Islamic Environmentalism with Their Basic Concepts and Important Campaigns

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 13 - 23, 30.06.2023

Nimet Keskin

Öz

Islamic environmentalism is active in different parts of the world today as a social movement that tries to establish an environmental understanding based on Islam, which is the main source of its inspiration and motivation, and it covers all kinds of activities that is performed for this purpose. The distinctive features of Islamic environmentalism are that it puts Islam at the foundation of its environmentalism, that it establishes its concepts and principles inspired by Islam, that its participants perform all kinds of environmental activities with devotion as if they are fulfilling a religious duty, and that being a Muslim and an environmentalist turns into a symbiotic relationship that feeds each other. The aim of this study is to reveal the basic concepts of Islamic environmentalism, to present the associations they founded and the campaigns they organized with various examples from the world and Türkiye. This study has concluded that Islamic environmentalism is basically shaped around concepts such as al-khalifa, al-mizan, al-akhirah, and al-amanah, and that it is practiced as a social movement in many countries through the associations and various campaigns they organize, regardless of whether Muslims are a minority or a majority population.

Anahtar Kelimeler

Environment, Religion, Islam, Islamic Environmentalism, Islamic Environmental Movements

Temel Kavramları ve Önemli Kampanyalarıyla İslamî Çevrecilik

Öz

İslamî çevrecilik, temel ilham ve motivasyon kaynağı olan İslam dinine dayalı bir çevre anlayışı tesis etmeye çalışan, bu amaçla yapılan her türlü faaliyeti kapsayan bir toplumsal hareket olarak bugün dünyanın farklı yerlerinde faaliyettedir. İslamî çevreciliğin mümeyyiz vasıflarını; İslam’ı çevreciliğinin temeline oturtması, kavramlarını ve ilkelerini İslam’dan esinlenerek tesis etmesi, katılımcılarının her türlü çevreci faaliyeti tıpkı bir dini vazifeyi yerine getiriyormuşçasına adanmışlıkla ifa etmesi ve Müslüman ve çevreci olmanın birbirini besleyen simbiyotik bir ilişkiye dönüşmesi şeklinde sayabiliriz. Bu çalışmanın amacı; İslamî çevreciliğin temel kavramlarını ortaya koymak, kurdukları dernekleri ve düzenledikleri kampanyaları dünyadan ve Türkiye’den çeşitli örneklerle tespit etmektir. Çalışmanın ulaştığı sonuçlar şöyle listelenebilir; İslamî çevrecilik temel olarak halife, mizan, ahiret, emanet gibi kavramlar etrafında şekillenmiştir ve bugün Müslümanlar yaşadıkları ülkede nüfus olarak azınlık ya da çoğunluk olmalarından bağımsız olarak kurdukları dernekler ve düzenledikleri çeşitli kampanyalar aracılığıyla İslami çevreciliği bir toplumsal hareket olarak icra etmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Din, İslam, İslamî Çevrecilik, İslamî Çevre Hareketleri

Kaynakça

• Akyüz H. (2014). Çevre Dostu Bir Peygamber Hz. Muhammed, Turkish Studies, 9(2), 107-126.
• Akyüz H. (2015). Ot, Su ve Ateşin Ortak Kullanımı İle İlgili Bir Hadisin Güncel ve Evrensel Değeri, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 232-244.
• Akyüz H. (2016). Çevre Sorunlarına Duyarlılık Bağlamında Hz. Peygamber’in Hayvanlarla İlgili Tutum ve Davranışları, 3. Uluslararası Çevre ve Ahlak Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 62-72.
• Ammar N. (2001). Islam and Deep Ecology, D. L. Barnhill ve R. S. Gottlieb (ed.), Deep Ecology and World Religions: New Essays on Sacred Ground içinde, 193-211. Albany: State University of New York Press.
• Avcı C. (1998). Hilafet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 17, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ayten A. (2021). Doğa Bize Emanet: Dini ve Psikolojik Yönleriyle İnsan-Doğa İlişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Bentley C. (2017). Muslim Environmentalists Give Their Religion -and their mosques- a Fresh Coat of Religion, The World. https://theworld.org/stories/2016-12-30/muslim-environmentalists-give-their-religion-and-their-mosques-fresh-coat-green (Erişim Tarihi: 27.02.2022).
• Cebeci M. (2020). Stewards of the Earth: Islamic Environmentalism in Classical and Contemporary Islamic Thought, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İbn Haldun Üniversitesi: Medeniyet Araştırmaları Enstitüsü.
• Chittick W. (2012). Din ve Çevre Krizi, William Chittick (hzl.), Seyyid Hüseyin Nasr’ın Temel Düşünceleri içinde, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Çişti SHH. (2007). Fıtrat: İnsanlar ve Çevre İçin Bir İslamî Model, İslam ve Ekoloji: Bahşedilmiş Bir Emanet içinde, 89-100, R. C. Foltz, F. M. Denny, A. Baharuddin (hzl.), N. Elhüseyni (Çev.), İstanbul: Oğlak Bilimsel Kitaplar.
• Foltz RC. (2006). Islam, Roger S. Gottlieb (ed.), The Oxford Handbook of Religion and Ecology içinde, 207-220. New York: Oxford University Press.
• Göksoy İH. (2006). Nehdatü’l-Ulemâ, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 32, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Günal T. (2016). Kıyametin ve Ahiretin Hayatımıza ve Çevreye Dönük Yüzü, Journal of Islamic Research, 27(3), 414-426.
• Hancock R. (2018). Islamic Environmentalism: Activism in the United States and Great Britain. New York: Routledge.
• IFEES. (2015). İslam İklim Değişikliği Deklarasyonu. https://www.ifees.org.uk/wp-content/uploads/2020/01/iccd-turk.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• Kula N. (2008). Sahip Olma ve Emanet Duyguları Açısından İnsan-Çevre İlişkisi, Çevre ve Din, Uluslararası Çevre ve Din Sempozyumu Bildiri Metinleri, Cilt: 1 içinde, 207-225, İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Marshall G. (2005). Toplumsal Hareketler. Sosyoloji Sözlüğü içinde, 746-748. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü (Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mufid M. (2020). Green Fatwas in Bahtsul Masa’il: Nahdlatul Ulama’s Response to the Discourse of Environmental Crisis in Indonesia, Al-Ihkam Jurnal Hukum dan Pranata Sosial, 15(2), 173-200.
• Neslen A. (2016). Morocco to Give 600 Mosques a Green Makeover, The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2016/sep/05/morocco-to-give-600-mosques-a-green-makeover (Erişim Tarihi: 27.02.2022).
• Nilan P. (2021). Muslim Youth Environmentalists in Indonesia, Journal of Youth Studies, 24(7), 925-940.
• Nomanul Haq S. (2007). İslam ve Ekoloji: Yeniden Ulaşma ve Yorumlama Arayışı, İslam ve Ekoloji: Bahşedilmiş Bir Emanet, 129-153, R. C. Foltz, F. M. Denny, A. Baharuddin (hzl.), N. Elhüseyni (Çev.), İstanbul: Oğlak Bilimsel Kitaplar.
• Rizk R. (2014). Islamic Environmental Ethics, Journal of Islamic Accounting and Business Research, 5(2), 194-204.
• Safei El-Deen H. (1993). Seeing the Environment Through Islamic Eyes: Application of Shariah to Natural Resources Planning and Management. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 6(2), 145-164.
• Toksarı A. (1995). Emanet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 11, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu B. (2002). Kıyamet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 25, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Topaloğlu B. (2018). Sâat, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 35, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Toprak S. (2005). Mizan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 30, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• URL-1. Green Up My Community. https://femyso.org/campaigns/past/green-up-my-community/ (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• URL-2. Khaleafa: A Sacred Trust. About Green Khutbah. http://www.khaleafa.com/about-2-1 (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• URL-3. Khaleafa: A Sacred Trust. Green Ramadan. http://www.khaleafa.com/greenramadan (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• URL-4. Faithfully sustainable. About Faithfully Sustainable. https://www.faithfullysustainable.org/about (Erişim Tarihi: 21.02.2022).
• URL-5. Nehdatü’l-Ulemâ Presentation. https://globalplasticaction.org/wp-content/uploads/22.04.20_Presentation_NU.pdf (Erişim Tarihi: 27.02.2022).
• URL-6. Nehdatü’l-Ulemâ Afet Yönetimi ve İklim Değişikliği Enstitüsü. http://lpbi-nu.org/tentang-kami/profil-lpbi-nu/ (Erişim Tarihi: 27.02.2022).
• URL-7. Sıfır Atık Nedir? https://sifiratik.gov.tr/sifir-atik/sifir-atik-nedir (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• URL-8. “Çevre Ahlakı Projesi” Tanıtımı Yapıldı. https://www.diyanet.gov.tr/tr-tr/Kurumsal/Detay/25458/cevre-ahlaki-projesi-tanitim-programi-yapildi (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• URL-9. Çevre Kuruluşları Dayanışma Derneği Tüzüğü. https://www.cekud.org.tr/wp-content/uploads/2021/06/tüzük.pdf (Erişim Tarihi: 05.03.2022).
• URL-10. ÇEKUD Tarihçesi. https://www.cekud.org.tr/tr/hakkimizda/cekud-tarihcesi/ (Erişim Tarihi: 05.03.2022).
• URL-11. Çevre Vakfı-Hakkımızda. https://www.cevrevakfi.org.tr/hakkimizda/ (Erişim Tarihi: 05.03.2022).
• Yildirim A. K. (2016). Between Anti-Westernism and Development: Political Islam and Environmentalism, Middle Eastern Studies, 52(2), 217-218.