Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bilinmeyen Bir 16. Yüzyıl Şairi: Dîdârî (doğ.?/? – öl.?/?) ve Gazelleri

Yıl 2020, , 33 - 58, 28.12.2020
https://doi.org/10.30804/cesmicihan.832081

Öz

Klasik Türk şiiri ürünlerinin derlendiği şiir mecmuaları üzerinde yapılan her yeni çalışma, biyografik kaynaklardan haklarında herhangi bir bilgi edinemediğimiz nice şairin gün yüzüne çıkmasına imkân vermektedir. Bu doğrultuda; hayatlarına dair neredeyse hiçbir şey bilmediğimiz şairlerin şiir mecmualarından derlenen şiirleri sayesinde bu şairlerin varlığından haberdar olmamız ve bu şairlerin Klasik Türk şiirindeki konumlarını tayin edebilmemiz mümkün olabilmektedir. Bir şiir mecmuasında derlenen 7 gazeli ve Pervâne Bey Mecmûası’nda bulunan bir nazire gazeli dışında hakkında neredeyse hiçbir bilgiye sahip olmadığımız Dîdârî (doğ. ?/? - öl. ?/?) de şiir mecmuaları vasıtasıyla tanıştığımız şairlerden biridir.
Bu çalışmada; -varsa- divanı günümüze ulaşmamış olan Dîdârî’nin, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5879 numarada kayıtlı şiir mecmuasındaki 7 ve Pervâne Bey Mecmûası’ndaki 1 nazire gazeli yapı, ahenk, dil, üslup ve muhteva özellikleri bakımından incelenerek şairin 16. yüzyılda Klasik şiir sahasındaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna ek olarak Dîdârî’nin söz konusu 8 gazeli çeviri yazılı metin hâlinde, günümüz Türkçesiyle düzyazıya da aktarılarak bir araya getirilmiştir.
Dîdârî’nin, bu çalışmada tanıtımı yapılan tüm gazellerini âşıkane bir edayla kaleme aldığı dikkat çekmektedir. Bu gazellerde Türkçenin, deyimlerle renklendirilmiş oldukça yalın, açık, akıcı ve samimi bir söyleyişle beyitlerde işlendiği tespit edilmiştir.

Kaynakça

  • Devellioğlu, Ferit (haz.). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 2016.
  • Saraç, Mehmet A. Yekta (haz.). Emrî Dîvânı. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, [t.y.]. e-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/10607,emridivanipdf.pdf?0 [Erişim Tarihi: 24.10.2020].
  • Gerçek, İsmail. Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü 5879 Numarada Kayıtlı Mecmû‘a-i Eş‘âr (98a-192a). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, 2015, 136 s. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp,405538%20(1).pdf [Erişim Tarihi: 26.10.2020].
  • Gıynaş, Kamil Ali. Pervâne Bey Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Yozgat: Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, 2013, 5197 s. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp,337754%20(1).pdf [Erişim Tarihi: 13.11.2020].
  • Köksal, Mehmet Fatih. “Selîkî” . Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, 2013. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seliki [Erişim Tarihi: 18.10.2020].
  • Macit, Muhsin. “İlk Klasik Dönem (1453-1600) -Şiir”. Türk Edebiyatı Tarihi 2. (Editörler: Talât Sait Halman vd.). 2. Baskı. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2007.
  • Mecmû‘a-i Eş‘âr. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5879, 191 varak.
Toplam 7 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yılmaz Top 0000-0002-8576-4397

Yayımlanma Tarihi 28 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 26 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

ISNAD Top, Yılmaz. “Bilinmeyen Bir 16. Yüzyıl Şairi: Dîdârî (doğ.?/? – öl.?/?) Ve Gazelleri”. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi E-Dergisi 7/2 (Aralık 2020), 33-58. https://doi.org/10.30804/cesmicihan.832081.

Creative Commons Lisansı
Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Dergimiz aşağıdaki indeksler tarafından taranmaktadır:

23357 23356 23355 23358 61804267d9f84.png