Some Attention to İsmail Hakkı's Poems and Poetics in Tahassür

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 166 - 187, 27.12.2021

Macit Balık

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.1034150

Öz

(Alişanzâde) İsmail Hakkı (1871-1944), who is mentioned in the transition process called Ara Nesil (Intermediate Generation) in Turkish literature; he is known as a poet, biographer, translator, researcher and bureaucrat. İsmail Hakkı positioned himself in the Hamit-Ekrem-Sezai school among the different fronts seen during the transition period from the Tanzimat to Servet-i Fünûn. In addition to being the defender of Mahmut Ekrem's thoughts on poetry, Recaizade also produced works that would set an example for new poetry. Although his literary activities did not last long, he contributed to Turkish poetry gaining a Western identity with his translations from French poetry, his biographies, journalism activities and literature research. İsmail Hakkı, who started his literary life with the poems he wrote in his youth, collected the products of this period in his work called Tahassür (1308/1891). Tahassür consists of sentimental poems, some of which were previously published in the Mekteb journal, some of which were translated and almost entirely written in the style of Recaizade Ekrem. Another striking aspect of the work is that it contains a long poetics in which thoughts about poetry are conveyed. In this section, he put forward theses that will strengthen Ekrem's views on the definition of poetry, its subject, beauty, nature, truth, and how a new poem should be. The poems in which nature, love and melancholy dominate are presented as examples of new poetry in the line of Recaizade Ekrem.
In this study, the biography and literary portrait of İsmail Hakkı, the analysis of his thoughts on poetry and the analysis of the texts in Tahassür in the context of new Turkish poetry have been tried to be done.

Anahtar Kelimeler

İsmail Hakkı, Tahassur, Poetics, Poetry, Nature, Melancholy

İSMAİL HAKKI’NIN TAHASÜR’DEKİ ŞİİRLERİNE VE POETİKASINA DAİR BAZI DİKKATLER

Öz

Türk edebiyatında Ara Nesil adı verilen intikal sürecinde adı geçen (Alişanzâde) İsmail Hakkı (1871-1944); şair, biyografi yazarı, çevirmen, araştırmacı ve bürokrat olarak bilinir. İsmail Hakkı, Tanzimat’tan Servet-i Fünûn’a geçiş sürecinde görülen farklı cepheler içinde kendisini Hâmit-Ekrem-Sezai dairesinde konumlandırmıştır. Recaizade Mahmut Ekrem’in şiir hakkındaki düşüncelerinin savunucusu olmanın yanı sıra yeni şiire örnek teşkil edecek eserler de ortaya koymuştur. Edebî faaliyetleri uzun sürmemiş olsa da Fransız şiirinden yaptığı tercümeler, yazdığı biyografiler, dergicilik faaliyetleri ve edebiyat araştırmalarıyla Türk şiirinin Batılı bir hüviyet kazanmasına katkıda bulunmuştur. Yazın yaşamına gençlik yıllarında yazdığı şiirlerle başlayan İsmail Hakkı, bu dönemin ürünlerini Tahassür (1308/1891) adlı eserinde toplamıştır. Tahassür, bir kısmı daha önce Mekteb dergisinde yayımlanmış, bazıları tercüme ve tamamına yakını Recaizade Ekrem tarzında yazılmış hissî şiirlerden oluşur. Eserin dikkat çeken başka bir yönü de şiir hakkındaki düşüncelerin aktarıldığı uzunca bir poetikayı içermesidir. Bu kısımda şiirin tarifi, konusu, güzellik, tabiat, hakikat, yeni şiirin nasıl olması gerektiği hususlarında Ekrem’in görüşlerini güçlendirecek tezler ileri sürmüştür. Tabiat, aşk ve melankolinin hâkim olduğu şiirler ise Recaizade Ekrem çizgisinde yeni şiirin örnekleri olarak sunulmuştur.
Bu çalışmada, İsmail Hakkı’nın biyografisi ve edebî portresi, şiir hakkındaki düşüncelerinin analizi ve Tahassür’deki metinlerin yeni Türk şiiri bağlamında incelemesi yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İsmail Hakkı, Tahassür, Poetika, Şiir, Tabiat, Melankoli, İsmail Hakkı, Tahassür, Poetika, Şiir, Tabiat, Melankoli

Kaynakça

• Ayar, Pelin Aslan. “Gece”yle Görünür Olan: Recaizade Mahmut Ekrem’in Şiir Estetiği”. Gazi Türkiyat, 23 (Güz 2018): 173-200.
• Esen, Cennet. Alişanzade İsmail Hakkı’nın Sanat ve Edebiyat Yazıları. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, 2017.
• İsmail Hakkı. Tahassür. İstanbul: Artin Asadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası, 1308.
• Kaplan, Mehmet. Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
• Kolcu, Ali İhsan. Ara Nesil Edebiyatı Tarihi. Konya: Salkımsöğüt Yayınları, 2018.
• Kolcu, Ali İhsan. Ara Nesil Edebiyatı. Konya: Salkımsöğüt Yayınları, 2018.
• Okay, Orhan. “Eldem, İsmail Hakkı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11: 21-22. Ankara: TDV Yayınları, 1995.
• Recaizade Mahmut Ekrem. Bütün Eserleri II. (Haz. İsmail Parlatır vd.), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997. Tarhan, Abdülhak Hâmid. Bütün Şiirleri. (Haz. İnci Enginün), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2013.
• Uçman, Abdullah. “Kendi Kalemiyle Alişanzade İsmail Hakkı”. Dergâh Dergisi, 323, (Ocak 2017): 18-20.
• Uşaklıgil, Halit Ziya. Kırk Yıl. (Haz.Şemsettin Kutlu), İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1987.