Kahramanmaraş̧ Depremi Sonrası Akut Dönemde Psikososyal Destek Uygulamalarında Görev Alan Çocuk Gelişimcilerin Mesleki Deneyimlerine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi: Sağlık Kuruluşları Örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 23 - 37, 25.06.2024

Yasemin Yılmazer , Emrullah Can Yavuz

https://doi.org/10.36731/cg.1404457

Öz

Bu araştırmada, Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışan ve Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası depremzede çocuk, ergen ve ailelerine yönelik akut psikososyal destek müdahalelerinde görev almış çocuk gelişimcilerin yürüttüğü çalışmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde yapılandırılan bu araştırma, Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışan ve 6 Şubat depremlerinden sonra akut dönemde çocuk, ergen ve ailelerine yönelik psikososyal destek hizmeti sunan 24 çocuk gelişimciyle yürütülmüştür. Veri toplamı aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ve genel bilgi formu kullanılmıştır. Veriler odak grup görüşmesi yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın verileri içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Çocuk gelişimciler, ihtiyaç tespiti ve koordinasyon çalışmasıyla başlayıp çocuk ve ailelere yönelik çalışmalarla devam eden bir süreç yaşandığını belirtmiştir. Çocuk gelişimciler bu süreçte hekim ve diğer sağlık profesyonelleriyle iş birliği yapmış ve koordinasyon sürecinde yer almıştır. Çocuk ve aileyi merkeze alarak onların ihtiyaçları doğrultusunda destek hizmetleri yürütmüştür. Çocuk gelişimciler, diğer meslek elemanlarının çocuk gelişimcinin meslek tanımını bilmemesinden dolayı zorluklar yaşamıştır. Ayrıca travma, kayıp ve yas süreçlerine ilişkin deneyim eksikliklerinin olduğunu belirten çocuk gelişimciler, çocuk gelişimi lisans derslerinin güncellenmesini önermiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, çocuk gelişimi, psikososyal destek, 6 şubat depremleri

Etik Beyan

Araştırmanın etik kurul izinleri alınmıştır ve araştırma sürecinde etik ilkeler gözetilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yok

Examining the Opinions of Child Development Professionals on Their Professional Experiences in Psychosocial Support Practices in the Acute Period After the Kahramanmaraş Earthquake: A Case Study of Health Institutions.

Öz

In this study, the aim was to investigate the activities carried out by child development specialists employed by the Ministry of Health who participated in acute psychosocial support interventions for children, adolescents, and their families following the earthquakes centered in Kahramanmaraş. This research, structured as a case study, a qualitative research method, involved 24 child development specialists from the Ministry of Health who provided psychosocial support services for children, adolescents, and families in the immediate aftermath of the February 6 earthquakes. Data collection utilized a semi-structured interview form and a general information questionnaire developed by the researchers, employing the focus group interview method. The collected data were analyzed using content analysis techniques. The child development specialists outlined a process that commenced with needs assessment and coordination efforts, progressing to interventions tailored to the needs of children and families. Throughout this process, they collaborated with physicians and other healthcare professionals, actively participating in coordination efforts. Their approach prioritized the well-being of both the child and the family, offering support services aligned with their specific needs. However, the professionals encountered challenges stemming from a lack of familiarity among their peers regarding the role and scope of child development as a profession. Additionally, the child development professionals acknowledged a deficiency in experience regarding trauma, loss, and mourning processes. They emphasized the need for enhancements in undergraduate child development courses to address these gaps in knowledge and skill.

Anahtar Kelimeler

Child development, earthquake, February 6 earthquake, Psychosocial support

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2023). 06 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan (Kahramanmaraş) Mw: 7.7 – Mw: 7.6 depremleri raporu. https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Kahramanmaraş%20Depremi%20%20Raporu_02.06.2023.pdf
• Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği. (2011). Psikososyal uygulamalar katılımcı kitabı. https://mavilotusdotorg.files.wordpress.com/2014/05/afetlerde-psikososyal-uygulamalar-ec49fitimi-kitabc4b1.pdf
• Altun, F. (2016). Afetlerde psikososyal hizmetler: Marmara ve Van depremleri karşılaştırmalı analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 183-197.
• Aral, N. (2023). Depremin çocuklara etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 6(11), 93-105. https://doi.org/10.36731/cg.1299175
• Aykaç, B., Akdaş, E., Leblebicier, B. Ö., & Meral, H. (2024). Depremin çocuklar üzerindeki psikolojik ve davranışsal etkileri. Ulusal Özgün Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 21–36.
• Bıçakcı, A. B., & Ergüney Okumuş, F. E. (2023). Depremin psikolojik etkileri ve yardım çalışanları. Avrasya Dosyası, 14(1), 206-236.
• Cesur, E., & Köksal Akyol, K. (2018). Aile ve sosyal politikalar bakanlığında çocuk gelişimci olmak. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(2), 245-269.
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
• Darga, H. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde çocukların yaşadıkları ve ebeveynlerinde tanık oldukları duygu durumları. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 68, 213-248.
• Doğan Keskin, A., Salık, H., Akbaş, A., Bayram, B., & Aral, N. (2017). Sağlık alanında görev yapan çocuk gelişimcilerin uygulamalarının incelenmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 4(10), 198-206.
• Doğan-Keskin, A., & Bayhan, N. P. (2020). Çocuk gelişiminin dünü, bugünü ve yarını. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 881-900.
• El-Khani, A., Calam, R., Cluver, L., Rakotomalala, S., & Maalouf, W. (2023). Urgent help needed for children affected by the earthquake in Syria and Türkiye. The Lancet Psychiatry, 10(4), 246-247.
• Eroğlu, D., & Gençay, H. (2024). Deprem bölgesi psikososyal destek çalışması raporu: Adıyaman, Diyarbakır, Malatya. Kadının İnsan Hakları Derneği. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/2373
• Kılıç, E. Z., Özgüven, H. D., & Sayil, I. (2003). The psychological effects of parental mental health on children experiencing disaster: The experience of Bolu earthquake in Turkey. Family Process, 42(4), 485-495. KIZILAY. (2008). Afetlerde psikososyal destek uygulama rehberi. https://www.kizilay.org.tr/upload/Dokuman/Dosya/20725363_afetlerde-psikososyal-destek-uygulama rehberi.pdf
• Kinoshita, I., & Woolley, H. (2015). Children’s play environment after a disaster: the great East Japan earthquake. Children, 2(1), 39-62.
• Morgan, D. L. (1997). Planning and research design for focus groups. Focus groups as qualitative research, 16(10.4135), 9781412984287.
• Özel, Ö., & Ersoy, B. (2023). Depremden etkilenen okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum sürecine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 465-481.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir). Pegem Akademi Yayınları.
• Taştepe, T. & Köksal Akyol, A. (2014). Hastanelerde görev yapan çocuk gelişimcilerin çalışma ortamları ile mesleklerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 29-54.
• Tercan, H. ve Bıçakçı, M. Y. (2016). Sağlık bilimlerinde transdisipliner yaklaşım içerisinde çocuk gelişimcinin rolü. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 3(1), 157-168.
• Yavuz, E. C., & Gözün Kahraman, Ö. (2022). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çocuk gelişimci olmak. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(3), 811-840.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, M. İ., Başterzi, A. D., Yıldırım, E. A., Yüksel, Ş., Aker, A. T., Semerci, B., ..., Hacıoğlu Yıldırım, M. (2023). Deprem sonrası erken dönemde koruyucu ve tedavi edici ruh sağlığı hizmeti-Türkiye psikiyatri derneği uzman görüşü. Turkish Journal of Psychiatry, 34(1), 39-49.
• Yılmazer, Y., & Yıldız Akkuş, S. (2018). Türkiye’de sağlık kuruluşlarında çocuk gelişimci. P. Bayhan & İ. Artan (Eds.), Sağlık kuruluşlarında çocuk (s. 138-157) içinde. Hedef Yayıncılık.