İDARİ VE MALİ ALANDA ERMENİ – MOĞOL MÜNASEBETLERİ

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 65 - 75, 01.12.2015

ARİF Demirer

Öz

Ermeniler, Moğollar’ın Kafkasya ve Anadolu’da hâkimiyet altına aldıkları diğer milletlerden farklıdırlar. Çünkü Moğollar, Ermenileri bir müttefik ve kılavuz olarak görmüşler ve her alanda derin ilişkiler geliştirmişlerdir. Bu çalışmamızda da Kafkasya ve Anadolu Ermenilerinin Moğolların hâkimiyeti altına girdikleri dönemden başlanarak, Moğolların Ermenilere ne gibi idari ve mali politikalar uyguladıkları, Ermenilerin Moğol idare sisteminde nasıl bir yer edindikleri, ne tür vergilere tabi oldukları ve Moğolların uygulamış oldukları politikaların şekillenmesinde Ermenilerin nasıl bir rol üstlendikleri dönemin kaynaklarına yansıyan yönleriyle değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Moğollar, Ermeniler,  İdari ve Mali İlişkiler, Anadolu’da Moğollar

ADMINISTRATIVE AND FINANCIAL RELATIONS BETWEEN ONGOLIANS AND ARMENIANS

Öz

Armenians are different from other nations for the Mongols that ruled in the Caucasus and Anatolia. Because, Mongols admitted Armenians as an ally and guide for them and they have developed deep relations in all fields. In this study, starting from the period in which Caucasus and Anatolian Armenians they entered the domination of Mongols, the following topics will be discussed with the help of the sources of this period. Administrative and fiscal policies that apply to Armenians by Mongols; their place in the Mongolian management system; what kind of tax that they were subjected and how to take a role Armenians in shaping the policy of the Mongols that they have applied for.

Anahtar Kelimeler

Mongols,  Armenians,  Administrative and Financial Relations,  Mongols in Anatolia.

Kaynakça

• Aknerli Grigor. (1954). Moğol Tarihi (Çev. Hrand Der Andreasyan). İstanbul. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Alâeddin Ata Melik Cüveynî. (1998). Tarihi Cihangüşa (Çev. Mürsel Öztürk). Ankara. T.C.
• Kültür Bakanlığı Yayınları.   Başkumandan Sımbat. (1946). Başkumandan Sımbat Vakayinamesi (951‐1334) (Çev.
• Hrand Der Andreasyan). İstanbul. TTK Kütüphanesinde Yayımlanmamış Tercümenin Fotokopisi. Bournoutian. G. A. (2011). Ermeni Tarihi  ‐ Ermenilerin Tarihine Kısa Bir Bakış (Çev. Ender
• Abadoğlu‐Ohannes Kılıçdağı). İstanbul. Aras Yayınları.   Dashdondog B. (2011). The Mongols and the Armenians (1220‐1235). Boston, USA. Brıll’s
• Inner Asian Library Puplications.   Ebul’l Kasım b. Ali b. Muhammed el‐Kâşânî. (1992). Tarih‐i Olcaytu    (Çev. Derya ÖRS).
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Ersan. M. (2007). Selçuklular Zamanında Anadolu’da Ermeniler. Ankara. TTK Yayınları.
• Gregory Ebû’l Farac (Bar Habraeus). (1950). Ebû’l Farac Tarihi (Çev. Ömer Rıza Doğrul). Cilt. I‐II. Ankara. TTK Yayınları.
• Grousset.   R. (2011). Stepler İmparatorluğu: Atilla Cengiz Han. Timur (Çev. Halil İnalcık). Ankara. TTK Yayınları.
• Johann De Plano Carpini. (2000). Moğol Tarihi ve Seyahatname 1245‐1247 (Çev. Ergin Ayan). Trabzon. Derya Kitapevi.
• Kamalov, İ.  (2013). Yarlık. DİA. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.  Cilt. 43. İstanbul, 334‐335.
• Kaşkarlı. M. A. (1990). Kilikya Tâbi Ermeni Baronluğu Tarihi. Ankara. Proses Limited Şirketi Yayınları.
• Müellif Kiragos. (2007). Ermeni Müellifi Kiragos’un Vakayinamesi. (Edt. Hasan Oktay). Ermeni Kaynaklarında Türkler ve Moğollar. İstanbul. Selenge Yayınları. ss.17‐103.
• Mürselov,    Mehmet. (2007). Ermeni Kaynakları Moğollar Hakkında (XIII‐XIV. Yüzyıl Yazmalarından Parçalar). (Editör) Hasan Oktay. Ermeni Kaynaklarında Türkler ve Moğollar. İstanbul. Selenge Yayınları, ss.191‐323.
• Müverrih Vardan. (1934). Türk Fütuhatı Tarihi (889‐1269) (Çev. Hrand Der Andreasyan). Tarih Semineri Dergisi.  Cilt 1. İstanbul, 2.154‐244.
• Reşîdüddin Fazlullah. (2013). Câmiu’t‐Tevârih (İlhanlılar Kısmı) (Çev. İsmail Aka ‐ Mehmet Ersan ‐ Ahmad Hesamipour Khelejani). Ankara. TTK Yayınları.
• Sümer,    F.    (1970). Anadolu’da Moğollar. Selçuklu Araştırmaları Dergisi. Cilt. 1. TTK Yayınları. Ankara, 1‐147.
• Yuvalı, A. (1988). İlhanlı Hükümdarlarının Hıristiyan Dünyası İle Münasebetleri. F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.  Cilt. 2. Elazığ. 2, 267‐278.