TATAR ŞİİRİNDE "ÇEŞME"

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 2 - 14, 01.06.2015

Alp Eren Demirkaya

Öz

Su hayatın her safhasına nüfuz ettiği gibi edebiyatta da güçlü izler bırakmıştır. Özellikle Tatar edebiyatında suyun çeşmeyle buluşması ona farklı misyonlar yüklemiş ve çeşme kimi zaman kavuşmanın, kimi zaman ayrılığın adresi olmuş; kimi zaman bir düğün yeri, kimi zaman ise duaların edildiği kutsal bir yer hüviyetine bürünmüştür. Bu çalışmada Tatar şairlerinin çeşme konusuyla ilgili kaleme aldıkları şiirlerden hareketle çeşmenin Tatar Türkleri için ne anlam ifade ettiği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Su, Tatar edebiyatı, çeşme,  şiir

“FOUNTAIN” IN THE TATAR POEM

Öz

Just as the water penetrating all of the stage of life, it also left strong impressions on literature. Especially, meeting of water with the fountain in Tatar literature puts different missions on it and sometimes becoming the adress of reunions, sometimes the adress of seperation; sometimes it takes the form of a wedding ceremony, sometimes a holy place where it is prayed. In this study, using the poems that Tatar poets wrote out about fountains, it is tried to reveal what the fountains mean for the Tatar Turks.

Anahtar Kelimeler

Water,  Tatar literature,  fountain,  poem

Kaynakça

• Battalov, R. (2008),   Gomĕr Uçagı, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı,  143 s.
• Celil, M.  (2004),   Eserler, Kazan: Megarif Neşriyatı, 271 s.
• Çetin, Ç. Z. (2004),    Tatar Türklerinin Mevsimlerle  İlgili Gelenekleri, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Kasım‐ Aralık, s. 1‐23.
• Çetin, Ç. Z.   (2006), Tatar Edebiyatının Gelişimi, Akademik Bakış  Dergisi, Sayı:9, Mayıs, s. 138‐151.
• Çetin, Ç. Z.    (2008), Kazan Tatarlarında Giyim‐Kuşam Kültürü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 1,  Sayı 2, s. 72‐82.
• Ercilasun, A., Akkoyunlu, Z. (2014),  Dîvânu Lugâti’t‐Türk: Giriş‐Metin‐Çeviri‐Notlar‐Dizin, Ankara: Tdk Yayınları, 1120 s.
• Gerey, R. (2007), Buraznalar: Şigırler, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 288 s.
• İzmaylova, N.  (2011), Tavga karap, tavlar bulıp…: Şigırler, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı, 352 s.
• Korban, R.  (2004), Yara: Şigırler, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 288 s.
• Öner, M.  (2007), Türk Lehçeleri Grameri, Tatar Türkçesi, Ankara: Akçağ Yayınları, 681 s.
• Sade, G. (2011), Yaratuv yava: Şigırler, balladalar, poema,Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 255 s.
• Şakir, S. (2004),  Tönboyıklı kül buyında: Şigırler, poema, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 352 s.
• Şeyih, F.  (2007), Tugan yaknıñ bir talı: Şigırler, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 207 s.
• Tatarstan Çişmeleri (2008),  Kazan: Zaman Neşriyatı, 193 s.
• Velieva, G. (2005), Küñil Küzi: Şigırler, Proza, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, 96 s.
• Veliullin, H.  (2004), Çişme: Cırlar hem romanslar, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı.
• Zakirov, R. (2006), Can Cılısı: Şigırler, beyit hem poemalar, Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı
• http://erlar.ru/
• http://kitap.net.ru/