Sağlık Çalışanlarında Psikolojik Sermayenin Sağlıkta Şiddete Karşı Güven ve Güvenlik Düzeyine Etkisi: Acil Servis Örneği

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 15, 31.12.2023

Nesrin Özkan , Özgün Ünal

Öz

Bu araştırmada acil servislerde çalışan sağlık çalışanlarının psikolojik sermayelerinin güven ve güvenlik düzeylerine olan etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nicel araştırma deseni içinde yer alan ilişkisel tipte anket yöntemi ile gerçekleşmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi'nde görevli 136 acil servis çalışanı birey oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında ‘Demografik Bilgi Formu’, ‘Sağlık Profesyonellerinin Şiddete Karşı Güvenlik ve Güven Ölçeği’ ile ‘Örgütsel Psikolojik Sermaye Ölçeği’ kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde de SPSS-27 paket programı kullanılmıştır. Araştırma kapsamında fark analizlerinde t testi ve tek yönlü varyans (ANOVA) analizlerinden yararlanılırken, değişkenler arası ilişkinin yönünü ve düzeyini ortaya koymada pearson korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Bunun yanında değişkenler arasındaki yordama gücünün ortaya koyulmasında ise regresyon çözümleme bulgularından yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre acil servis çalışanlarında şiddete karşı güvenlik ve güven toplam ile güven alt boyut düzeyleri arasında pozitif yönde düşük ve orta güçte anlamlı ilişki bulunmuştur. Bunun yanında cinsiyet, medeni durum ve meslek ile şiddete karşı güvenlik ve güven ile psikolojik sermaye arasında anlamlı farklılık bulunurken; yaş, eğitim düzeyi ve meslekte çalışma süresi değişkenleri ile istatistiksel farklılık tespit edilmemiştir. Sonuç olarak acil servis çalışanlarında şiddete karşı güvenlik ve güven toplam ile güven alt boyut düzeyleri arttıkça psikolojik sermaye, psikolojik dayanıklılık, umut ve öz yeterlilik düzeylerinin de arttığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlıkta Şiddet, Şiddete Karşı Güvenlik ve Güven, Psikolojik Sermaye.

The Effect of Psychological Capital on Level of Trust and Safety against Violence in Healthcare in Healthcare Workers: The Case of Emergency Department

Öz

In this study, it was aimed to reveal the effect of psychological capital of health workers working in emergency departments on trust and safety levels. For this purpose, the research was carried out with the relational type survey method in the quantitative research design. The study group of the study consists of 136 emergency service workers working at Bolu İzzet Baysal State Hospital. 'Demographic Information Form', 'Health Professionals' Safety and Trust Scale Against Violence' and 'Organizational Psychological Capital Scale' were used to collect the data. SPSS-27 package program was used in the analysis of the data obtained. Within the scope of the research, t-test and one-way variance (ANOVA) analysis were used in difference analysis, while pearson correlation analysis was used to reveal the direction and level of the relationship between variables. In addition, regression analysis findings were used to reveal the predictive power between variables. According to the findings obtained within the scope of the research, a significant relationship was found between the total and trust levels of safety and trust against violence in emergency service workers, in a positive way, in low and medium strength. In addition, while there was a significant difference between gender, marital status and occupation, security and trust against violence and psychological capital; There was no statistically significant difference between age, education level and working time in the profession. As a result, it was found that psychological capital, psychological resilience, hope and self-efficacy levels increased as the total and trust sub-dimension levels of safety and trust against violence increased in emergency service workers.

Kaynakça

• Alessandri, G., Consiglio, C., Luthans, F., & Borgogni, L. (2018). Testing a dynamic model of the impact of psychological capital on work engagement and job performance. Career Development International, 23(1), 33-47.
• Avcı, E. (2022). Sağlık çalışanlarında pozitif psikolojik sermaye ve otantik liderlik ilişkisinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Bayır, Ö. Ö., & Aydın, A. (2019). Otantik liderliğin psikolojik sermaye, işe kapılma ve okul başarısıyla ilişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1232-1254.
• Çetin, F. & Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Drgisi, 45(1), 121-137.
• Chang, T., Jiang, X., Wei, J., Zhao, J., Li, Z., & Li, H. (2023). Mediating effects of psychological capital on the relationship between workplace violence and professional identity among nurses working in Chinese public psychiatric hospitals: a cross-sectional study. BMJ Open, 13(1), e065037.
• Durak, T. Ç., Yolcu, S., Akay, S., Demir, Y., Kılıçaslan, R., Değerli, V., ve ark. (2014). Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi sağlık çalışanlarına hasta ve hasta yakınları tarafından uygulanan şiddetin değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi, 24(4), 130-137.
• Durrah, O., Al-Tobasi, A., Abu A’aqoulah, A., & Ahmad, M. (2016). The Impact of the Psychological Capital on Job Performance: A Case Study on Faculty Members at Philadelphia University. International Review of Management and Marketing, 6, 183-191.
• Karaman, M., Macit, M., & Kuşcu Karatepe, H. (2020). Psikolojik Sermayenin İş Performansına Etkisi: Sağlık Çalışanlarında Bir Uygulama. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 127-146. https://doi.org/10.17541/optimum.563469
• Karasar, N. (2010). Bilimsel arastırma yöntemi, (21. Basım). Nobel Yayın Dağıtım: Ankara.
• Kaya, D. (2012). Psikolojik Sermaye ve Mesleki Bağlılık İlişkisine Kariyer Planlamasının Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Model Teorisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kelleci, A. (2023). Aile İçi Şiddet ve Şiddet Döngüsü: Bir Alanyazın Derlemesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47(1), 87-97. http://cujos.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/78718/1206511
• Koçak, R. D., & Elçiçek Boyalı, G. A. (2020). Sağlık Çalışanlarında Psikolojik Sermaye, İş Tatmini ve Örgütsel Sınızım İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 136-153. https://doi.org/10.21076/vizyoner.623063
• Korkmazer, F., Ekingen, E., & Yıldız, A. (2016). Psikolojik Sermayenin Çalışan Performansına Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 0-0.
• Kowalenko, T., Gates, D., Gillespie, G. L., Succop, P., & Mentzel, T. K. (2013). Prospective study of violence against ED workers. The American journal of emergency medicine, 31(1), 197-205.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
• Luthans, F., Luthans, K. W., & Luthans, B. C. (2004). Positive Psychological Capital: Beyond Human and Social Capital. Business Horizons, 47(1), 45-50.
• Macit, M., Karaman, M., & Ekim, H. (2020). Sağlık Çalışanlarında Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Sessizlik. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(2), 423-444. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.726732
• Oruç, E., & Kutanis, R. Ö. (2014). Pozitif örgütsel davranış ve pozitif psikolojik sermaye üzerine kavramsal bir inceleme. The Journal of Happiness and Well-Being, 2(2), 145-159.
• Pourshaikhian, M., Gorji, H. A., Aryankhesal, A., Khorasani-Zavareh, D., & Barati, A. (2016). A systematic literature review: Workplace violence against emergency medical services personnel. Archives of Trauma Research, 5, 213–224.
• Şahinoğlu, R. (2019). Vizyoner liderliğin çalışan performansına etkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü: Sağlık sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Saines, J. C. (1999). Violence and aggression in A & E recommendations for action. Accident & Emergency Nursing, 7, 8-12.
• Saithongin, S. (2016). Psychological Capital and Job Performance: An Empirical Research of Certified Public Accountants (CPAs) in Thailand. The Business and Management Review, 7(5), 499-506.
• Sakarya, A.K. (2013). Üniversitede Öğrenim Gören Gençlerde Flörtte Şiddet. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Sarı, Ş. (2020). Hizmet sektöründe psikolojik sermayenin çalışan performansı üzerine etkisinin incelenmesi: Sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Seçer, A., & Kanbur, E. (2019). Pozitif Psikolojik Sermayenin Çalışanların Problem Çözme Becerileri Üzerindeki Etkisi. İş ve İnsan Dergisi, 8(1), 33-47.
• Seligman, M. E. P., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: Empirical validation of interventions. American Psychologist, 60(5), 410-421.
• Şengül, H., Bulut, A., & Özgüleş, B. (2019). Sağlık profesyonellerinin şiddete karşı güvenlik ve güven ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin yapısal eşitlik modeli ile sınanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(67), 973-979.
• Sinay, Y. (2022). Sağlık kurumlarında örgütsel güvenin bireylerin psikolojik sermayeleri üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mersin.
• Uğurlu, H., & Şantaş, F. (2023). Sağlıkta Şiddete İlişkin Bir Çalışma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(2), 305-334.
• Yıldırım, H. B. (2014). Örgütsel Güven İle Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya. Yural, B. (2021). Sağlık çalışanlarının şiddete karşı güvenlik ve güven algılarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.