Who is to blame for the Withdrawal of Roger Ackroyd Cinayeti from Circulation? The Critic or the Translator?

Yıl 2019, Sayı: 27, 46 - 63, 31.12.2019

Seyhan Bozkurt Jobanputra

https://doi.org/10.37599/ceviri.572187

Cited By: 1

Öz

Translation
criticism has been a controversial area in the field of Translation Studies in
Turkey, as it has been throughout the rest of the world. Many, if not most,
translation criticisms that have appeared so far have been little more than a
list of errors, the result of a strict comparison between the source text(s)
and target text(s). These comparisons often fail to take into consideration the
external factors that translators pay attention to in their translation
processes, such as the composition, knowledge, expectations and requirements,
etc. of the target culture and the target audience. In this paper, I will
analyze, within the framework of Critical Discourse Analysis, the discourse of
two criticisms of Gönül Suveren’s translation of Agatha Christie’s novel The
Murder of Roger Ackroyd. One is by the translator and editor Celal Üster,
and the other – a response to Üster’s – is by Çağlar Tanyeri, a translator and
scholar of Translation Studies. This particular incident may actually be
considered a singular case as Celal Üster’s criticism ultimately led to the
withdrawal of Gönül Suveren’s translation from circulation by the publishers,
Altın Kitaplar. This paper attempts to show how their discourses differ in
various aspects and also draws attention to how the power some agents may
possess in and over discourse may have catastrophic results, such as the one in
this case.

Anahtar Kelimeler

Translation Criticism, Critical Discourse Analysis, literary translation, translator, editor

Roger Ackroyd Cinayeti’nin Piyasadan Toplatılmasının Sorumlusu Kim? Eleştirmen mi Çevirmen mi?

Öz

Çeviri
eleştirisi, yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da Çeviribilim’in tartışmalı bir
alanıdır. Yazılmış çeviri eleştirilerinin çoğu, kaynak ve erek metin
karşılaştırması sonucu oluşan yanlışlar listesi ve çevirmenlerin çeviri
sürecinde verdikleri kararları etkileyen erek kültür ve erek okuyucunun
ihtiyaçları, beklentileri ve yapısı gibi faktörleri göz ardı eden birer
inceleme olmaktan kurtulamamıştır. Bu yazının amacı, Gönül Suveren’in Agatha Christie’nin
The Murder of Roger Ackroyd romanının
çevirisi üzerine biri Celal Üster, diğeri ona cevap niteliğinde Çağlar Tanyeri
tarafından yazılmış olan iki çeviri eleştirisini Eleştirel Söylem Çözümlemesi çerçevesinde
incelemektir. Bu iki eleştiri yazısı, daha önce yayınlanmış diğer çeviri
eleştirilerinden ayrılmaktadır çünkü Celal Üster’in eleştirisi Gönül Suveren’in
çevirisinin Altın Kitaplar tarafından piyasadan toplatılmasına neden olmuştur.
Bu yazı yalnızca iki çeviri eleştirisinin söylemleri arasındaki farklılıkları
değil, aynı zamanda bazı öznelerin söylem içinde ve söylem üzerinde oluşturdukları
güç sayesinde böylesi bir sonuca sebebiyet verebileceğini ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Çeviri Eleştirisi, Eleştirel Söylem Çözümlemesi, edebiyat çevirisi, çevirmen, editör

Kaynakça

• Aksoy, B. (2001). Çeviride çevirmen seçimleri ışığında çeviri eleştirisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-16.
• Bulut, A. K. & Gürses, S. (2019). Ömrünü çeviriye adayan iki kadın: Gönül ve Gülten Suveren Kardeşler. In Ş. Tahir Gürçağlar (Ed.), Kelimelerin Kıyısında: Türkiye’de Kadın Çevirmenler (pp. 246-276). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Demirkol Ertürk, Ş. (2019). Ambrose Bierce’ın Şeytanın Sözlüğü yapıtının Türkçe çevirilerinde mizah öğelerinin aktarımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Blimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 11-33.
• Dizdar, D. (1992). Metis Çeviri’de çeviri eleştirisi. Metis Çeviri, 20-21, 124-134.
• Fairclough, N. and Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. In T. A. van Dijk (Ed.), Discourse Studies: Multidisciplanary Introduction. London: Sage Publications.
• Karantay, S. (2003). Çeviri eleştirisi: Sorunlar, ilkeler, uygulamalar. In M. Rifat (Ed.), Çeviri Seçkisi I: Çeviriyi Düşünenler (pp.165-175). İstanbul, Dünya Yayıncılık.
• Paker, S. (2003). Çeviride ‘yanlış/doğru' sorunu ve şiir çevirisinin değerlendirilmesi. In M. Rifat (Ed.) Çeviri Seçkisi I: Çeviriyi Düşünenler (pp.153-164). İstanbul, Dünya Yayıncılık. Paker, S. (1988). Çeviri eleştirisinin kuramla ilişkisi üzerine bazı düşünceler. Metis Çeviri, 4, 116-121.
• Tanyeri, Ç. (2003, October 30). Celal Üster ve Gönül Suveren ya da çeviri ve çeviri eleştirisi. Cumhuriyet Kitap. p. A8.
• Tahir Gürçağlar, Ş. (2005). Kapılar: Çeviri tarihine yaklaşımlar. İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Tahir, Ş. (2000). Çeviri eleştirisi eğitiminde iki kavram: Yanlış ve varsayımsal kurgu. In T. Kurultay (Ed.) Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi, (pp.107-113) İstanbul, Sel Yayıncılık.
• Üster, C. (2003a). Agatha Christie Cinayet. Radikal Kitap. Retrived 15.5.2019 from http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=EklerDetay&ArticleID=855199&Date=01.06.2008&CategoryID=40
• Üster, C. (2003b). Soylu bir davranış. Radikal Kitap. Retrived 15.5.2019 from http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=EklerDetay&ArticleID=855220&Date=01.06.2008&CategoryID=40
• van Dijk, T. A. (2001). Critical discourse analysis. D. Schiffrin et al. (Eds.), The Handbook of Discourse Analysis. (pp. 352-371). Massachusetts, Blackwell Publishing.
• van Dijk, T. A. (1997). Discourse as interaction in society. In T. A. van Dijk (Ed.), Discourse Studies: A Multidisciplanary Introduction Volume 2 (pp.1-38). London: Sage Publications.