The South Gate With Corridor of the Pedasa Acropolis Fortification

Yıl 2017, Cilt: 5, 121 - 129, 01.06.2017

Abdulkadir Baran

Öz

Pedasa on the Halikarnassian peninsula is one of the important sites of ancient Caria and it is the only excavated site of the so-called Lelegian settle­ments. A bowl shaped cavity in the bedrock spur at re­ar back corner in the corridor of the south gate of the acropolis fortifications of Pedasa was published as a cultic bowl. However, when one looks at the general ar­rangement of the gate and compares with parallel ex­amples, one can conclude it is not a cultic bowl. For­tification gates with a corridor became common in the Classical period with the intention of reducing the num­ber of attackers in front of the doors, to create a killing zone in front of the door for the defenders. All the parallel examples were closed at the rear by heavy two leaf wooden doors that opened inwards. The Pe­da­sa south gate with corridor is one of the earlier ex­amples of this type, and in this context it can be easily understood that the bowl shaped cavity cut in the bedrock spur at rear back corner was the pivot-socket for one of the two wooden doorposts, that of the 2 m wide west leaf of the two leaf wooden door.

Anahtar Kelimeler

Caria • Pedasa • Iron Age • Fortifications • Gates with Corridor

Pedasa Akropolis Suru Koridorlu Güney Geçidi

Öz

Halikarnassos yarımadasında yer alan Pedasa, an­tik Karia Bölgesi’nin önemli yerleşimlerinden birisidir ve Leleg halkıyla bağdaştırılan yerleşimler arasında ka­zı­sı yapılan tek merkezdir. Pedasa akropolis suru kori­dorlu güney geçidinde kazılar sonucunda açığa çıkartı­lan anakaya düzlemindeki kâse formlu bir düzenleme sunu çanağı olarak yayınlanmıştır. Bununla birlikte ge­çidin genel düzenlemesine bakıldığında ve özellikle de pa­ralel örneklerle karşılaştırmalar yapıldığında bu oyu­ğun bir sunu çanağı olmadığı görülmektedir. Klasik Dö­nem’de oldukça yaygınlaşan koridorlu sur geçitleri düş­manın dar bir alanda az sayıda kişiyle saldırmasını ve bu sayede savunmacıların saldıran düşmanı kolaylıkla ber­taraf etmelerini amaçlamaktadır. Mevcut örneklere bakıldığında koridorlu geçitlerin iç bitimlerinde içe açılan çift kanatlı ahşap kapılarla kapanmış oldukları gö­rül­mektedir. Bu düzenlemenin erken örneklerinden birisi olan Pedasa Güney Kapısı koridorlu sur geçit dü­zen­lemesinin iç batı köşesinde yürüme düzleminde yer alan bu yuvanın da çift kanatlı ahşap sur kapısının yak­laşık 2 m genişliğindeki batı kanadını taşıyan kapı di­reğinin dönüş yuvası olarak biçimlendirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karia • Pedasa • Demir Çağ • Tahkimat • Koridorlu Geçit

Kaynakça

• Atalan-Çayırezmez 2006 N. Atalan-Çayırezmez, Relationships Between Topography and Kerkenes (Turkey), a GIS Analysis. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara 2006
• Baran 2016 A. Baran, “Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler”. MJH VI/2 (2016) 49-87.
• Cahill – Kroll 2005 N. Cahill – J. H. Kroll, “New Archaic Coin Finds at Sardis”. AJA 109 (2005) 589-617.
• Curtis – Tallis 2015 J. Curtis – N. Tallis, “More Thoughts on The Balawat Gates of Shalmaneser III: The Arrangement of the Bands”. Iraq 77 (2015) 59-74.
• Diler – Adıgüzel 2015 A. Diler – G. Adıgüzel, “Pedasa Akropolis Giriş Kapısında Kült Çanağı”. Eds. E. Okan –C. Atilla, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan. İstanbul (2015) 89-102.
• Gerding 2011 H. Gerding, “A courtyard gate at Thourioi”. Opuscula 4 (2011) 7-18. Kaynak: http://kerkenes.metu.edu.tr/kerk1/12propub/kerknews/2011/ English/kn12p1415.html (11.03.17)
• Koşan 2009 O. Z. Koşan, Neolitik Çağ’dan Erken Tunç Çağı Sonuna Kadar Anadolu’da Savunma Mimarisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 2009.
• Lawrence 1979 A. W. Lawrence, Greek Aims in Fortification. Oxford 1979.
• Maher 2014 M. P. Maher, “A New Look at the Fortifications of Arkadian Gortys”. Eds. D. W. Rupp – J. E. Tomlinson, Meditations on the Diversity of the Built Environment in the Aegean Basin and Beyond; Proceedings of a Colloquium in Memory of Frederick E. Winter Athens. 22-23 Haziran 2012. Atina (2014) 265-284.
• Mielke 2012 D. P. Mielke, “Fortifications and Fortification Strategies of Mega-Cities in the Ancient Near East”. Eds. R. Matthews – J. Curtis, Proceedings of the 7th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East. 12-16 Nisan 2010. Wiesbaden (2012) 74-91.
• Radt 1970 W. Radt, Siedlungen und Bauten auf der Halbinsel von Halikarnassos unter besonderer Berücksichtigung der archaischen Epoche, Istanbuler Mitteilungen Beiheft 3. Tübingen 1970.
• Vergnaud 2012 B. Vergnaud Recherches sur les fortifications d'Anatolie occidentale et centrale au début du pre-mier millénaire av. J.-C. (Xe-VIe s.). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Université Michel de Montaigne. Bordeaux 2012.
• Vico – Vilaro 2009 D. M. Vico – D. A. Vilaró, “Puertas fortificadas del Mediterráneo: Orígenes y evolución”. Revista d’Arqueologia de Ponent 19 (2009) 177-204.
• Winter 1971 F. E. Winter, Greek Fortifications. Toronto 1971.
• Young 1956 R. S. Young, “The Campaign of 1955 at Gordion: Preliminary Report”. AJA 60 (1956) 249-266.