Terracotta Oil-Lamps of Rhodiapolis in Antalya Archeology Museum

Yıl 2020, Cilt: 8, 265 - 277, 30.06.2020

Cüneyt Öz

https://doi.org/10.13113/CEDRUS.202012

Öz

Terracotta oil-lamps, which were unearthed during excavations at Rhodiapolis in 2006, 2007, 2009, and 2011 and recorded as inventory and study items in Antalya Archeology Museum collection, were studied in this article. There are nine terracotta oil-lamps belonging to Rhodiapolis in the museum. These oil-lamps were examined in four categories under the main title of the Hellenistic and Roman Periods. There are three oil-lamps from the Hellenistic Period and six oil-lamps from the Roman Period. The earliest oil-lamp dates back to the second half of the IIIrd century and the IInd century B.C., the latest dates back to the Vth-VIIth century A.D. Among the oil-lamps in the artifact warehouse of the ancient city, Howland Type 37 C Variant and Broneer Type 15 oil-lamps which date back to Vth-VIIth century A.D. are the majority based on their numbers. The excavations in Rhodiapolis confirmed the ceramics production in the city by the analysis results of the production wastes. Since most of the oil-lamps examined are late period samples and that the production wastes recovered in the ancient city especially belong to the late period, it suggests that Howland Type 37 C Variant and Broneer Type 15 oil-lamps might have been produced in Rhodiapolis. However, our idea has not been proven for the time being due to the absence of wastes of this type of oil-lamp in the late period ceramic production wastes. Excavations in the coming years will reveal data to support our suggestion.

Anahtar Kelimeler

Rhodiapolis, Terracotta Oil-Lamps, Hellenistic Period, Roman Period, Antalya Archeology Museum

Antalya Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Rhodiapolis Pişmiş Toprak Kandilleri

Öz

Makalede Rhodiapolis’te yapılan 2006, 2007, 2009 ve 2011 yıllarındaki kazılarda açığa çıkarılarak Antalya Arkeoloji Müzesi koleksiyonuna envanterlik ve etütlük eser olarak kayıt edilmiş pişmiş toprak kandiller incelenmiştir. Müzede Rhodiapolis’e ait toplam dokuz adet pişmiş toprak kandil bulunmaktadır. Bu kandiller Hellenistik ve Roma Dönemi ana başlığı altında dört farklı tipte değerlendirilmiştir. Hellenistik Dönem’e ait üç, Roma Dönemi’ne ait ise altı adet kandil vardır. Bunlardan en erken tarihli kandil MÖ III. yüzyılın ikinci yarısı ile II. yüzyıla, en geç olanı ise MS V.-VII. yüzyıla aittir. Çalışmada incelenenler ile antik kentin eser deposundaki kandiller arasında MS V.-VII. yüzyıla tarihlendirilen Howland Tip 37 C Variant ve Broneer Tip 15’e ait kandiller sayıca çoğunluktadır. Rhodiapolis’te yapılan kazı çalışmalarıyla kentte seramik üretiminin olduğu ele geçen üretim atıklarının analiz sonuçlarıyla kesinleşmiştir. İncelenen kandiller arasında sayıca çoğunluğun geç örnekler oluşu ile antik kentte ele geçen üretim atıklarının da özellikle geç döneme ait olması, Howland Tip 37 C Variant ve Broneer Tip 15 kandillerinin Rhodiapolis’te üretilmiş olabileceği düşüncesini akla getirmektedir. Fakat geç dönem seramik üretim atıkları içerisinde bu tipe ait kandil atıklarının bulunmaması bu düşüncemizi şu an için kanıtsız bırakmaktadır. İlerleyen yıllarda yapılacak kazı çalışmaları bu savımızı destekleyici verilerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rhodiapolis, Pişmiş Toprak Kandiller, Hellenistik Dönem, Roma Dönemi, Antalya Arkeoloji Müzesi

Kaynakça

• Abadie-Reynal – Sodini 1992 C. Abadie-Reynal, J. P. Sodini, La Céramique Paléochrétienne de Thasos (Aliki, Delkos, Fouilles Anciennes), Études Thasiennes XIII. Athenes 1992.
• Abay – Öz 2019 N. Abay, C. Öz, “Konya Koyunoğlu Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller”. Cedrus VII (2019) 333-344.
• Bailey 1975 D. M. Bailey, A Catalogue of the Lamps in the British Museum I. Greek, Hellenistic and Early Roman Pottery Lamps. London 1975.
• Bailey 1988 D. M. Bailey, A Catalogue of the Lamps in the British Museum III. Roman Provincial Lamps. London 1988.
• Bezzola 2004 S. Bezzola, “Lucerne Fittili Dagli Scavi di Palaepaphos (Cipro)”. Ed. F. G. Maier, Ausgrabungen in Alt-Paphos auf Cypren Band 5. Zabern 2004.
• Broneer 1930 O. Broneer, Corinth IV/2 Terracotta Lamps. Athens 1930.
• Bruneau 1965 R. H. Bruneau, “Les Lampes”. Exploration Archeologique de Delos XXVI. Paris 1965.
• Çetintaş 2016 E. Çetintaş, Rhodiapolis Hatalı Üretim Seramiklerinin Deneysel Arkeoloji Yöntemiyle İncelenmesi ve Uygulanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2016.
• Çevik – Bulut 2010 N. Çevik, S. Bulut, “İkinci Kazı Sezonunda Myra ve Limanı Andriake”. Ed. N. Çevik, Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi (2010) 25-118.
• Çevik – Kızgut – Bulut 2008 N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis Kazılarında İlk Yıl: 2006”. KST 29/2 (2008) 1-18.
• Çevik – Kızgut – Bulut 2009 N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis 2007 Yılı Kazıları”. KST 30/4 (2009) 297-316.
• Çevik – Kızgut – Bulut 2010 N. Çevik, İ. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis, as a Unique Example of Lycian Urbanism”. Adalya 13 (2010) 29-63.
• Çevik et al. 2010 N. Çevik, İ. Kızgut, S. Bulut, E. Akyürek, M. Kunze, B. Özdilek, E. Akalın, H. O. Tıbıkoğlu – Ö. Çömezoğlu, “Rhodiapolis Kazıları ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008 Raporu”. KST 31/4 (2010) 209-230.
• Çokay 1996 S. Çokay, Antik Çağda Aydınlatma Araçları ve Perge Pişmiş Toprak Kandilleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 1996.
• Çömezoğlu 2011 Ö. Çömezoğlu, “Rhodiapolis Erken Bizans Dönemi Kilisesi Kazılarından Sırsız Seramik Buluntular”. Anadolu ve Çevresinde Ortaçağ 5 (2011) 25-46.
• Des Courtils et al. 2001 J. Des Courtils et al., “Xanthos, rapport sur la campagne de 2000”. Anatolia Antiqua 9 (2001) 227-241.
• Erdoğan 2019 L. U. Erdoğan, “Kekova Adası’nda Bulunan Kandiller”. Cedrus VII (2019) 441-448.
• Fırıncı 2010 S. Fırıncı, Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Pişirme Kapları “2006-2009 Buluntuları”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2010.
• Hayes 1980 J. W. Hayes, Ancient Lamps in the Royal Ontario Museum 1: Greek and Roman Clay Lamps A Catalogue. Toronto 1980.
• Hayes 2007 J. W. Hayes, “Clay Lamps”. Ed. A. H. S. Megaw, Kourion Excavations in the Episcopal Precinct, Dumbarton Oaks Studies XXXVII. Washington (2007) 477-484.
• Heres 1969 G. Heres, Die Punischen und Griechischen Tonlampen der Staatlichen Museen zu Berlin, Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin Schriften der Sektion für Altertumswissenschaft 54. Berlin 1969.
• Howland 1958 R. H. Howland, Greek Lamps and Their Survivals, The Athenian Agora IV. New Jersey 1958.
• Kızgut 2012 İ. Kızgut, “Rhodiapolis Kazıları ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2010”. KST 33/3 (2012) 353-376.
• Lyon-Caen – Hoff 1986 C. Lyon-Caen – V. Hoff, Musee du Louvre Cataloque des lampes en terre cuite grecques et chretiennes. Paris 1986.
• Marksteiner – Yener-Marksteiner 2009 T. Marksteiner – B. Yener-Marksteiner, “Die Grabungen in Sondage 30/36/37 in der Weststadt von Limyra: Der archäologische Befund und die Keramik”. Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 78 (2009) 221-252.
• Metin 2012 H. Metin, Kibyra Kandilleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum 2012.
• Mimaroğlu 2019 S. Mimaroğlu, “Letoon Kutsal Alanı Kazılarında Bulunan Geç Antik Dönem Likya Üretimi Kandiller”. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 48 (2019) 1-14.
• Özkul 1991 A. Özkul, Patara Kandilleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum 1991.
• Öz 2018 C. Öz, “Silifke Müzesi’nde Bulunan Pişmiş Toprak Kandiller”. Eds. T. Kahya, A. Özdizbay, N. Tünen-Öner – M. Wilson, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2015, Sempozyum Bildirileri. Antalya (2018) 553-584.
• Öztaşkın 2017 M. Öztaşkın, “Olympos Kazısı Seramik Buluntuları”. Ed. B. Y. Olcay Uçkan, Olympos I 2000-2014 Araştırma Sonuçları, ASMS 2 (2017) 209-224.
• Pastutmaz 2001 D. Pastutmaz, 1988-1998 Yılları Arasında Bulunan Knidos Kandilleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2001.
• Reynolds 1987 P. Reynolds, Catalogo de Fondos del Museo Arqueologico Provincial II, El yacimiento tardorromano de Lucentum (Benalua-Alicante): las ceramicas finas. Alicante 1987.
• Şen-Yıldırım 2012 D. Şen-Yıldırım, “Hurmalık Hamamı Buluntuları Işığında Patara’nın Geç Roma-Erken Bizans Dönemi Kuzey Afrika Kökenli Seramikleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/4 (2012) 151-172.
• Tiryaki 2016 A. Tiryaki, “Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi’nin Geometrik Desenli Taban Mozaikleri”. Olba XXIV (2016) 505-534.
• Varkıvanç 2001-2002 B. Varkıvanç, “Patara’da bir Seramik İşliği”. Adalya V (2001-2002) 137-151.
• Vroom 2004 J. Vroom, “Late Antique Pottery, Settlement and Trade in the East Mediterranean: A Preliminary Comparison of Ceramics from Limyra (Lycia) and Boeotia”. Eds. W. Bowden, L. Lavan – C. Machado, Recent Research on the Late Antique Countryside Late Antique Archaelogy II (2004) 281-331.
• Vroom 2005 J. Vroom, “New Light on ‘Dark Age’ Pottery: A Note On Finds From South-Western Turkey”. RCRF Acta 39 (2005) 249-255.
• Waksman – Lemaitre 2010 S. Y. Waksman, S. Lemaitre, “Céramiques Culinaires de Lycie (Turquie) aux Époques Romaine et Proto-Byzantine: Approches Archéologiques et Archéométriques”. Eds. S. Menchelli, S. Santoro, M. Pasquinucci, G. Guiducci, Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean III, BAR-IS. 2185/II. England (2010) 781-790.
• Yaman 2018 A. Yaman, Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla 2018.