Okul Öncesi Dönemde Özel Yeteneğin Değerlendirilmesinde Nöropsikolojik Bir Yaklaşım: Renkli Progresif Matrisler Testi Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 4, 12 - 25, 25.12.2019

Başak Karateke

https://doi.org/10.36731/cg.623534

Cited By: 1

Bu makale için 25 Aralık 2019 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cg/issue/50979/1255486

Öz

Bu çalışma zekânın nöropsikolojik
bileşenleri üzerinden hareket ederek üstün zihinsel potansiyeli olan çocukları
erken yaşta belirleyerek onların gelişimleri için uygun seçimlerin yapılmasını
sağlamaktır. Bu amaçla bu çalışmada genel yetenek faktörünü ölçen bir sağ
hemisfer testi, aynı zamanda bir görsel uzamsal algı testi olan Renkli
Progresif Matrisler Testi Ankara ili merkez ilçelerinde MEB bağlı okulların
anasınıflarına devam eden yaşları 60-72 ay arasında değişen 193 çocuğa
uygulanmıştır.

Testin
güvenirliği için test tekrar test uygulaması yapılarak veriler Pearson
Korelasyon Katsayısı tekniğiyle karşılaştırılmış; aradaki ilişki (r =,60; p<
.01) anlamlı bulunmuştur. Geçerlik ise hem kapsam geçerliği hem de temel
bileşenler analizi (TBA) ile araştırılmıştır. Kapsam geçerliğinde uzman
görüşleri ve TBA sonuçları aracın uygulama yapılan yaş grubu için geçerli bir
araç olduğunu doğrulamıştır.

Yapılan
analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre Renkli Progresif Matrisler
Testinin 60-72 aylık çocuklar için genel yetenek ölçümü açısından istatistiksel
olarak güvenilir ve geçerli bir araç olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nöropsikoloji, özel yetenekliler, renkli progresif matrisler testi, okul öncesi, zeka

Kaynakça

• Akın, F. (2002). Sosyal bilimlerde istatistik. Bursa: Ekin Kitapevi.
• Alexander, J. E., O'Boyle, M. W. ve Benbow, C. P. (1996). Developmentally advanced EEG alpha power in gifted male and female adolescents. International Journal of Psychophysiology, 23, 25-31.
• Baudson, T.G. ve Preckel, F. (2013). Teacher’s ımplicit personality theories about the gifted:an experimental approach. School Psychology Quarterly, 28 (1), 37-46.
• Carlson, J. S., ve Jensen, C. M. (1980). The factorial struc¬ture of the Raven Coloured Progressive test: A reanalysis. Educational and Psychological Measurement, 80, 1111-1116. doi: 10.1177/001316448004000440
• Cotton, S.M., Kiely, P.M., Crewther, D.P., Thomson, B., Laycock, R. ve Crewther, S.G. (2005). A normative and reliability study for the Raven’s Coloured Progressive Matrices for primary school aged children from Victoria, Australia. Personality and Individual Differences, 39, 647–659.
• Dağlıoğlu, E.H. ve Suveren, S. (2013). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Öğretmen Ve Aile Görüşleri İle Çocukların Performanslarının Tutarlılığının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 431-453.
• De Groot, M.H. (1974). Statistiche redundanzbildungsprocesse, in ihrer beziehung zu intelligenz, Diplomarbeit am Psychomogischen. Institut Von Universit¨at Erlangen.
• Dempster, F.N. (1991). Inhibitory processes: a negleted dimension of intelligence, Intelligence, 15(2), 157–173.
• Eysenck, H.J. (1982). The psychophysiology of intelligence. C. D. Spielberger and J. N. Butcher, (Eds.) in Advances on Personality Assessment vol. 1, USA:Lawrence Erlbaum, Hillsdale, NJ.
• Fajgelj, S., Bala, G., ve Katic´, R. (2010). Latent structure of Raven´s Colored Progressive Matrices. Collegium Antropologicum, 3(34), 1015-1026.
• Fish, R.E. (2017). The racialized construction of exceptionality: Experimental evidence of race/ethnicity effects on teachers' interventions. Social Science Research, 62, 317-334.
• Green, K. A., ve Kluever, R. C. (1991). Structural pro¬perties of Raven´s Coloured Progressive Matrices for a sample of gifted children. Perceptual and Motor Skills, 72, 59-64. doi: 10.2466/pms.1991.72.1.59
• Guilford, J.R. ve Hoepfner, R. (1971). The analysis of intelligence. New York: McGraw-Hill.
• Geake, J. G. ve Hansen, P. C. (2006). Structural and functional neural correlates of high creative intelligence as determined by abilities at fluid analogising, Society for Neuroscience Annual Meeting, Atlanta, Georgia,17 October.
• Grubar, J.C. (1997). Sommeil et efficience mentale: sommeil et pr´ecocit´e intellectuelle. J. C. Grubar, M. Duyme, and S. Cˆote, Eds.in La Pr´ecocit´e Intellectuelle, de la Mythologie `a la G´en´etique, , pp. 83–90, Mardaga, Belgique.
• Huon, J. (1981). Le sommeil des sujets `a quotient intellectuel ´elev´e, Electroencephalography and Clinical Neurophysiology, vol. 52S, 128.
• Just, M.A. ve Carpenter, P. A. (1992). A capacity theory of comprehension: individual differences in working memory. Psychological Review, vol. 99 (1), 122–149.
• Kabakçı-Yurdakul, I. (2011). Evren ve örneklem: bilimsel araştırma yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 2250-1249.
• Kail, R. (1991) Processing time declines exponentially during childhood and adolescence, Developmental Psychology, 27(2), 259–266.
• Karakaş, S. (2004). BİLNOT Bataryası El Kitabı: Nöropsikolojik Testler İçin Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları. Ankara: Dizayn Ofset.
• Karakaş, S. (2006). BİLNOT Bataryası El Kitabı: Nöropsikolojik Testler İçin Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları. (2.basım) Ankara: Dizayn Ofset.
• Karakaş, S. (2008). Kognitif nörobilimler. MN Medikal ve Nobel Tıp Kitapevi.
• Karakaş, S. (2011). Zeka, üstün zeka, üstün zekalı çocuğun bilişsel özellikleri ve beyin işlevselliği. (Ed.Karakaş, S. ve Doğutepe-Dinçer, E.) içinde BİLNOT Çocuk. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.Karateke, B. (2016). Üstün yetenek potansiyeli olan çocuklara uygulanan sosyal beceri eğitim programının sosyal beceri gelişimine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.Karateke, B. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin üstün yetenekli çocuklara dair öznel yargıları. 1.International Congress on Gifted and Talented Education. Malatya, 1-4 Kasım 2018.Kıldan, O.A. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkındaki Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 805-818.
• Kroesbergen, E. H., van Hooijdonk, M., Van Viersen, S., Middel-Lalleman, M. M. N., ve Reijnders, J. J. W. (2016). The Psychological Well-Being of Early Identified Gifted Children. Gifted Child Quarterly, 60(1), 16–30. https://doi.org/10.1177/0016986215609113.
• Kuzu, A. (2011). Araştırmaların planlanması: bilimsel araştırma yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 2250-1249.
• Marland, S. (1972). The education of the gifted and talented (vol 1). Washington D.C.: Government Printing Office. U.S.:Commissoner of education.
• McGrew, K.S., Flanagan, D.P. (1998). The intelligence test desk reference: Gf Gc cross-battery assessment. Michigan : AllynveBacon Inc.
• Michael, D.N. (1989). Forecasting and planning in an incoherent context. Technological Forecasting and Social Change, 36, 79-87.
• Morelock, M. (1992). Giftedness: The view from within. Understanding Our Gifted, 4 (3)11-15.
• Muniz, M., Gomez, C.M.A., Pasian, S.R. (2016). Factor structure of Raven’s Coloured Progressive Matrices. Psico-USF, Bragança Paulista, 21 (2), 259-272.
• Newman, T.M., Sparrow, S.S., Pfeiffer, S.I. (2008). The Use of the WISC-IV in assessment and intervention planning for children who are gifted. Prifitera, A. Saklofske, D.H., Weiss, L.G.(Ed.) in WISC-IV clinical assessment and Intervention. (2. Ed). San Diego: Academic Press.
• O. P`etre-Quadens, O. (1969). Contribution `a l’´etude de la phase dite paradoxale du sommeil, Acta Neurological Psychiatrica Belgica, 69 (10), 769–798.
• O. P`etre-Quadens, O. (1972). Sleep in mental retardation. D. P. Purpura and F. E. Mayer, Eds. in Sleep and the Maturing Nervous System, 229–249, Academic Press, New York, USA.
• Pfeiffer, S.I. (2002). Identifying gifted and talented students: Recurring issues and promising solutions. Journal of Applied Psychology, 19(1), 31-50.
• Piaget, J. (1972). The pschology of intelligence. Totowa (NJ): Littlefield, Adams.
• Raven, J.C. (1956). Guide to Using The Coloured Progressive Matrices Sets A, Ab, B (revised Order).
• Raven, J., Raven, J.C.ve Court, J.H. (1998) Coloured Progressive Matrices. Raven Manual: Section 2. USA: Pearson.
• Sattler, J.M. (2002). Assessment of children. Behavioral and clinical implications. San Diego: Jerome M. Sattler. Publisher Inc.
• Schmidtke, A., ve Schaller, S. (1980). Comparative study of factor structure of Raven´s Coloured Pro¬gressive Matrices. Perceptual and Motor Skills, 51, 1244-1246. doi: 10.2466/pms.1980.51.3f.1244
• Shaw, P., Greenstein, D., Lerch, J., Clasen, L., Lenroot, R., Gogtay, N., Evans, A., Rapoport, J. ve Giedd, J. (2006). Intellectual ability and cortical development in children and adolescents. Naturevolume 440, pages676–679.
• Staiger, A., (2004). Whiteness as giftedness: racial formation at an urban high school. Soc. Probl. 51 (2), 161-181.
• Terman, L. M. (Ed.) (1925). Mental and physical traits of a thousand gifted children. In Genetic Studies of Ginius (vol. 1). California: Stanford University Press.