Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Eğitiminde Etkinlik Çizelgelerinin Kullanılması: Sistematik Bir Gözden Geçirme

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 9, 58 - 66, 30.06.2022

Raziye Pekşen Akça , Rukiye Arslan

https://doi.org/10.36731/cg.1100462

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların eğitiminde kullanılan etkinlik çizelgeleri alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel nitelikte olan çalışmada, genel tarama modellerinden tekil modeli kullanılmıştır. Çalışmada herhangi bir zaman sınırlamasına gidilmeden 2022 yılına kadar yapılan çalışmaların tamamı ele alınmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanması amacıyla Ulusal Tez Merkezi veri tabanından “otizm”, “otizm spektrum bozukluğu” ve “etkinlik çizelgeleri” gibi anahtar kelimeler kullanılarak tarama yapılmış, çalışmanın dahil edilme kriterlerini taşıyan toplam 8 lisansüstü tez çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma OSB’li olan çocukların eğitiminde kullanılan etkinlik çizelgelerinin incelendiği lisansüstü tezlerin türlerine, araştırma modellerine, katılımcıların seçimine, yapılan uygulamalara, kazandırılması hedeflenen becerilere ve tezlerin sonuçlarına göre incelenmiştir. Çalışmanın verilerinin analizinde doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Sonuç olarak; OSB’li çocukların eğitiminde kullanılan etkinlik çizelgelerinin tüm tez çalışmalarında OSB’li çocuklara kazandırılması amaçlanan hedef becerileri kazandırmada etkili olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Otizm spektrum bozukluğu, Etkinlik çizelgeleri

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Otizm spektrum bozukluğu ve etkinlik çizelgeleri konusunda çalışma yapmış araştırmacılara teşekkür ederiz.

Usıng Actıvıty Charts In The Educatıon Of Chıldren Wıth Autısm Spectrum Dısorder: A Systematıc Revıew

Öz

In this study, it is aimed to examine the postgraduate theses in the field of activity charts used in the education of children with Autism Spectrum Disorder (ASD) in Turkey. In the descriptive study, the single model, one of the general survey models, was used. In the study, all of the studies carried out until 2022 were discussed without any time limit. In order to collect the data of the study, a total of 8 postgraduate theses meeting the inclusion criteria of the study were included in the study, using keywords such as "autism", "autism spectrum disorder" and "activity schedules" from the database of the National Thesis Center. The study was examined according to the types of postgraduate theses, research models, the selection of participants, the practices, the skills aimed to be gained, and the results of the theses, in which the activity schedules used in the education of children with ASD were examined. Document analysis technique was used in the analysis of the data of the study. As a result; It is seen that the activity schedules used in the education of children with ASD are effective in gaining the target skills intended to be acquired by children with ASD in all thesis studies.

Anahtar Kelimeler

Autism, Autism spectrum disorder, Activity charts

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Akçin, N. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar, İçinde (s.142-168). Özel Gereksinimli Çocukların Eğitimi. Rakap S (Çev. Edt.). Education Exceptional Children, Kirk S, Gallagher J, Coleman MR. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Arslan, R. ve Sağlam, M. (2021a). Otizmli Çocuklar ve Duyusal Gelişimlerini Destekleyici Alternatif Bir Program. Ankara: Eğiten Kitap.
• Arslan, R ve Sağlam, M. (2021b). Investigating the effects of sensory development support program prepared for mothers on sensory and social development of children with autism, Pakistan Journal of Medical &Health Sciences, 15 (9), 2624-2629. doi: 10.53350/pjmhs211592624
• Birkan, B. (2013). Etkinlik çizelgeleri: otizmli çocuklara bağımsızlık, sosyal etkileşim ve seçim yapmayı kazandırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(1): 61-76.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademia.
• Çuhadar, S. (2008). Resimli Etkinlik ile Sunulan Öğretim Sürecinin Otistik Özellik Gösteren Çocukların Serbest Zaman Becerilerini Öğrenmeleri Üzerindeki Etkililiği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Dalgın-Eyiip, Ö. (2011). Bilgisayar Destekli Etkinlik Çizelgeleriyle Sunulan Öğretimin Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Çocukların Çizelge İzleme ve Rol Oyun Becerilerini Öğrenmedeki Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Direm, Ü. (2019). Tablet Bilgisayar Uygulamalarını Kullanarak Hazırlanmış Etkinlik Çizelgelerinin Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Bireylerin Serbest Zaman Becerilerine Etkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Fazlıoğlu, Y., Yurdakul, M.E. (2007). Otizm. İstanbul: Morpa Yayınevi.
• Göç, S. (2016). İpad Yoluyla Sunulan Etkinlik Çizelgelerinin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Bağımsız Ödev Yapma Becerileri Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gülşen, İ. (2019). Etkinlik Çizelgeleri ve Replikli Öğretim Yoluyla Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Sözel İletişim Başlatma Becerisi Kazandırma (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik Açıdan incelemesi. Ahi Evran Ünv. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(3): 75-87.
• Kasilingam, N., Waddington, H., Meer, L.V.D. (2021). Early Intervention for Children with Autism Spectrum Disorder in New Zealand: What Children Get and What Parents Want. Internatıonal Journal Of Dısabılıty, Development and Educatıon, 68(4), 521-537. Https://Doi.Org/10.1080/1034912x.2019.1696949.
• Meral, M. (2018). Etkinlik Çizelgelerinin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Ergenlere Telefon Aracılığı ile Yardım İsteme ve Teelefonda Sunulan Karışık Yönergeleri Yerine Getirme Becerilerinin Öğretiminde Etkililiği. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Michalek, A.M.P., Phalen. L., Bobzien, J.L., Chen, C.H., Urbano, M., Hartmann, K., Okwara, L., Gorrepati, P., Deutsch, S., Willams, T. (2020). Using a STEM activity to improve social communication interactions in autism spectrum disorder, Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 65(1), 38-47.
• Olsson, N.C., Rautio, D., Asztalos, J., Stoetzer, U., Bölte, S. (2016). Social skills group training in high-functioning autism: A qualitative responder study. Autism, 1-16.
• Özen, Y ve Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren: Örneklem Sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özgür, İ. (2013). Engelli Çocuklar ve Eğitimi Özel Eğitim. Adana: Karahan Kitapevi.
• Sümer, N., Demirutku, K., Özkan, T. (2007). Araştırma Teknikleri. İstanbul: Morpa Yayınevi.
• Posey, D.J., Stigler, K.A., Erickson, C.A., McDougle, C.J. (2008). Antipsychotics in the treatment of autism. J Clin Invest , 118 (1): 6-14.
• Radley, K.C., Dart, E.H., Brennan, K.J. (2020). Social skills teaching for individuals with autism spectrum disorder: a systematic review. Adv Neurodev Disord, 4, 215-226.
• Tosun, D.G. Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Eğitimi. İçinde (s.177-198), Melekoğlu MA, Kartal MS (Eds). Zihin Yetersizliği ve Otizm Spektrum Bozukluğu, Ankara: Eğiten Kitap.
• Ünver, M. (2019). Ailelerin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarına Serbest Zaman Etkinliklerini Gerçekleştirirken Tablet Aracılığıyla Sundukları Etkinlik Çizelgelerinin Etkililiği (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yılmaz, Y. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Tablet Bilgisayar Yoluyla Sunulan Etkinlik Çizelgesi ile Dosyadan Sunulan Etkinlik Çizelgesinin Etkililiğinin Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Zwaigenbaum, L., Penner, M. Autism spectrum disorder: advances in diagnosis and evaluation. https://depts.washington.edu/ctu/wordpress/wp-content/uploads/2019/07/Zwaigenbaum-2018_ASD-review.pdf Son Erişim Tarihi Son Erişim Tarihi 08 Nisan 2022.