The aim of this paper is to provide a translation
(adaptation) critique of the film adaptation of Neil Gaiman’s fantasy novel Stardust
by approaching film adaptation as a type of intersemiotic translation. Film
adaptation, being an intersemiotic and inspirational form of translation
(Gottlieb, 2005) is a highly complex and subjective interpretation of a written
source material into the filmic medium. Venuti (2007) points out the need to
focus on the shifts observed in the film adaptation, emphasizing that these
adaptation shifts are not neutral and that they reflect the filmmaker’s
interpretation of the source material. Analyzing the shifts and the reasons
behind these may lead to a better understanding of adaptations. Perdikaki
(2017a) proposes a model for the systematic analysis of the changes (adaptation
shifts) from novel to screen using an interdisciplinary approach combining
insights from adaptation and translation studies and narratology. This model is
significant since it is the first systematic and comprehensive model to provide
a unified framework for both translation studies and adaptation studies. Her
model consists of two components, i.e. a descriptive/comparative component and
an interpretive one. The descriptive/comparative component focuses on the
‘medium-independent’ categories where the shifts can be observed. These
‘medium-independent’ categories make it possible to compare and analyze the
transfer of meaning from one work of art to another, which are operating in two
different mediums. The interpretive component aims to reveal the rationale
behind the shifts to complete the critique. Through the application of the
model to the film adaptation Stardust, the adaptation shifts were
identified and the intricate interplay of reasons at play were discussed.
intersemiotic translation adaptation shifts film adaptation Stardust Neil Geiman
Bu makalenin
amacı romandan sinemaya uyarlanan filmleri göstergelerarası bir çeviri türü
olarak ele alarak Neil Gaiman’ın Yıldız
Tozu [Stardust] romanının sinema uyarlaması üzerine bir çeviri (uyarlama)
eleştirisi ortaya koymaktır. Göstergelerarası ve esinleyici bir çeviri türü
olarak uyarlama filmler (Gottlieb, 2005), yazılı bir materyalin görsel-işitsel
ortama bir hayli karışık ve öznel aktarımı ve yorumlanmasıdır. Venuti (2007),
uyarlamalarda kaymalara odaklanılması gerektiğini, kaymaların tarafsız
olmadığını ve yapımcı/yönetmenin kaynak materyalle ilgili yorumunu yansıttığını
vurgulamaktadır. Dolayısıyla bu kaymaları ve arkasındaki sebepleri incelemek
uyarlamaları daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Perdikaki (2017a) romandan
ekrana uyarlanmış bir eserdeki değişiklikleri (uyarlama kaymaları) sistematik
bir şekilde incelemek için uyarlama çalışmaları alanından, çeviribilimden ve
anlatıbilimden farklı anlayışları birleştiren interdisipliner bir yaklaşım
kullanarak bir model önermektedir. Bu
modelin önemi hem çeviribilim hem adaptasyon çalışmaları için birleşik bir
çerçeve sunan ilk sistematik ve kapsamlı model olmasından kaynaklanmaktadır. Model
biri betimleyici/karşılaştırmalı diğeri de yorumlayıcı olmak üzere iki
bileşenden oluşmaktadır. Betimleyici/karşılaştırmalı bileşen kaymaların
gözlemlenebildiği ‘ortamdan bağımsız’ kategorilere odaklanmaktadır. Bu
‘ortamdan bağımsız’ kategoriler iki farklı ortamda var olan iki sanat eserinin
arasında gerçekleşen anlam aktarımını karşılaştırmayı ve incelemeyi olanaklı
kılmaktadır. Yorumlayıcı bileşen ise kaymaların gerekçelerini ortaya çıkararak
çeviri eleştirisinin tamamlanmasına hizmet etmektedir. Yıldız Tozu
romanının sinema uyarlamasının analizi bu model aracılığıyla yapılmış, uyarlama kaymaları tanımlanmış ve bu
kaymaların karmaşık etkileşimleri tartışılmıştır.
Uyarlama filmler göstergeler arası çeviri uyarlama kaymaları Yıldız Tozu Neil Gaiman
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 27 |