The Reasons Behind The Occupation of Adalia in 1361 by The Lusignans

Yıl 2017, Cilt: 5, 398 - 409, 01.06.2017

Özge Bozkurtoğlu Özcan

Öz

Established in 1192 on Cyprus the Lusignan Kingdom became the easternmost outpost of Latin Chris­tianity after the fall of Acre in 1291 and it compet­ed with its Muslim neighbours throughout the 14th century. During his reign the titular King of Jerusalem and King of Lusignan Cyprus, Pierre I, launched a num­ber of attacks and raids, starting with the capture of Antalya Adalia in 1361, with the port-city held until 1373 when Lusignan Cyprus faced the domination of the Genoese and its garrison was withdrawn. The aim of this article is to address the reasons why the Lusig­nans took and why they held Antalya for 12 years, alth­ough the chronicles of the time often relate the diffi­culty in keeping the city and it becoming a burden to the island. In line with this objective, the series of at­tacks following the capture of Adalia and changing trade conditions are examined, in terms of their effects upon on each other.

Anahtar Kelimeler

The Lusignans • Antalya Adalia • Cyprus • The Eastern Mediterranean • Trade

Lusignanların 1361 Yılında Antalya’yı Adalia İşgalinin Ardında Yatan Sebepler

Öz

Kıbrıs’ta 1192 yılında kurulan Lusignan Krallığı, 1291 yılında Akkâ’nın düşüşü ile Hıristiyanlığın Do­ğu’da bulunan tek üssü konumuna gelmiş ve 14. yüzyıl­da etrafındaki Müslüman komşuları ile mücadele içeri­sinde olmuştur. Kıbrıs ve ismen Kudüs Kralı I. Pierre, 1361 yılında Antalya’yı ele geçirmiş ve 1373 yılında ada­nın Ce­neviz tahakkümü altına girme tehlikesi karşı­sında garnizonun kentten ayrılmak durumunda kalma­sına kadar bir dizi saldırı ve yağma faaliyetlerinde bu­lun­muştur. Bu çalışmanın amacı, kroniklerde elde tu­tul­masının zorluklarından sıklıkla bahsedilerek krallık için adeta bir yük haline gelen Antalya’nın Lusignanlar tarafından ele geçirilmesinin ve 12 yıl boyunca bütün baskılara rağmen krallık kontrolü altında tutulmasının ne­denlerini ele almaktır. Bu hedef doğrultusunda An­tal­ya’nın alınması ile başlayan bir dizi saldırı ve döne­min değişen ekonomik koşulları birbirleriyle olan iliş­kileri bakımından incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Lusignanlar • Antalya Adalia • Kıbrıs• Doğu Akdeniz• Ticaret

Kaynakça

• Amadi F. Amadi, Chroniques d’Amadi et de Strambaldi. Ed. R. de Mas Latrie, Paris 1891.
• Baybars el-Mansûrî (= Ruknuddîn Baybars el-Mansûrî ed-Devâdâr el-Hıtayî, et-Tuhfetu’lMulûkiyye fi’d-Devleti’t-Turkiyye).
• Kullanılan Çeviri: Baybars el-Mansûrî, et-Tuhfetu’l-Mulûkiyye fi’dDevleti’t-Turkiyye Türk Devleti Konusunda Sultânlara Armağan (1252- 1312). Çev. H. Polat. Ankara 2016.
• Excerpta Cypria Excerpta Cypria. Trans. C. D. Cobham, Cambridge 1908.
• Froissart J. Froissart, The Chronicles of Froissart. Trans. J. Bourchier-L. Beners. New York 1904.
• İbn Tagrıberdî (= Cemâleddîn Ebu’l-Mehâsin Yusuf b. Tagrıberdî el-Atâbegî, EnNücûmu’z-Zâhire fî Mulûk-i Mısır ve’l-Kâhire).
• Kullanılan Çeviri: İbn Tagrıberdî, En-Nücûmu’z-Zâhire (Parlayan Yıldızlar). Çev. D. A. Batur. İstanbul 2013.
• Machaut G. de Machaut, La Prise d’Alexandrie. Ed. L. de Mas Latrie. Genève 1877.
• Makhairas L. Makhairas, Recital Concerning the Sweet Land of Cyprus entitled “Chronicle”. Ed. R. M. Dawkins, Vols. I-II. Oxford 1932.
• Strambaldi Strambaldi, Chroniques d’Amadi et de Strambaldi. Ed. R. De Mas Latrie, Seconde Partie. Paris 1893.
• Ağır – Solak 2013 M. Ağır – K. Solak, “Memlûk Devleti’nin Doğu Akdeniz’deki Önemli Siyasi Faaliyetleri”. Çanakkale Araştırmaları 14 (2013) 107-130.
• Aktan 1999 A. Aktan, “Memlûk-Haçlı Münasebetleri”. Belleten 237 (1999) 441-452.
• Altan 2002 E. Altan, “Kıbrıs Haçlı Krallığı (1191-1489)”. Eds. H. C. Güzel – K. Çiçek – S. Koca, Türkler 6. Ankara (2002) 1211-1220.
• Ashtor 1986 E. Ashtor, “Observations on Venetian Trade in the Levant in the XIVth Century”. Ed. Benjamin Z. Kedar, East-West Trade in the Medieval Mediterranean. London (1986) 533-586.
• Atiya 1938 A. S. Atiya, The Crusade in the Later Middle Ages. London 1938.
• Atiya 1962 A. S. Atiya, Crusade, Commerce & Culture. Bloomington 1962.
• Ayalon 1971 D. Ayalon, “Memlûkler ve Deniz Kuvvetleri İslam Âlemi ile Hıristiyan Avrupa Arasındaki Mücadelenin Bir Safhası”. İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi XXV (1971) 39-50.
• Ayaz 2007 F. Y. Ayaz, “Türk Memlükler Döneminin Büyük Emîrlerinden Yelboğa el-Ömerî (ö. 768/1366) ve İdaredeki Nüfuzu”. ÇÜ SOSYAL Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1 (2007) 81-100.
• Ayaz 2016 F. Y. Ayaz, Memlük-Kıbrıs İlişkileri Kıbrıs’ta İlk Türk Hâkimiyeti. Ankara 2016.
• Ayönü 2014 Y. Ayönü, Selçuklular ve Bizans. Ankara 2014.
• Coureas 2005 N. Coureas, “Economy”. Eds. A. Nicolaou-Konnari - C. Schabel, Cyprus Society and Culture 1191-1374. Leiden (2005) 103-156.
• Coureas 2014 N. Coureas, “Friend or Foe? The Armenians in Cyprus as Others Saw Them During the Lusignan Period (1191 – 1473)”. Ed. C. Mutafian, La Méditerranée des Arméniens XIIe – XIIIe siècles. Paris (2014) 75-83.
• Çavuşdere 2007 S. Çavuşdere, 14. Yüzyıl İtalyan Kaynaklarında (Zibaldone Da Canal, Francesco Balducci Pegolotti, Pignol Zucchello) Türkiye Ticaret Tarihine Dair Kaynaklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Kahramanmaraş 2007.
• Çavuşdere 2009 S. Çavuşdere, “Selçuklular Döneminde Akdeniz Ticareti, Türkler ve İtalyanlar”. Tarih Okulu IV (2009) 53-75.
• Çetin 2011 A. Çetin, “Memlûklerin Kıbrıs ile İlişkileri”. Adalya XIV (2011) 327-343.
• Edbury 1991 P. W. Edbury, The Kingdom of Cyprus and the Crusades 1191-1374. Cambridge 1991.
• Edbury 1999a P. W. Edbury, “Cyprus and Genoa: The Origins of the War 1373-1374”. Ed. P. W. Edbury, Kingdoms of the Crusades from Jerusalem to Cyprus. Aldershot (1999) 109-126.
• Edbury 1999b P. W. Edbury, “The Crusading Policy of King Peter I of Cyprus, 1359- 1369”. Ed. P. W. Edbury, Kingdoms of the Crusades from Jerusalem to Cyprus. Aldershot (1999) 90-05.
• Edbury 1999c P. W. Edbury, “The Lusignan Kingdom of Cyprus and its Muslim Neighbours”. Ed. P. W. Edbury, Kingdoms of the Crusades from Jerusalem to Cyprus. Aldershot (1999) 223-242.
• Edbury 1999d P. W. Edbury, “The Murder of King Peter I of Cyprus”. Ed. P. W. Edbury, Kingdoms of the Crusades from Jerusalem to Cyprus. Aldershot (1999) 219- 233.
• Flemming 1964 B. Flemming, Landschaftsgeschichte von Pamphylien, Pisidien und Lykien im Spätmittelalter. Wiesbaden 1946.
• Heyd 1886 W. Heyd, Histoire du Commerce du Levant au Moyen-Âge. Tome II. Leipzig 1886.
• Heyd 2000 W. Heyd, Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. Çev. E. Z. Karal. Ankara 2000.
• Hill 1972 G. Hill, A History of Cyprus. Vol. II. Cambridge 1972.
• İnalcık 2002 H. İnalcık, “Güney Anadolu ve Kıbrıs Krallığı”. Ed. B. Arı, Türk Denizcilik Tarihi. Ankara (2002) 67-71.
• Jacoby 2012 D. Jacoby, “The Eastern Mediterranean in the Later Middle Ages: An Island World?”. Eds. J. Harris, C. Holmes, E. Russell, Byzantines, Latins, and Turks in the Eastern Mediterranean World after 1150. Oxford (2012) 93- 117.
• Jorga 1896 N. Jorga, Philippe de Mézières, 1327-1405 et La Croisade au XIVe siècle. Paris 1896.
• Kofoğlu 2006 S. Kofoğlu, Hamidoğulları Beyliği. Ankara 2006.
• Lloyd – Rice 1989 S. Lloyd – D. S. Rice, Alanya (Âlāiyya). Çev. N. Sinemoğlu. Ankara 1989.
• Lock 2006 P. Lock, The Routledge Companion to the Crusades. New York 2006.
• Luke 1975 S. H. Luke, “The Kingdom of Cyprus, 1291-1369”. Ed. K. M. Setton, A History of the Crusades. Vol. III. Wisconsin (1975) 340-360.
• Mas Latrie 1845 L. de Mas Latrie, “Des relations politiques et commerciales de l’Asie Mineure avec l’île de Chypre, sous le règne des princes de la maison de Lusignan (deuxième article)”. Bibliothèque de l’école des chartes/1845, tome 6, 485-521.
• Mas Latrie 1846 L. de Mas Latrie, “Des relations politiques et commerciales de l’Asie Mineure avec l’île de Chypre, sous le règne des princes de la maison de Lusignan (troisième et dernier article)”. Bibliothèque de l’école des chartes/1846, tome 7, 121-142.
• Mas Latrie 1852 L. de Mas Latrie, Histoire de L’Ile de Chypre sous le règne des princes de la maison de Lusignan. Paris 1852.
• Merçil 1989 E. Merçil, “Alâiye Beyliği”. TDV İA 16. İstanbul (1989) 332-333.
• Niolaou-Konnari 2005 A. Niolaou-Konnari, “Greeks”. Eds. A. Nicolaou-Konnari-C. Schabel, Cyprus Society and Culture 1191-1374. Leiden (2005) 103-156.
• Runciman 1992 S. Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi III. Çev. F. Işıltan. Ankara 1992.
• Solak 2012 K. Solak, “Memlûkler ve Alâiyye”. Tarih Okulu XII (2012) 117-128.
• Setton 1976 K. M. Setton, The Papacy and the Levant (1204-1571)I. Philadelphia 1976.
• Stubbs 2016 W. Stubbs, The Medieval Kingdoms of Cyprus and Armenia. Lexington 2016.
• Taşkıran 2017 H. Taşkıran, “Karamanoğullarının Deniz Politikası ve Denizcilik Faaliyetleri Üzerine”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 43 (2017) 187-212.
• Tekindağ 1954 M. C. Ş. Tekindağ, “Karamanlıların Gorigos Seferi”. İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 9 (1954) 161-174.
• Turan 1988 O. Turan, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar Metin, Tercüme ve Araştırmalar. Ankara 1988.
• Turan 1999 O. Turan, Selçuklular ve İslamiyet. İstanbul 1999.