MODERN TİYATROYA YANSIYAN MASAL DÜNYASI: NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN SABIR TAŞI PİYESİ VE AXEL OLRİC’İN EPİK KURALLARI

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 45 - 59, 26.06.2022

Sevim Gören

https://doi.org/10.30804/cesmicihan.1033845

Öz

Sözlü anlatı geleneğimiz içinde yer alan masallar, nesiller boyunca aktarılarak gelmektedir. Bu aktarımda kültürel bellek önemli bir rol oynamaktadır. Bünyesinde evrensel mesajlar taşıyan masallar, günümüz dünyasının sanatçısının da kültürel belleğinden, vermek istediği mesaj dolayısıyla eserine yansıyabilmektedir. Bu anlamda Necip Fazıl Kısakürek’in Sabır Taşı piyesi, ana hatlarını eski bir Türk masalından alması dolayısıyla anlatı dünyasının masalının modern tiyatro sahnesine taşındığını gösteren bir örnektir. Tiyatro sahnesine taşınan masalda, imgelerden oluşan “gösterilen”lerin tiyatro sahnesinde simge olan “gösterge”ye dönüştüğü görülmektedir.
Bu çalışmanın asıl konusunu, ana hatlarını eski bir Türk masalından alan Sabır Taşı piyesinin anlatı dünyasının kurallarını taşıyıp taşımadığı veya ne derecede taşıdığının tespit edilmesi oluşturmaktadır. Bu yüzden piyes, Axel Olric’in geniş bir biçimde “sage” adını verdiği ve bütün anlatılara uygulanabileceğini söylediği epik kurallar doğrultusunda incelenmiştir. Piyesin masal biyolojisi taşıyıp taşımadığı tespit edilmiştir. Yapılan incelemeye göre modern tiyatronun bir ürünü olan Sabır Taşı piyesi, Axel Olric’in tespit ettiği epik kuralların çoğunluğuna uymakta fakat “bir sahnede iki kuralı” ve “ilk ve son durumun önemi” kurallarına uymamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, Sabır Taşı, Axel Olric, Epik Kurallar, Masal, Modern Tiyatro

Kaynakça

• Alangu, T. (1961). Billur Köşk Masalları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bastem, N. (2015). Necip Fazıl'ın 'Sabır Taşı' Adlı Tiyatro Eseri ile Billur Köşk Masallarından 'Muradına Eren Dilber' Adlı Masal Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Turkish Studies, 10(16), 315-330.
• Gümüş, İ. (2018). Türk Masalları ve Max Lüthi Yöntemi. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Kısakürek, N. F. (2016). Tiyatro ve Tesiri. İstanbul: Büyük doğu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (2018). Sabır Taşı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Olric, A. (2006). Halk Anlatılarının Epik Kuralları. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1 (s. 66-74). içinde Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Orta, N. K. (2017, Nisan). Türk Anlatı Geleneğindeki Kahraman Tiplerinin 1980 Sonrası Türk Sinemasındaki Yolculuğu. Doktora Tezi.
• Özünel, E. Ö. (2017). Masal Mekânında Kadın Olmak Masallarda Toplumsal Cinsiyet ve Mekân İlişkisi. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Şen, C. (2017). Körlüğü Zedelemek: Necip Fazıl Kısakürek Tiyatrosu Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Törenek, M. (2016). Necip Fazıl'ın Tasavvufi Oyunları. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(56), 1175-1184.
• Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• URL-1: 05 28, 2020 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Kültürel_bellek adresinden alındı.
• URL-2: 05 29, 2020 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Gösterge_(iletişim) adresinden alındı.