A Historical Overview of Self-help Translations in Turkish: The Emergence of a Cultural Field

Yıl 2020, Sayı: 28, 1 - 24, 24.07.2020

Fazilet Akdoğan Özdemir

https://doi.org/10.37599/ceviri.675065

Cited By: 1

Öz

This study offers a succinct account of the translation history of self-help books in Turkish, starting from the early decades of the Republic until the 2000s, by touching upon the translations of bestsellers. Employing the concept of field theorized by Pierre Bourdieu in his sociology of culture, the study illustrates that self-help as a field of production arose in the cultural atmosphere of Turkey in the 1930s and 1940s mainly through translations. This newly emerging genre gradually developed towards the 1990s and went through a remarkable expansion in the following decades, mostly due to the translated works as well as works written in Turkish. The number of translations continues to exceed the amount of works written in Turkish in the first decade of 2000s, and it seems this tendency will continue in a similar fashion. The underlying factors behind the expansion of this field, regarding the social, economic and political changes in Turkey are also described in the study, to shed light on the popularity of self-help and its growth in the target culture. The study also challenges some scholarly analyses that associate the beginning of self-help in Turkish with the works of some Turkish authors, totally ignoring the translation history.

Anahtar Kelimeler

self-help translations, self help, field, Bourdieu

Türkçede Kişisel Gelişim Çevirilerine Tarihsel Açıdan Bir Bakış: Kültürel Bir Alanın Doğuşu

Öz

Bu çalışma, Cumhuriyetin ilk yıllarından 2000’li yıllara kadar Türkçede kişisel gelişim kitaplarının çeviri tarihini, kaynak kültürde çok satan eserlerin çevirilerine değinerek kısaca anlatmaktadır. Çalışma, Pierre Bourdieu’nun kuramsallaştırdığı “alan” kavramını kullanarak, kişisel gelişimin, Türkiye’nin 1930 ve 1940’lı yıllarının kültürel atmosferinde çeviri eserler aracılığıyla, bir “üretim alanı” olarak oluştuğunu göstermektedir. Bu alan 1990’lara kadar sınırlı bir büyüme göstermiş ve Türkçe kişisel gelişim eserleri yazılmış olsa da, sonraki yıllarda yaşanan gözle görülür büyüme çoğunlukla çeviri eserler aracılığıyla olmuştur. 2000’li yılların başında, bu alandaki çeviri eserlerin sayısı, Türkçe yazılan eserlerin sayısından fazladır ve bu eğilimin benzer şekilde süreceği öngörülmektedir. Çalışma, kişisel gelişimin hedef kültürdeki popülaritesine ve bir üretim alanı olarak büyümesine ışık tutmak amacıyla, Türkiye’deki sosyal, ekonomik ve politik değişimlerden kaynaklanan nedenleri de dikkate alır. Aynı zamanda, Türkçede yazınsal bir tür olarak kişisel gelişimin doğuşunu, çeviri tarihini görmezden gelerek, Türk yazarların eserleriyle ilişkilendiren akademik çalışmaları da sorgular. 

Anahtar Kelimeler

kişisel gelişim çevirileri, kişisel gelişim, kültürel alan, Bourdieu

Kaynakça

• Akdoğan Özdemir, F. (2017). Turkish translations of self-help ”success” books: A collage/bricolage of moral narratives and a new life ethics (Unpublished doctoral thesis). Boğaziçi University, Istanbul, Turkey.
• Baker, L. (2014, October 21). Textual healing: Self-help books get smart. BBC. Retrieved from http://www.bbc.com/culture/story/20140122-self-help-books-textual-healing
• Bali, R. N. (2009). Tarz-ı hayattan life style’a: Yeni seçkinler, mekanlar, yeni yaşamlar. İstanbul: İletişim.
• Botton, A. (2005). Statü endişesi (A. S. Bayer, Trans.). İzmir: Sel.
• Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste, Trans. Richard Nice, New York and London: Routledge.
• Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. G. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). New York: Greenwood Press.
• Bourdieu, P. (1990). The logic of practice (R. Nice, Trans.). Cambridge: Polity Press.
• Bourdieu, P. (1993). The field of cultural production: essays on art and literature. Cambridge: Polity Press.
• Bourdieu, P. (1996). The rules of art: Genesis and structure of the literary field (S. Emanuel, Trans.). Cambridge: Polity Press.
• Bourdieu, P. & Wacquant L. J. D. (1992). An invitation to reflexive sociology. Cambridge: Polity Press.
• Cawelti, J. G. (1965). Apostles of the self-made man. Chicago: University of Chicago Press.
• Ekşi, F. (2011). Kişisel gelişim literatürünün eğitim ve danışma ihtiyacı açısından incelenmesi: Kuramsal analitik bir yaklaşım (Unpublished doctoral thesis). Marmara University, Istanbul, Turkey.
• Ekşi, F. (2012). Kritik bir bakış açısıyla kişisel gelişim kitapları. İstanbul: Kaknüs.
• Gouanvic, J. M. (2005). A Bourdieusian theory of translation, or the coincidence of practical instances: Field, ‘habitus’, capital and illusio. The Translator 11 (2), 147–166.
• Hanna, S. (2016). Bourdieu in translation studies: The socio-cultural dynamics of Shakespeare translation in Egypt. London & New York: Routledge.
• Heilbron, J. & Sapiro, G. (2007). Outline for a sociology of translation: Current issues and future prospects. In M. Wolf & A. Fukari (Eds.), Constructing a sociology of translation (pp. 93-107). Amsterdam: John Benjamins.
• Hermans, T. (1999). Translation in systems: Descriptive and system-oriented approaches explained. Manchester: St Jerome Publishing.
• Kozanoğlu, H. (1993). Yuppieler, prensler ve bizim kuşak. Ankara: İletişim.
• McGee, M. (2005). Self-help, inc.: Makeover culture in American life. Oxford: Oxford University Press.
• Özdemir, İ. (2007). İletişimin stratejikleştirilmesi: Kılavuz kitaplar, kişisel gelişim kursları ve iletişim eğitimi seminerlerinin eleştirel bir değerlendirmesi (PhD thesis). Ankara University, Ankara, Turkey.
• Psykhe. İletişim Publishing. Retrieved from http://www.iletisim.com.tr/dizi/psykhe/150.
• Pym, A. (1998). Method in translation history. Manchester: St. Jerome Publishing.
• Sezik, N. (2000). Değişim kuşağındakiler: Kişisel gelişim öncüleri. İstanbul: Hayat.
• Simeoni, D. (1998). The pivotal status of the translator’s habitus. Target 10 (1), 1–39.
• Starker, S. (1989/2008). Oracle at the supermarket: The American preoccupation with self-help books. New Brunswick, NJ: Transaction.
• Wolf, M. (2007). Introduction: The emergence of a sociology of translation. In M. Wolf and A. Fukari (Eds.), Constructing a sociology of translation (pp. 1-36). Amsterdam: John Benjamins.