Öz
Batıda “Avicenna” olarak isimlendirilen İbn Sînâ, İslam Felsefesi’nde sistem kuran filozoflardan olması bakımından önemli bir konuma sahiptir. Kendi dönemine kadar oluşan felsefî birikimi yeniden değerlendirmeye tâbi tutarak zengin bir külliyat halinde toplaması ve felsefeyi sistematize etmesi sebebiyle kendisine “eş-şeyhü’r-reîs” unvanı verilmiştir. Biz bu çalışmamızda, Grek felsefesinden etkilenen, fakat, bu felsefeyi İslam’ın kurucu kaynakları ve temsil edici metinlerine uygun bir şekilde dönüştüren İbn Sînâ’nın, felsefî sistemi içerisinde ontoloji ve epistemoloji anlayışına uygun şekilde teori haline getirdiği nefs teorisini ele alacağız. Ardından, filozofun bu teorisini oluşturan temel kavramları modern psikoloji açısından değerlendirmeye tâbi tutacağız. Modern psikolojinin temel ilkelerini belirttikten sonra, bu ilkelerin klasik dönem ontoloji ve epistemoloji tasavvuruyla şekillenen aksiyolojik ilkelerle uyumunu da gözden geçireceğiz.
Anahtar Kelimeler
İslâm Felsefesi Psikoloji Nefs Teorisi ontoloji epistemoloji
Kaynakça
- Ali Durusoy. İbn Sina Felsefesinde İnsan ve Alemdeki Yeri. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1993.
- Fatih Toktaş. İslam Düşüncesinde Felsefe Eleştirileri. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
- Hüseyin Gazi Topdemir. “İbn Sînâ’nın Yaşamı ve Yapıtları”. İçinde İbn Sînâ-Doğunun Sönmeyen Yıldızı, 22. Say Yayınları, 2009.
- İbn Sînâ. El-İşârât Ve’t-Tenbîhât (İşaretler ve Tembihler). Çeviren Ali Durusoy, Ekrem Demirli, ve Muhittin Macit. 7. bs. Litera Yayınları, 2013. ———. Nefsin Halleri. Çeviren Ömer Ali Yıldırım. İstanbul: Litera Yayınları, 2020.
- İbni Sina. Mutluluk ve İnsan Nefsinin Cevher Olduğuna İlişkin On Delil. Çeviren Fatih Toktaş. Diyanet Vakfı Yayınları, 2023.
- James Forsyth. Psikolojik Din Kuramları. Editör Mustafa Ulu. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
- Malik Bedri. Müslüman Psikologların Çıkmazı. İstanbul: Mahya Yayınları, 2017.
- Mehmet Aydın. İslam Felsefesi Yazıları. İslam Ufuk Kitapları, 2000.
- Mehmet Vural. İslam Felsefesi Tarihi: İslam Düşüncesinin Tarihsel Seyri. Ankara: Elis Yayınları, 2018.
- Muhammed Kutub. İnsan Psikolojisi Üzerine Etütler. 5. bs. İstanbul: İşaret Yayınları, 2019.
- Ömer Mahir Alper. “İbn Sînâ”. İSAM Yayınları, t.y.
- Ömer Türker. “Nefis”, 32:529-31. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2006.
- Robert Wisnovsky. İbn Sina Metafiziği. Çeviren İbrahim Halil Üçer. İstanbul: Klasik Yayınları, 2020.
- Süleyman Uludağ. “Nefis”, 32:526-29. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2006.
- Sümeyye Nur Külçe. “İbn Sînâ’nın Nefs Kavramı ve Modern Psikolojideki Ego Kavramının Benlik Olgusu Bağlamında Karşılaştırılması”. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi 1, sy 1 (2018): 54-78.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyasal Teori ve Siyaset Felsefesi, Din Psikolojisi, İslam Tarihi ve Medeniyeti, Türk İslam Düşünce Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mayıs 2025 |
| Kabul Tarihi | 18 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 26 |
