Kamu Çalışanlarının Etik İklim Algılarının Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerindeki Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 1, 118 - 137, 01.03.2017

Murat Elçi , Bekir Kul

Öz

Gerçekleştirilen çalışmanın amacı; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında ve merkez teşkilatında görevli olan yönetici ve öğretmenlerin etik iklim algılarını ve örgütsel sinizm tutumlarını belirlemek, etik iklimin örgütsel sinizmin bilişsel, duyuşsal ve davranışsal boyutları üzerindeki etkilerini ve bu etki ve ilişkinin katılımcı profillerine göre değişip değişmediğini tespit edebilmektir. Araştırmada veriler, “etik iklim” ve “örgütsel sinizm” ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Ölçekler Milli Eğitim Bakanlığı’nda görevli, alanında uzmanlaşmış, Bakanlığın politika ve mevzuat geliştirme çalışmalarına etkin olarak katılan yönetici ve eğitimcilerden oluşan 264 çalışana Ekim 2015-Ekim 2016 tarihleri arasında uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 23 ve AMOS 22 programlarından yararlanılarak çözümlenmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda; etik iklimin örgütsel sinizm ve boyutları üzerinde negatif yönde etkiye sahip olduğu bulgulanmıştır. Çalışmanın sonuçları yönetici ve uzmanlarla tartışılmış ve yorumlar alınmıştır. Çalışmanın sonunda, veriler üzerinde yapılan analizlerden yola çıkılarak, kurumlara ve yöneticilere ilgili konularda öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etik iklim, örgütsel sinizm, örgütsel davranış

The Effect of Ethical Climate Perceptions of Public Employees on Organizational Cynics Attitudes: An Application in the Public Sector

Öz

This study examines ethical climate and organizational cynicism of relationships, the presence and level of ethical climate in the work environment, employees ' perceptions of organizational cynicism, the effects of ethical climate on the cognitive, affective and behavioral dimensions of organizational cynicism, according to the participant profile is analyzed changes in these effects and relationships. For this purpose data were collected from 264 personnel working in the Ministry of national education , in the field of specialized managers and educators actively participating in the development of policy and legislation. Some statistical analyzes were performed on the collected data using SPSS 23 and AMOS 22. According to the results of the study, ethical climate is negative effect on organizational cynicism and its dimensions. The study results were discussed with the managers and experts, and comments were received At the end of the study the results of the analysis have been derived from institutions and administrators and suggestions for relevant topics to be presented.

Anahtar Kelimeler

ethical climate, organizational cynicism, organizational behavior

Kaynakça

• Abraham, R. (2000) Organizational Cynicism: Bases and Consequences, Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 269–292.
• Andersson, L. M. ( 1996 ) Employee Cynicism: An Examination using a Contract Violation Framework, Human Relations, Vol. 49 No. 11, pp. 1395 - 1418.
• Andersson, L. M. ve T. S. Bateman (1997) Cynicism in the Workplace: Some Causes and Effects, Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449–469
• Armenakıs, A. A. ve A. G. Bedeian (1999) Organizational Change: A Review of Theory and Research in the 1990s, Journal of Management, 25(3), 293–315.
• Barnett, T. ve E. Schubert (2002) Perceptions of The Ethical Work Climate and Covenantal Relationships, Journal Of Business Ethics. 36, 279290.
• Bateman, T. S., T. Sakano ve M. Fujita (1992) Roger, Me, and My Attitude: Film Propaganda and Cynicism toward Corporate Leadership, Journal of Applied Psychology, 77, 768-771.
• Bentler, P. M. ve D. G. Bonnet (1980) Significance Tests and Goodness of Fit in the Analysis of Covariance Structures, Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Bernerth, J. B., A. Armenakis A., H. S. Feild, H.J. Walker (2007) Justice, cynicism, and commitment: A Study of important organizational change variables, The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 303–326.
• Bommer W. H., C. G. Rich ve R. Rubin (2005) Changing Attitudes About Change: Longitudinal Effects of Transformational Leader Behavior on Employee Cynicism About Organizational Change, Journal of Organizational Behavior, 26, 733-753.
• Brandes, P., R. Dharwadkar ve W. J. Dean (1999) Does Organizational Cynicism Matter? Employee and Supervisor Perspectives on Work Outcomes, Eastern Academy of Management Proceedings, s.150-153. Outstanding Empirical Paper Award.
• Brandes, P. M. (1997) Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences, Doctoral Dissertation, The University of Cincinnati.
• Brown, M. ve C. Cregan (2008) Organizational Change Cynicism: The Role of Employee Involvement, Human Resource Management, S.4.
• Chiaburu, D. S., A. C. Peng, I.-S. Oh, G. C. Banks ve L.C. Lomeli (2013) Antecedents and Consequences of Employee Organizational Cynicism: A Meta-Analysis , Journal of Vocational Behavior, Vol. 83 No. 2, pp.181-197 .
• Cohen D. V. (1995) Creating Ethical Work Climates: A Socioeconomic Perspective, The Journal of Socio-Economics, Volume 24, Number 2, pages 317-343.
• Cole, M. S., H. Bruch, B. Vogel (2006) Emotion as Mediators of The Relations Between Perceived Supervisor Support and Psychological Hardiness on Employee Cynicism, Journal of Organizational Behaviour, Vol.27, pp.463-484.
• Cullen, J. B., B. Victor ve C. Stephens (1989) An Ethical Weather Report: Assessing the Organization's Ethical Climate, Organizational Dynamics, 50-62.
• Cullen, J. B., K. P. Parboteeah ve B. Victor (2003) The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two-Study Analysis, Journal of Business Ethics 46(2), 127–141.
• Çınar, O., F. Karcıoğlu, , I. Aslan (2014) The Relationships Among Organizational Cynicism, Job Insecurity and Turnover Intention: A Survey Study in Erzurum/Turkey, Procedia - Social and Behavioral Sciences 150 ( 2014 ) 429 – 437.
• Dean J. W., P. Brandes, , R. Dharwakar (1998) Organizational Cynicism, The Academy of Management Review,23 (2), 341-352.
• Dikmetaş, E., M. Top, S. Durukan, G. Ergin ve V. Yiğit (2010) Hastane Personelinde Örgütsel Sinisizm, 8. International Knowledge, Economy and Management Congress, İstanbul, 28-31.
• Erdost E., H., K. Karacaoğlu ve M. Reyhanoğlu (2007) Örgütsel Sinizm Kavramı Ve İlgili Ölçeklerin Türkiye‟deki Bir Firmada Test Edilmesi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, s.514- 524.
• Fan, X. ve S. A. Sivo (2005) Sensitivity of Fit Indexes to Misspecified Structural or Measurement Model Components: Rationale of Two-Index Strategy Revisited, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 12(3), 343-367.
• Freedman, J. L., J. M. Sears ve J. M. Carlsmith (1993) Sosyal Psikoloji, Üçüncü Baskı, Çev: Ali Dönmez. Ankara, İmge Yayınevi.
• Hu, Li-Tze ve P.M. Bentler (1999) Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• İnceoğlu, M. (1993) Tutum-Algı-İletişim, Verso Yayıncılık, Ankara.
• James, M. S. L. (2005) Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination of the Potential Positive and Negative Effects on School Systems, Unpublished Doctoral Dissertation, The Florida State University, USA.
• Johnson J. L. ve A. M. O'leary-Kelly (2003) The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations are Created Equal, Journal of Organizational Behavior, 24, 627-647.
• Joreskog, K. ve D. Sorbom (1989) Lisrel 7: User’s Reference Guide, Scientific Software International Inc., Mooresville.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999) Yeni İnsan ve İnsanlar, 10.Baskı, Sosyal Psikoloji Dizisi: 1, İstanbul: Evrim Basım Yayım ve Dağıtım Yayımcılık.
• Kalağan, G. (2009) Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Kalağan, G., ve C. O. Güzeller (2010) Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
• Karacaoğlu, K. ve F. İnce (2012) Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği, Business and Economics Research Journal, Volume 3, Number 3, 77-92.
• Kenny, D.A. ve D. B. Mccoach (2003) Effect of the Number of Variables on Measures of Fit in Structural Equation Modeling, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 10(3), 333-351.
• Kart, M. E. (2015) Örgütsel Sinizm, Bağlamsal Performans ve Etik İdeoloji. (2.basım) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kim, T., T. S. Bateman, B. Gilbreath, L. M. Andersson (2009) Top Management Credibility and Employee Cynicism: A Comprehensive Model, Human Relations, 62(10), 1435–1458.
• Mantere, S. ve M. Martinsuo (2001) Adopting and Questioning Strategy: Exploring the Roles of Cynicism and Dissent, 17th EGOS-European Group For Organisation Studies Colloquium, Lyon, France. p. 1-25.
• Martin, K. D. ve J. B. Cullen (2006) Continuities and Extensions of Ethical Climate Theory: A Meta-Analytic Review, Journal Of Business Ethics. 69, 175-194.
• Maslach, C. (2003) Job Burnout: New Directions in Research and İntervention, Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189–192.
• Mete, Y. A. (2013) Relationship Between Organizational Cynicism and Ethical Leadership Behaviour: A Study at Higher Education, Procedia - Social and Behavioral Sciences 89 , ( 2013 ), 476 – 483.
• Özgener Ş., A. Öğüt ve M. Kaplan (2008) İşgören-İşveren İlişkilerinde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Sinizm, (Edt. Mahmut Özdevecioğlu ve Himmet Kaplan), Örgütsel Davranışta Seçme Konular, Gazi Üniversitesi Vakfı İlke Yayınevi, Ankara, s.53-72.
• Pelit, E. ve N. Ayduğan (2011) Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerine Bir Araştırma, 12. Ulusal Turizm Kongresi, Akçakoca, 286-302.
• Pelit, E. ve N. Pelit (2014) Örgütlerde Kanser Yapıcı İki Başat Faktör: Mobbing ve Örgütsel Sinizm, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Parboteeah, K. P., J. B. Cullen, B. Victor ve T. Sakano (2005) National Culture and Ethical Climates: A Comparison of U.S. and Japanese Accounting Firms , Management International Review. 45.4, 2005, 459-481.
• Polatcan, M. ve O. Titrek (2013) The Relationship between Leadership Behaviors of School Principals and their Organizational Cynicism Attitudes, Procedia - Social and Behavioral Sciences 141 ( 2014 ) 1291 – 1303.
• Pugh, S.D., D.P. Skarlicki, B.S. Passell (2003) After The Fall: Layoff Victims’ Trust and Cynicism in Reemployment, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(2), 201–212.
• Reichers A. E. (1985) A Review and Reconceptualization of Organizational Commitment, Academy of Management Review, 3, 465-476.
• Reichers, A. E. ve B. Schneider (1990) Climate and Culture: An Evolution of Constructs, in B. Schneider (eds.), Organizational Climate and Culture (Jossey-Bass, San Francisco), pp. 5–39.
• Savran, G. (2007) Etik İklim ve Tükenmişlik Sendromunun Kalite Yönetim Sistemleri Üzerine Etkileri: Bir Laboratuvar Uygulaması, Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Schermelleh-Engel, K., H. Moosbrugger ve H. Müller (2003) Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures, Methods of Psychological Research Online, 8 (2), ss.23-74.
• Schneider, B. ve J. Rentsch (1988) Managing climates and cultures: a future perspective, in futures of organizations, in: Hage J, editor. Lexington, MA: Lexington Books, 1988. ss.181– 200.
• Schwepker, C. H. (2001) Ethical Climate’s Relationship to Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Turnover Intentions In The Sales force, Journal of Business Research. 54, 39-52.
• Stanley, D. J., J. P. Meyer, , L. Topolnytsky (2005) Employee Cynicism and Resistance to Organizational Change, Journal of Business and Psychology, 19(4), 429–459.
• Şimşek, Ş. (2007) Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, Ankara, Ekinox.
• Tokgöz, N. ve H. Yılmaz (2008) Örgütsel Sinisizm: Eskişehir ve Alanya’daki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol; 8 (2), 283- 305.
• Turner, J. H. ve S. R. Valentine (2001) Cynicism as a Fundamental Dimension Of Moral Decision-Making: A Scale Development, Journal of Business Ethics, 2,123-136.
• Tükeltürk, Ş., Ş. Perçin, B. Güzel (2009) Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, Eskişehir, s.686-692.
• Urbany J. E. (2005) Inspiration and Cynicism in Values Statements, Journal of Business Ethics 62: 169–182.
• Valentıne, S. ve R. Z. Elias (2005) Perceived Corporate Ethical Values and Individual Cynicism of Working Students, Psychological Reports, 97, 832-4.
• Victor, B. ve Cullen, J.B. (1988) The Organizational Bases of Ethical Climates, Administrative Science Quarterly, 33, 101-125.
• Wanous J. P, A. E. Reichers ve J. T. Austin (1994) Organizational Cynicism: An Initial Study, Academy of Management Best Papers Proceedings, 269-273.
• Weber, J. (1995), Influences upon Organizational Ethical Subclimates: A Multi-Departmental Analysis of a Single Firm, Organization Science, 6(5): 509- 523.
• Wheaton, B., B. Muthen, D. F. Alwin and G. F. Summers (1977) Assessing Reliability and Stability in Panel Models, In David R. HEISE (Ed.), Sociological Methodology Jossey-Bass, San Francisco, 84-136.
• Wimbush, J. C. ve J. M. Shepard, (1991) Ethical Climate and Ethical Behavior: An Agenda for a Neglected Area of Research, A paper presented at the Academy of Management Meetings in Miami, Florida.
• Wimbush, J. C. ve J. M. Shepard (1994) Toward an Understanding of Ethical Climate: Its Relationship to Ethical Behavior and Supervisory Influence, Journal of Business Ethics 13, 637-647.
• Wimbush, J. C., J. M. Shepard, , S. E. Markham (1997) An Empirical Examination of the Multi-dimensionality of Ethical Climate in Organizations, Journal of Business Ethics, 16: 67-77.
• Wu, C., M. J. Neubert and X. Yi (2007) Transformational Leadership, Cohesion Perceptions, and Employee Cynicism about Organizational Change: The Mediating Role of Justice Perceptions. Journal of Applied Behavioral Science, 43, s.327-350.
• Yalçınkaya, A. (2014), Türkiye’de Örgütsel Sinizm: 2007-2012 Yılları Arasındaki Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Temmuz, Cilt: 16, Sayı: 3, Page: 106-130.
• Yıldız, S. ve M. Şaylıkay (2013) The Effect of Organisational Cynicism on Alienation, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 109, 8 January 2014, Pages 622-627.