East Mediterranean Amphoras in Silifke Museum

Yıl 2013, Cilt: 1, 107 - 124, 01.06.2013

Erkan Alkaç

https://doi.org/10.13113/CEDRUS/20131680

Öz

Different style of amphora was made in the Eastern Mediterranean Region from the end of the VIII century B.C. into Late Antiquity. Several proofs for the production of amphoras in the region were found during the course of excavations and surface surveys. The produce of the region including: olive oil, wine, daphne laurel oil, kinds of fish were carried in these amphora. During studies in Silifke Museum seven East Mediterranean made groups of amphora were determined. The examples of these East Mediterranean amphora groups in the Silifke Museum are: the basket handle, Syria-Palestinian Group, Cyprus-North Syria one handle, M 239, Late Roman 1 Amphoras B and C forms, Late Roman 4 Amphoras and AE5. In particular the Late Roman 1 Amphoras have the widest geographical distribution, found in many regions around the Mediterranean and Black Seas. The East Mediterranean amphoras in the Museum date to the period extending from between the VII century B.C. to the VII century A.D.

Anahtar Kelimeler

Silifke Museum • Eastern Mediterranean • Amphora • Production • Trade

Silifke Müzesi’nden Doğu Akdeniz Üretimi Amphoralar

Öz

Doğu Akdeniz Bölgesi’nde M.Ö. VIII. yüzyılın sonundan Geç Antikçağa kadar, farklı formlarda am­phora üretilmiştir. Bölgedeki amphora üretimine dair çeşitli kanıtlar, kazılar ve yüzey araştırmalarında tespit edilmiştir. Bu amphoralar içerisinde bölgede üretilen zeytinyağı, şarap, defne yağı, balık çeşitleri gibi gıda ürünleri taşınmıştır. Silifke Müzesi’ndeki çalışma­ları­mızda Doğu Akdeniz üretimi yedi amphora grubu saptanmıştır. Silifke Müzesi’ndeki Doğu Akdeniz üre­timi örnekleri, Sepet Kulplu, Suriye-Filistin Grubu, Kıbrıs-Kuzey Suriye Tek Kulplu, M 239, LR 1 Ampho­rası’nın B ve C Formları, LR 4 Amphorası ve AE 5 oluşturmaktadır. Özellikle Late Roman 1 ampho­ra­ları, Akdeniz ve Karadeniz’in birçok noktasına ulaşarak en geniş coğrafi yayılıma sahip grubu oluşturmaktadır. Müze’deki Doğu Akdeniz ampho­raları yaklaşık M.Ö. VII. yüzyılla M.S. VII. yüzyıl arasına tarihlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Silifke Müzesi • Doğu Akdeniz • Amphora • Üretim • Ticaret

Kaynakça

• Alkaç 2012 E. Alkaç, “Korykos (Kilikia) Yüzey Araştırmalarında Bulunan LR 1 Amphoraları”. Olba 20 (2012) 323-344.
• Alpözen et al. 1995 T. O. Alpözen, A. H. Özdaş – B. Berkaya, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Ticari Amphoraları: Eskiçağ’da Akdeniz Deniz Ticareti. Ankara 1995.
• Arslan 2010 N. Arslan, Kilikya Demir Çağı Seramiği. İthal Boyalı Seramikler ve İlişkiler. İstanbul 2010.
• Aston 2007 A. D. Aston, “Amphorae, Storage Jars and Kegs from Elephantine a Brief Survey of Vessels from the Eighth-Seventh Centuries BC to the SeventhEighth Centuries AD”. CCE 8, 2 (2007) 419-445.
• Aubert 2004 C. Aubert, “Le Commerce Antique en Phénicie d’aprés les Amphores Locales et Importées de Beyrouth”. Eds. J. Eiring – J. Lund, Transport Amphorae and Trade in the Eastern Mediterranean. Acts of the International Colloqium at the Danish Institute at Athens, Athens 26-29 September 2002. Athens (2004) 31-41.
• Autret et al. 2010 C. Autret, R. Yağcı – N. K. Rauh, “Soli/Pompeipolis’te LRA 1 Amphora Fırın Alanı”. Anmed 8 (2010) 203-207.
• Badre et al. 1994 L. Badre, E. Gubel, E. Capet – N. Panayot, “Tell Kazel (Syrie) Rapport Préliminaire sur les 4é-8é Campagnes de Fouilles (1988-1992)”. Syria LXXI (1994) 259-346.
• Ballet 2007 P. Ballet, “Les Amphores, Kellia II. L’Ermitage Copte QR 195, 2. La Céramique, les Inscriptions, les Décors”. IFAO 49 (2007) 92-93.
• Bonifay – Villedieu 1989 M. Bonifay – F. Villedieu, “Importation d’Amphores Orientales en Gaule”. BCH 18 (1989) 17-46.
• Bonifay – Pieri 1995 M. Bonifay – D. Pieri, “Amphores du Ve au VIIe s. A Marseille: Nouvelles Donnees sur la Typologie et le Contenu”. JRA 8 (1995) 94-120.
• Boardman – Hayes 1973 J. Boardman – J. Hayes, Excavations at Tocra, 1963-1965: The Archaic Deposits II and Later Deposits. BSA Suppl. 10. Oxford 1973.
• Burragato et al. 2007 F. Burragato, M. Nezza, A. F. Ferrazzoli – M. Ricci, “Late Roman 1 Amphora Types Produced at Elaiussa Sebaste”. Eds. M. Bonifay – J. C. Treglia, Late Roman Coarse Wares, Cooking, Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry 2. Marseille and Arles, 13- 16 April 2005, BAR IntSer 1662. Oxford (2007) 689-700.
• Calvet 1972 Y. Calvet, Les Timbres Amphoriques (1965-1970) Salamine de Chypre III. Paris 1972.
• Calvet 1986 Y. Calvet, “Les Amphores Chypriotes et Leur Diffusion en Mediterrenee Orientale”. BCH Suppl. 13 (1986) 504-514.
• Cankardeş-Şenol – Şenol 2003 G. Cankardeş Şenol – A. K. Şenol, “Commercial Ties of Cilicia by Means of Hellenistic and Roman Amphorae”. Olba 7 (2003) 119-143.
• Cankardeş-Şenol 2006 G. Cankardeş-Şenol, Klasik ve Helenistik Dönemde Mühürlü Amphora Üreten Merkezler ve Mühürleme Sistemleri. İstanbul 2006.
• Cankardeş-Şenol 2009 G. Cankardeş-Şenol, “Amphoralarda Taşınan Ticari Ürünler ve Pazarlama Teknikleri”. Ed. A. K. Şenol, AETAM’da (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi) Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri. Mersin (2009) 10-19.
• Cankardeş-Şenol – Alkaç 2007 G. Cankardeş-Şenol – E. Alkaç, “Nagidos’da Ele Geçen Amphora Mühürleri: Rhodos, Knidos, Kıbrıs ve Lokal Üretimler”. Ed. S. Durugö nül, Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları Nagidos. Adalya Suppl. 6. İstanbul (2007) 297-344.
• Çokay-Kepçe 2006 S. Çokay-Kepçe, Antalya Karaçallı Nekropolü, Adalya Suppl. 4. İstanbul 2006.
• Demesticha 2003 S. Demesticha, “Amphora Productions on Cyprus during the Late Roman Period”. Ed. Ch. Bakirtzis, Actes VIIe Congrès International sur la Céramique Médiévale en Méditerranée. Thessaloniki 11-16 October 1999.
• Athens (2003) 469-476.
• Dothan – Freedman 1967 M. Dothan – D. N. Freedman, Ashdod I. The First Season of Excavation 1962. ‘Atiqot VII. Israel 1967.
• Durukan 2007 M. Durukan, “Nekropol Alanları”. Ed. S. Durugönül, Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları Nagidos. Adalya Suppl. 6. İstanbul (2007) 23-242.
• Dündar 2012 E. Dündar, “A Group of Amphorae from Side Museum and a New Type Amphora: The Lycian Amphora?”. AA (2012/1) 43-61.
• Empereur – Picon 1989 J. Y. Empereur – M. Picon, “Les Régions de Production d’Amphores Impériales en Méditerranée Orientale”. Amphores Romanes et Storia Economica: Dix an de Recherche. Collection de l’Ecole Française de Rome 114. Rome (1989) 223-248.
• Empereur 1998 J. Y. Empereur, “Les Amphores Complètes du Musée d’Alexandrie: Importations et Productions Locales”. BCH Suppl. 33 (1998) 393-399.
• Ferrazzoli – Ricci 2007 A. F. Ferrazzoli – M. Ricci, “Elaiussa Sebaste: Produzioni e Consumi di una Città della Cilicia tra Ve VII Secolo”. Eds. M. Bonifay – J. C. Treglia, Late Roman Coarse Wares, Cooking, Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry 2. Marseille and Arles, 13- 16 April 2005, BAR IntSer 1662. Oxford (2007) 671-688.
• Fournet – Pieri 2008 J. L. Fournet – D. Pieri, “Les Dipinti Amphoriques d’Antinoopolis”. Ed. Guido Bastianini-Rosario Pintuadi, Antinoupolis I. Firenze (2008) 175- 216.
• Ghaly 1992 H. Ghaly, “Pottery Workshops of Saint-Jeremia (Saqqara)”. CCE 3 (1992) 161-171.
• Gjerstad 1948 E. Gjerstad, The Cypro-Geometric, Cypro-Archaic and Cypro-Classical Periods, Greek Geometric and Archaic Pottery found in Cyprus, The Swedish Cyprus Expedition IV, 2. Stockholm 1948.
• Gjerstad 1960 E. Gjerstad, “Pottery Types, Cypro-Geometric to Cypro Classical”. OpAth 3 (1960) 105-122.
• Grace 1973 V. Grace, “Imports from Pamphylia”. BCH Suppl. 1 (1973) 183-208.
• Gratien 1997 B. Gratien, “Tell El-Herr”. CCE 53 (1997) 71-73.
• Hadjisavvas 1999 S. Hadjisavvas, “Chronique des Fouilles et Découvertes Archéologiques à Chypre en 1998”. BCH 123 (1999) 599-633.
• Jones 1950 F. F. Jones, “The Pottery”. Ed. H. Goldman, Excavations at Gözlü Kule, Tarsus I. Princeton 1950.
• Kapitaikin 2006 L. A. Kapitaikin, “The Pottery from the IAA Excavations at Tel Mikhal (Tel Michal)”. ‘Atiqot 52 (2006) 21-56.
• Karageorghis 1974 V. Karageorghis, Excavations in the Necropolis of Salamis III, 3. Nicosia 1974.
• Lecuyot 2007 G. Lecuyot, “Amphores de la Basse Époque à l’Epoque Copte Provenant de Saqqâra, Secteur du Mastaba d’Akhethetep”. CCE 8, 1. Amphores d'Egypte, de la Basse époque à l'époque arabe (2007) 199-206.
• Lehmann 1996 G. Lehmann, Untersuchengen zur späten Eisenzeit in Syrien und Libanon, Stratigraphie und Keramikformen zwischen ca. 720 bis 300 v. Chr. Münster 1996.
• Leidwanger 2005-2006 J. Leidwanger, “The Cypriot Transport Amphora. Notes on its Development and Distribution”. Skyllis 7 (2005-2006) 24-31.
• Manning et al. 2000 S. W. Manning, S. I. Monks, D. A. Sewell – S. Demesticha, “Late Roman Type 1a Amphora Production at the Late Roman Site of Zygi-Petrini, Cyprus”. RDAC (2000) 233-256.
• Marchand – Dixneuf 2007 S. Marchand – D. Dixneuf, “Amphores et Conteneurs Egyptiens et Importés du VIIe siècle apr. J.-C. Sondages Récents de Baouît (2003- 2004)”. CCE 8 (2007) 309-344.
• Mayerson 1985 P. Mayerson, “The Vine and Vineyards of Gaza in the Byzantine Period”. BASOR 257 (1985) 75-78.
• Michaelides 1996 D. Michaelides, “The Developement of the Cypriote Economy from the Prehistoric Period to the Present Day”. Eds. V. Karageorghis – D. Michaelides, The Economy of Cyprus during the Hellenistic and Roman periods. Nicosia 28-29 April 1996. Nicosia (1996) 139-152.
• Nacef 2007 J. Nacef, “Nouvelles Données sur l’Atelier de Potiers de Henchir ech Chekaf (Ksour Essef, Tunisie)”. Eds. M. Bonifay – J. C. Treglia, Late Roman Coarse Wares, Cooking, Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry 2. Marseille and Arles, 13-16 April 2005, BAR IntSer 1662. Oxford (2007) 581-591.
• Newet – Jackson 2007 L. Newet – M. P. C. Jackson, “Hellenistic Ceramics and Lamps”. Eds. N. Postgate – D. Thomas, Excavations at Kilise Tepe, 1994-98: From Bronze Age to Byzantine in Western Cilicia.Vol I, British Institute at Ankara Monograph 30. London (2007) 379-430.
• Özdaş et al. 2012 H. Özdaş, H. Kızıldağ – E. Okan, “Akdeniz Kıyıları Arkeolojik Sualtı Araştırmaları. Anmed 10 (2012) 119.
• Pacetti 1995 F. Pacetti, “Appunti su Alcuni Tipi di Anfore Orientali della Prima età Bizantina Centri di Produzione, Contenuti, Cronologia e Distribuzione”. Eds. L. Quilici – S. Quilici-Gigli, Agricoltura e Commerce Nell’Italia Antica Atlente Tematico di Topografia Antica Suppl. I. Rome (1995) 273-294.
• Peacock – Williams 1986 D. P. S. Peacock – D. F. Williams, Amphorae and the Roman Economy: An Introductory Guard. London 1986.
• Pieri 2005 D. Pieri, Le Commerce du Vin Oriental, A l’Epoque Byzantine (Ve-VIIe siècles), Le Temoignage des Amphores en Gaule. Paris 2005.
• Pieri 2007 D. Pieri, Les Centres de Production d’Amphores en Mediterranée Orientale Durant L’antiquité Tardive: Quelques Remarques”. Eds. M. Bonifay – J. C. Treglia, Late Roman Coarse Wares, Cooking, Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry 2, Marseille and Arles, 13-16 April 2005, BAR IntSer 1662. Oxford (2007) 611-625.
• Rauh 1999 N. Rauh, “Dağlık Kilikya Yüzey Araştırma Projesi: 1997 Sezonu Raporu”. AST 16, 1 (1999) 339-348.
• Rauh 2004 N. Rauh, “Pirated Knock-offs: Cilician Imitations of Internationally Traded Amphoras”. Eds. J. Eiring – J. Lund, Transport Amphorae and Trade in the Eastern Mediterranean. Acts of the International Colloqium
• at the Danish Institute at Athens, Athens 26-29 September 2002. Athens (2004) 329-336.
• Regev 2004 D. Regev, “The Phoenician Transport Amphora”. Eds. J. Eiring – J. Lund, Transport Amphorae and Trade in the Eastern Mediterranean. Acts of the International Colloqium at the Danish Institute at Athens, Athens 26-29 September 2002. Athens (2004) 337-351.
• Riis 1979 P. J. Riss, Sukas VI: The Graeco-Phoenician Cemetery and Sanctuary at the Southern Harbour. Munksgaard 1979.
• Riley 1975 J. Riley, “The Pottery from the First Session of Excavation in the Caesarea Hippodrome”. BASOR 218 (1975) 25-63.
• Riley 1982 J. Riley, “New Light on Relations between the Eastern Mediterranean and Carthage in the Vandal and Byzantine Periods: The Evidence from the University of Michigan Excavations”. Actes Colloque sur la Ceramique Antique Carthage, Carthage, 23-24 Juin 1980. Carthage (1982) 111-122.
• Robinson 1959 H. Robinson, Pottery of the Roman Period: Chronology. Agora 5. Princeton 1959.
• Slane 1994 K. W. Slane, “Tetrarchic Recovery in Corinth: Pottery, Lamps, and Other Finds from the Peribolos of Apollo”. Hesperia 63, 2 (1994) 127-168.
• Sazanov 1999 A. Sazanov, “Les Amphores ‘LA 1 Carthage’ Dans la Region de la Mer Noire”. Ed. Y. Garlan, Production et Commerce des Amphores Anciennes en mer Noire: Colloque international organisé à Istanbul, 25-28 mai 1994.
• Paris (1999) 265-279.
• Sazanov 2007 A. Sazanov, “Les Amphores Orientales d’Epoque Protobyzantine au Nord de la Mer Noire: Chronologie et Typologie”. Eds. M. Bonifay – J. C. Treglia, Late Roman Coarse Wares, Cooking, Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry 2. Marseille and Arles, 13- 16 April 2005, BAR IntSer 1662. Oxford (2007) 803-815.
• Singer-Avitz 1989 L. Singer-Avitz, “Local Pottery of the Persian Period (Strata XI-VI)”. Eds. Z. Herzog et al., Excavations at Tel Michal, Israel. Tel Aviv (1989) 115-144.
• Stucky 1983 A. R. Stucky, Ras Shamra Leukos Limen, Mission Archeologique de Ras Shamra. Paris 1983.
• Şenol – Kerem 2000 A. K. Şenol – F. Kerem, “İçel Müzesinde Bulunan Bir Grup Amphora”. Olba 3 (2000) 81-114.
• Şenol 2003a A. K. Şenol, Marmaris Müzesi Ticari Amphoraları. Ankara 2003.
• Şenol 2003b A. K. Şenol, “The Amphoras from the Bridge Excavations, Gabbari Sector 2”. Eds. J. Y. Empereur – M. D. Nenna, Nécropolis 2, Etudes Alexandrines 7. Cairo (2003) 191-211.
• Şenol 2004 A. K. Şenol, “Kıbrıs’da Amphora Üretimi”. İdol 23 (2004) 10-14.
• Şenol – Aşkın 2007 A. K. Şenol – E. Aşkın, “Amphoralar Işığında Kentin Ticari İlişkileri”. Ed. S. Durugönül, Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları Nagidos. Adalya Suppl. 6. İstanbul (2007) 241-297.
• Şenol 2007 A. K. Şenol, “A Statistical Essay on the Distribution of Imported Amphorae Finds of the CEAlex Salvage Excavations”. CCE 8, 1. Amphores d'Egypte, de la Basse époque à l'époque arabe (2007) 57-75.
• Şenol 2009a A. K. Şenol, “Ticaret ve Amphoralar”. Ed. A. K. Şenol, AETAM’da (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi) Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri. Mersin (2009) 24-27.
• Şenol 2009b A. K. Şenol, “AETAM’da Bulunan Amphoraların Tipolojisi”. Ed. A. K. Şenol, AETAM’da (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi) Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri. Mersin (2009) 100-319.
• Şenol 2010 A. K. Şenol, “Hellenistik Dönem’de Mısır’da Amphora Üretimi”. Olba 18 (2010) 141-175.
• Zoroğlu 1994 L. Zoroğlu, Kelenderis I. Kaynaklar, Kalıntılar, Buluntular. Ankara 1994.
• Zoroğlu 1996 L. Zoroğlu, “1995 Yılı Kelenderis Kazı ve Onarım Çalışmaları”. KST 17 (1996) 261-276.
• Zoroğlu 2005 L. Zoroğlu, “Kelenderis in achämenidischer Zeit”. Eds. B. Brandt, V. Gassner – S. Ladstatter, Synergia Festschrift für Friedrich Krinzinger Band II (2005) 395-400.
• Zoroğlu 2008 L. Zoroğlu, “Kelenderis ve Karaçallı Nekropolleri: Klasik Çağa Ait İki Mezarlık Hakkında Düşünceler”. Eds. İ. Delemen et al., Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı Euergetes II. İstanbul (2008) 1235-1246.
• Zoroğlu et al. 2009 L. Zoroğlu, M. Dillon, D. Yakinlar – N. Rauh, “Anamur Arkeoloji Müzesi’ndeki amphora Araştırmaların Raporu”. AST 26, 2 (2009) 33-50.