Hüseyin Nihal Atsız'ın Ruh Adam Romanındaki Mekân Unsuru Üzerine Bir İnceleme Denemesi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 2 - 10, 21.12.2025

Muhammet Karataş

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.1754699

Öz

Türk edebiyatında mekân unsuru üzerine incelemelerin yapıldığı birçok çalışma bulunmaktadır. Araştırmacılar muhtelif edebî dönemler içerisinde kaleme alınan eserleri mekân açısından mercek altına almıştır. Mekân, olay örgüsünün kurgulandığı yer olması, kahramanların haleti ruhiyesinin belirtilmesi ve eserin duygusunun okuyucuya aktarılması bakımından yazarların sık başvurduğu bir unsurdur. Mekânlar, eserlerin yazıldığı dönemin anlayışının yanı sıra sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik mahiyetlerinin de okuyucuya aktarılmasında köprü görevi görmektedir. Türk edebiyatında Servet-i Fünûn dönemi ile birlikte roman türünde hareketlilik gözlemlenmektedir. Yine bu dönemde romancıların da yetişmeye başladığı görülür. Türk edebiyatının yetiştirdiği ve özellikle roman türünde de başarılı eserleri ile adından sıkça söz ettiren önemli isimlerden birisi de Hüseyin Nihal Atsız’dır. Yazarın eserleri arasında Ruh Adam romanı, alışılagelmişin dışında bir yapıya sahip olup sembolizm akımının başarılı örneklerinden biridir. Ruh Adam romanı Türk edebiyatında postmodern örnekler barındıran romanlar arasındadır. Bu çalışmada romandaki kahramanlar, zaman, üslup, anlatım tekniği ve okuyucuya aktarım metotlarına değinilmiş; karakterlerin ruh hali, zaman olgusu ve sembolik tasvirlerle oluşturulan mekânlar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı , Servet-i Fünûn , Roman , Mekân , Hüseyin Nihal Atsız , Ruh Adam

A Study Attempt On The Element Of Setting In Hüseyin Nihal Atsız's Novel Ruh Adam

Öz

There are many studies in Turkish literature that focus on the element of setting. Researchers have examined works written in various literary periods from the perspective of setting. Setting is a commonly used element by authors, as it serves as the place where the plot is constructed, reflects the psychological state of the characters, and conveys the emotional atmosphere of the work to the reader. Settings also act as a bridge to communicate the social, cultural, political, and economic characteristics of the time in which the work was written. With the Servet-i Fünûn period, a notable increase in novel writing is observed in Turkish literature. It is also during this period that novelists began to emerge. One of the prominent figures in Turkish literature, known for his successful works—especially in the novel genre—is Hüseyin Nihal Atsız. Among his works, the novel Ruh Adam stands out with its unconventional structure and is regarded as a successful example of the Symbolist movement. Ruh Adam is considered one of the first postmodern novels in Turkish literature. In this study, the characters, time, style, narrative techniques, and methods of conveying the story to the reader are discussed; the psychological states of the characters, the concept of time, and the symbolically depicted settings are analyzed.

Anahtar Kelimeler

Turkish Literature , Servet-i Fünûn , Novel , Locality , Hüseyin Nihal Atsız , Ruh Adam.

Kaynakça

• Atsız, Hüseyin Nihal. Ruh Adam (61 b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2015.
• Aydın, Hande. Hüseyin Nihal Atsız'ın Romanlarının (Bozkurtlar, Deli Kurt, Ruh Adam) Kavram Dünyası. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, 2020.
• Ercilasun, Ahmet Bican. Atsız Türkçülüğün Mistik Önderi. Ankara: Panama Yayıncılık, 2018.
• Evis, Ahmet. "Hüseyin Nihal Atsız’ın Ruh Adam Romanında Yer Alan Tip ve Karakterlerin İncelenmesi". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 32 (Aralık 2012), 235-261.
• Karabulut, Mustafa - Kocaman Akpınar, Betül. "Roman Tekniği Bakımından Hüseyin Nihal Atsız’ın Ruh Adam Romanı". USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademisi Dergisi 8 (Nisan 2022), 273-297.
• Korkmaz, Ramazan. Romanda Mekânın Poetiği ve Çözümlemeler. Ankara: Akçağ Yayınları, 2017.
• Mutlu, Serhat. "Garip Ruh Adam: Hüseyin Nihal Atsız Yolların Sonu'nda Tarihi Mekanlar Üzerine Bir İnceleme". Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (Mayıs 2017), 157-179.
• Narlı, Mehmet. "Romanda Zaman ve Mekân Kavramı". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Degisi 7/5 (Mayıs 2002), 91-160.
• Özdemir, Cihan. Atsız Bey, Hüseyin Nihal Atsız'ın Hayatı, Fikirleri ve Romanları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2007.
• Özkan, Özgehan. "Atsız’ın Romanlarında Zaman Kurgusu ve Bütünlük Anlayışı". Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 16/31(Haziran 2021), 67-98.
• Tan, Banu Damla. Hüseyin Nihal Atsız Romanlarında Şahıs Kadrosu. Yüksek Lisans Tezi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 2019.
• Tekin, Nihat - Bozkurt, Kenan. "Mekân, İnsan ve Edebiyat". Batman Akademi Dergisi, 7/2 (Aralık 2023), 238-259.
• Uysal, Alev. Hüseyin Nihal Atsız'ın Romanlarında İzleksel Yapı. Yüksek Lisans Tezi. Ardahan Üniversitesi, 2017.
• Yetiş, Kâzım. "Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Romanlarında Türk Tarihinin Yorumu". Erdem 17(4), (Aralık 2007), 1-6.
• Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar Divanü Lügati't-Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2006.