce Anadolu. Çev. E. Üyepazarcı. İstanbul 20022.
• Ceylan 2017 M. A. Ceylan, “Myriokephalon Savaşı (17 Eylül 1176) Açısından Konya Ba¬ğırsak Boğazı’nın Coğrafi Özellikleri”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araş¬tırmaları Dergisi 7 Miryokefalon Savaşı Özel Sayısı (2017) 1-39.
• Çavuşdere 2009 S. Çavuşdere, “Selçuklular Döneminde Akdeniz Ticareti, Türkler ve İtal¬yanlar”. Tarih Okulu IV (2009) 53-75.
• Çay 1983 A. Çay, “Karamıkbeli (Myrokefalon) Savaşı II (17 Eylül 1176)”. Türk Kül¬türünü Araştırma Enstitüsü Türk Kültürü Dergisi 246 (1983) 653-661.
• Çay 1987 A. Çay, II. Kılıç Arslan. Ankara 1987.
• Darkot 1978 B. Darkot, “Antalya”. Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, Cilt I. İstanbul (1978) 459-462.
• Delilbaşı 2013 M. Delilbaşı, “Ortaçağ’da Türk Hükümdarları Tarafından Batılılara Ahid¬nâmelerle Verilen İmtiyazlara Genel Bir Bakış”. Yay. Haz. S. Kılıç – S. Aylar, İki İmparatorluk Tek Coğrafya: Bizans’tan Osmanlı’ya Geçişin Ana¬dolu ve Balkanlardaki İzleri. İstanbul (2013) 57-64.
• Diehl 2006 C. Diehl, Bizans İmparatorluğu’nun Tarihi. Çev. A. G. Bozkurt. İstanbul 2006.
• Duggan 2008 T. M. P. Duggan, “The Paintwork and Plaster on Evdir and Kırkgöz Hans by Antalya and Some İmplications Drawn Concerning the Original Ap¬pearance of 13th c. Seljuk State Buildings”. Adalya XI (2008) 319-358.
• Emecen 1991 F. Emecen, “Antalya”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 1. İs¬tanbul (1991) 232-236.
• Eravşar 2017 O. Eravşar, Yolların Tanıkları Anadolu Selçuklu Hanları. Eskişehir 2017.
• Erdem 2002 İ. Erdem, “Bir Ortaçağ Kenti Antalya: Geç Antik Dönemden Selçuklula¬rın Sonuna Genel Bir Yaklaşım (I)”. Adalya V (2002) 163-171.
• Erdem 2003 İ. Erdem, “Bir Ortaçağ Kenti Antalya: Geç Antik Dönemden Selçuklula¬rın Sonuna Genel Bir Yaklaşım (II)”. Adalya VI (2003) 293-303.
• Erdem 2006 İ. Erdem, “Ortaçağ Sonlarında Likya Levant Ticareti ve Türkmenler (12-15. Yy)”. Eds. K. Dörtlük, B. Varkıvanç, T. Kahya, J. Courtils, M. D. Alp¬ars¬lan – R. Boyraz, III. Likya Sempozyumu Bildirileri I. Antalya (2006) 243-251.
• Erten 1338-1340. S. F. Erten, Antalya Livası Tarihi. İstanbul 1338-1340.
• Eskikurt 2017 A. Eskikurt, “Ortaçağ Kroniklerine Göre 17 Eylül 1176 Myriokephalon Zaferi (Bağırsak Boğazı-Konya)”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırma¬ları Dergisi 7 Miryokefalon Savaşı Özel Sayısı (2017) 74-98.
• Geyikoğlu 2002 H. Geyikoğlu, “Antalya’nın İlk Türk Mülki Amiri ve Kumandanı Müba¬rizettin Ertokuş’un Faaliyetleri ve Eserleri”. Adalya V (2002) 187-201.
• Gökalp 2008 N. Gökalp, Attaleia Kent Tarihi ve Yazıt Korpusu. Yayımlanmamış Dok¬tora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2008.
• Gökalp 2010 N. Gökalp, “Roma İmparatorluk Dönemi Lykia-Pamphylia Tarihi”. Ed. A. K. Atılgan, Dünden Bugüne Antalya I. Antalya (2010) 87-95.
• Göksu 2010 E. Göksu, Türkiye Selçuklularında Ordu. Ankara 2010.
• Gregory 2008 T. E. Gregory, Bizans Tarihi. Çev. E. Ermert. İstanbul 2008.
• Hellenkemper – Hild 2004 H. Hellenkemper – F. Hild, Tabula Imperii Byzantini 8: Lykien und Pam¬phylien. Vienna 2004.
• Heyd 20002 W. Heyd, Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. Çev. E. Z. Karal. Ankara 20002.
• Hill 2010 G. Hill, A History of Cyprus Volume II: The Frankish Period, 1192-1432. Cambridge 2010.
• Kaya 2006 S. Kaya, I. Gıyaseddin Keyhüsrev ve II. Süleymanşah Dönemi Selçuklu Ta¬rihi (1192-1211). Ankara 2006.
• Kesik 2000 M. Kesik, “Cenâbî’ye Göre Türkiye Selçukluları”. İstanbul Üniversitesi Ede¬biyat Fakültesi Tarih Dergisi 36 (2000) 213-259.
• Kesik 2003 M. Kesik, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155). Ankara 2003.
• Kesik 2006 M. Kesik, “Antalya’ya Yapılan İlk Akınlar ve Şehrin Selçuklu Hâkimiyeti Altına Girmesi”. Yay. Haz. N. Ekinci – H. Akın, Son Bin Yılda Antalya Sem¬pozyumu 18-19 Aralık 2003. Antalya (2006) 1-8.
• Koca 1996 S. Koca, “Türkiye Selçuklularında Ekonomik Politika”. Erdem 8/23 Türk¬lerde Hoşgörü Özel Sayısı II (1996) 465-484.
• Koca 2005 S. Koca, Selçuklular’da Ordu ve Askeri Teşkilat. Ankara 2005.
• Norwich 2012 J. J. Norwich, Bizans III. Çev. S. H. Riegel. İstanbul 2012.
• Ostrogorsky 20117 G. Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi. Çev. F. Işıltan. Ankara 20117.
• Özaydın 2002 A. Özaydın, “Kılıcarslan II”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 25. İstanbul (2002) 399-403.
• Özcan 2017 A. T. Özcan, “Myriokephalon Savaşı’nın Mevkisi Üzerine”. Selçuk Üni¬ver¬sitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi Miryokefalon Savaşı Özel Sayısı 7 (2017) 167-183.
• Özergin 1965 K. Özergin, “Anadolu’da Selçuklu Kervansarayları”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 15/20 (1695) 141-170.
• Peacock 2016 A. C. S. Peacock, Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu. Çev. Z. Rona. İstanbul 2016.
• Polat 2002 M. S. Polat, “Selçuklu Türkiye’sinde Ticaret”. Eds. H. C. Güzel, K. Çiçek – S. Koca, Türkler 7. Ankara (2002) 375-385.
• Redford – Leiser 2008 S. Redford – G. Leiser, Taşa Yazılan Zafer Antalya İçkale Surlarındaki Selçuklu Fetihnâmesi. Çev. İ. Türkoğlu. Antalya 2008.
• Runciman 20084 S. Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi II-III. Çev. F. Işıltan. Ankara 20084.
• Savvides 1981 A. G. C. Savvides, Byzantium In the Near East: Its Relations with the Sel¬juk Sultanate of Rum In Asia Minor the Armenians of Cilicia and the Mon¬gols A.D. c. 1192-1237. Selanik 1981.
• Sevim – Merçil 1995 A. Sevim – E. Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi Siyaset, Teşkilât ve Kültür. Ankara 1995.
• Sevim 1990 A. Sevim, Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleymanşah. Ankara 1990.
• Sevim 2010 A. Sevim, “Süleyman Şah I”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 38. İstanbul (2010) 103-105.
• Sevin 20133 V. Sevin, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I. Ankara 20133.
• Sönmez 2008 C. C. Sönmez, Antalya Kenti Kalesi’nin Tarihi Burçlar, Kapılar ve Sur Du¬varları. Antalya 2008.
• Sümer – Sevim 1988 F. Sümer – A. Sevim, İslâm Kaynaklarına Göre Malazgirt Savaşı (Metin¬ler ve Çevirileri). Ankara 1988.
• Şahin 2014 M. Şahin, “Habibü’s-Siyer’e Göre Türkiye Selçukluları”. Ankara Üniver¬sitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 54/1 (2014) 21-40.
• Taneri 1995 A. Taneri, “Mübârizüddîn Ertokuş”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansik¬lopedisi Cilt 11. İstanbul (2002) 312-313.
• Turan 1946 O. Turan, “Selçuk Kervansarayları”. T.T.K Belleten X/39 (1946) 471-496. Turan 1947 O. Turan, “Selçuk Devri Vakfiyeleri II Mübârizeddin Er-Tokuş ve Vakfi¬yesi”. T.T.K Belleten XI/43 (1947) 415-445.
• Turan 1971 O. Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul 1971.
• Turan 1977 O. Turan, “Keyhüsrev I”. Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi Cilt VI. İstanbul (1977) 613-620.
• Turan 19882 O. Turan, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar Metin, Tercüme ve Araştırmalar. Ankara 19882.
• Turan 1990 Ş. Turan, Türk İtalya İlişkileri I Selçuklular’dan Bizans’ın Sona Erişine. İstanbul 1990.
• Turan 19984 O. Turan, Selçuklular ve İslamiyet. İstanbul 19984.
• Turan 20072 O. Turan, İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihî Takvimler. Ankara 20072.
• Vasiliev 2016 A. A. Vasiliev, Bizans İmparatorluğu Tarihi. Çev. T. Alkaç. İstanbul 2016.
• Vryonis 1971 S. Vryonis, The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Pro¬cess of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century. Lon¬don 1971.
• Vryonis 2001 S. Vryonis, “ Selçuklu Gulamları ve Osmanlı Devşirmeleri ”. Çev. T. Bir¬kan. Cogito Selçuklular Özel Sayısı 29 (2001) 93-119.
• Yılmaz 2002 L. Yılmaz, Antalya (Bir Ortaçağ Türk Şehrinin Mimarlık Mirası ve Şehir Dokusunun Gelişimi 16. Yüzyılın Sonuna Kadar). Ankara 2002.
• Yinanç 2013 M. H. Yinanç, Türkiye Tarihi Selçuklular Devri I. Yay. Haz. R. Yinanç. Ankara 2013.
• Yinanç 2014 M. H. Yinanç, Türkiye Tarihi Selçuklular Devri II. Yay. Haz. R. Yinanç. Ankara 2014.